Хура тăхлан страницӑн кодне пӑхни

{{Пĕлтерĕшсем|Тăхлан (пĕлтерĕшсем)}}
{{Элементсен периодикăллă системи2}}
{{Хими элеменчĕ|Хура тăхлан/ Plumbum (Pb)<!--Название-->|82<!--Атомный номер-->|[[Ӳкерчĕк:DSC31181.JPG|150 px|Слиток металлического свинца (99,999%)]]<!-- Внешний вид-->|207,2<!--Атомный вес-->|175<!--Радиус атома-->|715,2 (7,41)<!--Энергия ионизации-->|[Xe] 4f<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup> 6s<sup><nowiki>2</nowiki></sup> 6p<sup><nowiki>2</nowiki></sup><!--Электронная конфигурация-->|147<!--Ковалентный радиус-->|(+4e) 84 (+2e) 120<!--Радиус иона-->|1,8<!--Электроотрицательность-->|Pb←Pb<sup>2+</sup> -0,126 В <br />Pb←Pb<sup>4+</sup> 0,80 В<!--Электродный потенциал-->|4, 2<!--Степени окисления-->|11,35<!--Плотность-->|26,65<ref name="ХЭ">{{кĕнеке
|автор          = Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.)
|часть          = 
|заглавие       = Химическая энциклопедия: в 5 т.
|оригинал       = 
|ссылка         = 
|ответственный  = 
|издание        = 
|место          = Москва
|издательство   = Советская энциклопедия
|год            = 1995
|том            = 4
|страницы       = 300
|страниц        = 639
|серия          = 
|isbn           = 5—85270—039—8
|тираж          = 20 000
}}
</ref><!--молярная теплоёмкость-->|35,3<!--Теплопроводность-->|600,65<!--Температура плавления-->|4,77<!--Теплота плавления-->|2 013<!--Температура кипения-->|177,8<!--Теплота испарения-->|18,3<!--Молярный объём-->|кубла енĕпе центăрланă<!--Структура решётки-->|4,950<!--Период решётки-->|n/a<!--Отношение c/a-->|88,00<!--Температура Дебая-->}}


{| style="text-align: left; background-color: grey; width: 100px; height: 100px;" border="0" cellpadding="4" cellspacing="0"
| style="width: 50%; color: rgb(255, 255, 255);" | <big><big>Pb</big></big>
| style="width: 50%; text-align: right; color: rgb(255, 255, 255);" | <big><big>82</big></big>
|- style="color: rgb(255, 255, 255);" align="right"
| colspan="2" | '''207,2'''
|- style="color: rgb(255, 255, 255);"
| colspan="2" | '''6s<sup>2</sup>6p<sup>2</sup>'''
|- style="color: rgb(255, 255, 255);" align="center"
| colspan="2" | <big>'''Хура тăхлан'''</big>
|}

Хура тăхлан шăранчăк лаптакĕсен (С1 палли) хакĕ 2006 çулта вăтамран 1,3—1,5 долл/кг пулнă.

== Хими пахалăхĕсем ==
Электронлă хормули:
KLMN5s<sup>2</sup>5p<sup>6</sup>5d<sup>10</sup>6s<sup>2</sup>6p<sup>2</sup>, Eион (Ме=>Ме++e)=7,42 эВ.
==Изотопĕсем==
{{main|Хура тăхлан изотопĕсем}}
== Туса кăларни ==

Хура тăхлана шăратса кăларакан çĕршывсем (включая вторичный свинец) 2004 (ILZSG хыпарĕсем тăрăх), пин тоннă:
{|class="standard"
 |ЕС
 |2038
 |-
 |АПШ
 |1498
 |-
 |Китай
 | 1256
 |-
 |Корей
 | 219
 |}


== Усă курни ==
Хура тăхлан нитрачĕпе сирпĕнекен хутăш япаласене туса хатĕрленĕ çĕрте усă кураççĕ.

Хура тăхлан теллуричĕ — термоэлектрика материалĕ (термо-э.д.с 350 мкВ/К) тунă ĕçре кирлĕ пулать.

Хура тăхлан азичĕ — анлă усă куракан детонатор (сирпĕнекен япалана хĕртсе яраканĕ).

Хура тăхлан перхлорачĕ — йывăр шĕвеке (тачăлăхĕ 2,6) хатĕрлеççĕ, унпа минерал тăприсене флотациллĕ тупăшланă çĕрте усă кураççĕ, йӳçĕлтерекен вырăнне хурса хăватлă сирпĕнӳллĕ хутăшлă япаласенче те ĕçе кĕртеççĕ.

Хура тăхлан фторичĕнчен хăйĕнчен те, çаплах висмут фторичĕпе, пăхăрпа, кĕмĕлпе пĕрле  [[хими электро-юхăм çăлкуçĕ]]сен катад материалĕ тăваççĕ.

Хура тăхлан висмутачĕ, хура тăхлан сульфиче, хура тахлан йодичĕ катод материалĕ вырăнĕнче литийлĕ аккумулятор батарейисенче ĕçлеççĕ. Хура тăхлан хлоричĕнчен хатерленĕ катод материалĕпе резерв ток çăлкуçĕсенче усă кураççĕ.

Хура тăхлан теллуричĕ — [[термоэлектрогенератор]]семпе термоэлектрика сивĕткĕчĕсене (холодильникĕсене) хатĕрлес ĕçсенче анлă усăра пулаççĕ.

Хура тăхлан икӳçĕлĕкĕ хура тăхланлă аккумулятăрсенче хăй ĕç вырăнне тупать, çаплах унпа усă курса чылай хими электро-юхăм çăлкуçĕсене, тĕслĕхрен — [[хура тăхлан-хлор элеменчĕ]], [[хура тăхлан-плавик элеменчĕ]] тата ыттисене тăваççĕ.

[[2004]] çулта хура тăхлан чылай усă курнă çĕршывсем, пинтоннă (ILZSG хыпарĕсем):

{|class="standard"
 |Китай
 |1770
 |-
 |ЕС
 |1553
 |-
 |АПШ
 |1273
 |-
 |Корей
 | 286
 |}

== Физиологи ĕçĕсем ==
Хура тăхланăн, унăн çыхăнăвĕсем — наркăмăшлă. Органисăма лексе, вăл шăмăсенче сыхланса юлать те артатма тытăнать. [[ПДК]] Сывлăш атмосферинче хура тăхлан çыхăнăвĕсен шучĕ 0,003 мг/м³, шывра 0,03 мг/л, тăпрара 20,0 мг/кг. Хура тăхлана [[Тĕнче океанĕ|Тенче океанне]]  430—650 пин т/çул кăларса пăрахаççĕ.
== Асăрхатарусем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==

* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Pb/key.html Хура тăхлан Webelements çинче]
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb082.htm Свинец в Популярной библиотеке химических элементов]
* [http://onx.distant.ru/elements/82-pb.htm Хими РХТУ сайчĕнче]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121202043348/http://onx.distant.ru/elements/82-pb.htm |date=2012-12-02 }}

[[Категори:Çамăл металсем]]
[[Категори:Металсем]]
[[Категори:Пысăк хăрушăллă япаласем]]