e (хисеп)

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Эйлер хисепĕ (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
хисеп. Малтанхи 10 000 паллă

e — натураллă логарифмăн айĕ, математика константи, иррационаллă тата трансцендентлă хисеп, пиллĕкмĕш вуншарлă паллă таран çывхартса пăхсан 2,71828. Ку вак вĕçĕмсĕр тата периодсăр тăсăлнине шута илсен: 2,71828... Хăш чухне пирки Эйлер хисепĕ е Непер хисепĕ теççĕ. Латинла пĕчĕк «e» саспаллипе паллă таваççĕ.

Çак e хисеп дифференциаллă тата интеграллă шутлавсенче, çавăн пекех математикăн ытти уйрăмĕсенче те пысăк вырăн йышăнать.

Палăртав[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шоколад çине е хисепĕн малтанхи паллисене ÿкернĕ. Пăнчă унта, — акăлчан чĕлхиллĕ çĕршывсенчи стандартпа килĕшÿллĕн, — тулли тата ваклă пайсене уйăраканни

Чикĕ урлă:

(иккĕмĕш чаплă чикĕ).

Ытти палăртавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Каллех чикĕ урлă:
(ку Муавр — Стирлинг формулинчен тухса тăрать).
  • Рет сумми пек:
    , урăхла каласан: .
функцин графикĕ. 1 тата е аргументсен хушшинчи интеграл (симĕс тĕспе палăртнă лаптăк) пĕррепе танлашать
  • Тепĕр палăртавра:
    умсăлтав пурнаçланакан хисеп пек ( = ).
  • Тата тепĕр палăртавра:
    умсăлтав пурнăçланакан плюслă хисеп пек ( = ).

Паллах, математикăлла объектăн пĕр харăсах темиçе палăртав пулма пултараймасть. Анчах та хайхи палăртав вырăнне асăннисенчен пĕрне суйласа илме май пур. Ытти сĕнусем кун пек чухне палăртав мар, палăрăм пулса юлаççĕ.

Палăрăмсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çулерех асăннисĕр пуçне тата çаксене асăнмалла.

  • е хисеп иррационаллă
  • е хисеп трансцендентлă

Тата ытти те.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Горобец Б. С. Мировые константы в основных законах физики и физиологии // Наука и жизнь. — 2004. — № 2. (статья с примерами физического смысла констант pi и e)
  • J. J. O'Connor, E. F. Robertson. История числа e. MacTutor History of Mathematics archive. School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland (сентябрь 2001). (акăлчанла)

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Иррационаллă хисепсем Шаблон:E саспалли тăхăмĕсем