Урхан: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п робот хушрĕ: pl:Orchan (chan Wielkiej Bułgarii) |
|||
19-мĕш йĕрке: | 19-мĕш йĕрке: | ||
* [[Каховский Василий Филиппович|Каховский В.Ф.]], "Происхождение чувашского народа", [[2003]]. |
* [[Каховский Василий Филиппович|Каховский В.Ф.]], "Происхождение чувашского народа", [[2003]]. |
||
* [[Юхма Мишши]], «Авалхи чăвашсем», [[1996]], [[Шупашкар]]. |
* [[Юхма Мишши]], «Авалхи чăвашсем», [[1996]], [[Шупашкар]]. |
||
{{Аслă Пăлхар ĕмпĕвĕсем}} |
|||
[[Категори:Аслă Пăлхар]] |
[[Категори:Аслă Пăлхар]] |
22:57, 2 Чӳк уйӑхӗн 2008 вӑхӑтри верси
Урхан — хунсен историре палăрса юлнă юлашки патши. 631 çулта вилнĕ.
Кун-çулĕ
Урхан 619 çулта вăл Висантире тĕне кĕнĕ. Вăл хунсем хушшинчи палăрнă Тулă ăрăвĕнчен пулнă. Каярахпа çак ăру çĕкленсе кайса хăй тавра пĕтĕм халăха чăмăртать. Вĕсем вара историе пăлхар (пăлхарсем — чăвашсен ашшĕсем) ячĕпе кĕреççĕ. Хăш-пĕр тĕпчевçĕсем (Гумилев Л.Н.,…), Урхана китай çулçыравĕсен кенекисене вуланă çемĕн Моходу-хэу (китай чĕлхипе «Хура паттăр» тухать) теççĕ. 630-631 çулсенче Моходу-хэу тӳрксемпе влаçшăн вăрçса Туншех патшана вĕлерет. Ун хыççăн вăл Кӳйми Сыпи-хан ятне илет те Китай императорне хĕрне качча пама ыйтать. Анчах та Китай императорĕн хун-пăлхарсен йăхĕсене Тулă ăрăвĕнчи Урхан тавра пĕрлештерес мар тĕллевĕ пулнă. Çавăнпа ĕнтĕ вăл Моходу-хэу патшапа тăванланмасть. Урхан çавах та Тӳлă ăрăвне хăпартса пырать, каярахпа çав ăру-йăх сĕм вăйĕпе Урхан йамăкĕн ывăлĕ Купрат авалхи пăлхарсен патшалăхне — Аслă Пăлхара — туса хурать.
Вуламалли
- Бичурин Н.Я., «Собрание сведений».
- Попов А., «Обзор хронографов русской редакции», 1866.
- «Летопись византийца Феофана от Диоклетиана до царей Михаила и его сына Феофилакта», 1884-1887.
- Артамонов М.И., "История хазар".
- Иоахим Вернер, "Захоронение в Малом Перещеннине и Кубрат, хан болгарский", "Софийские новости" хаçат, 1985, кăрлач, 9 кунĕ.
- Ю. Немет, венгр тĕпчевçи, ""
- Ив. Шишманов, Дунайçи болгар тĕпчевçи, ""
- К. Иречек, "История болгар", Варшава, 1877.
- Гумилев Л.Н., "Древние тюрки"
- Каховский В.Ф., "Происхождение чувашского народа", 2003.
- Юхма Мишши, «Авалхи чăвашсем», 1996, Шупашкар.
Аслă Пăлхар ĕмпĕвĕсем |
---|
Аспарух | Альших | Кăтра Паттăр | Кувер | Купрат | Питпуян | Урхан | |