Адрон: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот улăштарчĕ: simple:Hadron
п робот хушрĕ: ms:Hadron
45-мĕш йĕрке: 45-мĕш йĕрке:
[[lt:Hadronas]]
[[lt:Hadronas]]
[[lv:Hadroni]]
[[lv:Hadroni]]
[[ms:Hadron]]
[[nds:Hadron]]
[[nds:Hadron]]
[[nl:Hadron]]
[[nl:Hadron]]

16:35, 14 Чӳк уйӑхӗн 2008 вӑхӑтри верси

Адрон (грек hadros — вăйлă; термина усă курма совет физикĕ Л. Б. Окунь сĕнĕвĕпе йышăннă) — класс элементарлă пĕрчĕксен класне кĕрет, Хăватлă пĕр-пĕринпе ĕç-пуçĕн йĕркисене пăхăнать тата чăн элементарлă пĕрчĕк вырăнне лармасть. Адронсем кварк шучĕсемпе икĕ пысăк пая уйрăлаççĕ:

Йĕри-таврари курăнакан япала барионсенчен — нуклонсенчен — тытăнса тăрать, вĕсем атом тĕшшине тытăм паракан протонсемпе нейтронсем пулаççĕ.

Мезонсем шутне пионсем (π-мезонсем), каонсем (K-мезонсем) тата ытти йывăр пĕрчĕксем.

Малтан «мезон» палăрту «вăтам йывăррине» пĕлтернĕ, çавăнпа ĕнтĕ мезонсен ĕретне мюонсене те (μ-мезонсем) кĕртнĕ. Халĕ мюон адрон маррине, вăл лептон класĕнчине пулнине çирĕплетнĕ, çапла вара ăна μ-мезон тесе калани тĕрĕс мар тенĕ.

Юлашки вăхăтра экзотикă адронĕсене тĕпчесе тупнă; вĕсем вăйлă хутшăнуллă пĕрчĕксем шутланаççĕ, анчах та вĕсем адронсене кварк-антикварк е виçĕ кварк классификации теорин йĕркине вырнаçаймаççĕ. Хăшпĕр адронсем экзотикăлăх пирки ăслăлăх тĕплĕн кăтартаймасть.

Экзотикăллă адронсем çапла пайланаççĕ:

Гиперонсем те  барионсем шутланаççĕ, вĕсем— элементарлă пĕрчĕксене хăвăртлатаканра çуралакан йывăртарах та тăнăç мар пĕрчĕксем.