Карачай-балкар чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот улăштарчĕ: sv:Karatjajbalkariska
п робот хушрĕ: kk:Қарашай-балқар тілі
63-мĕш йĕрке: 63-мĕш йĕрке:
[[fr:Karatchaï-balkar]]
[[fr:Karatchaï-balkar]]
[[ja:カラチャイ・バルカル語]]
[[ja:カラチャイ・バルカル語]]
[[kk:Қарашай-балқар тілі]]
[[ko:카라차이발카르어]]
[[ko:카라차이발카르어]]
[[mk:Карачај-балкарски јазик]]
[[mk:Карачај-балкарски јазик]]

08:28, 16 Авӑн уйӑхӗн 2009 вӑхӑтри верси

Карачай-палкар (карачай, палкар) чĕлхитĕрĕк чĕлхисенчен пĕри, карачайсемпе палкарсен тăван чĕлхи. Кăпчак ушкăнне кĕрет.

Карачай-Черкесипе Кабарда-Палкарире, Вăтам Азире, Турцире, Çывăх Тухăç çĕршывĕсенче саралнă. Раççейре чĕлхепе калаçакан 303 пин çын (2002 ç халăх çыравĕ) пурăнать.

Тĕп диалекчĕсем: литературă - карачай-баксан-чегем («ч»-диалекчĕ) тата тури палкар («ц»-диалекчĕ).

Литературă карачай-палкар чĕлхи карачай-баксан-чегем диалекчĕн никĕсĕнчен хунать. Çырулăхĕ 1920-24 çç. арап çырăвĕпе, 1924-36 çç. — латтиницăпа, 1936 çултанпа — кириллицăпа çыхăннă.

Карачай-палкар чĕлхи Карачай-Черкесипе («Карачай-Черкеси Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1996) Кабарда-Палкарин («Кабарда-Палкари Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1995) республик патшалăх чĕлхисенчен пĕри шутланать. Пĕрремĕшĕнче вăл карачай (къарачай тил), иккĕмĕшĕнче ăна палкар чĕлхи (малкъар тил) тесе палăртаççĕ.

Вуламалли

  • Акбаев Ш. Х. Фонетика диалектов карачаево-балкарского языка. Черкесск, 1963.
  • Алиев У. Б. Синтаксис карачаево-балкарского языка. М., 1973.
  • Аппаев А. М. Диалекты балкарского языка в их отношении к балкарскому литературному языку. Нальчик, 1960.
  • Ахматов И. Х. Карачаево-балкарский язык. Синтаксис. Ч. 2. Нальчик, 1992.
  • Гочиева С. А. Наречия в карачаево-балкарском языке. Нальчик, 1983.
  • Грамматика карачево-балкарского литературного языка. Ч. 1. Фонетика и морфология. М., 1979.
  • Грамматика карачаево-балкарского языка. Под ред. Н. А. Баскакова. Нальчик, 1966.
  • Грамматика карачаево-балкарского языка. Фонетика. Морфология. Синтаксис. Нальчик, 1976.
  • Карачаево-барлкарско-русский словарь. Под ред. Э. Р. Тенишева. М., 1965.
  • Къарачай-малкъар тилни грамматикасы. Нальчик, 1970.
  • Отаров И. М. Лексикология карачаево-балкарского языка. Нальчик, 1982.
  • Русско-карачаево-балкарский словарь. Нальчик, 1970.
  • Толковый словарь карачаево-балкарского языка. Т. 1. Нальчик, 1995.
  • Урусбиев И. Х. Спряжение глагола в карачаево-балкарском языке. Черкесск, 1963.
  • Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное словообразование. Черкесск, 1989.
  • Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное формообразование. Черкесск, 1991.
  • Хаджилаев Х.-М. И. Очерки карачаево-балкарской лексикологияя. Черкесск, 1970.
  • Чеченов А. А. Историческая фонетика карачаево-балкарского языка. М., 1996.
  • Чеченов А. А. Проблемы формирования языка карачаевцев и балкарцев. М., 1996..

Каçăсем

Карачай-Палкар чĕлхилĕ сайтсем

  • Къарачай-Черкес Республика — Карачай-Черкес Республикин хыпарĕсем, сăмахсарсем, литература тĕслĕхĕсем
  • Karacai Balkar — Турккă сайчĕ, карачай-палкарла, турккăлла тата акăлчанла
  • Karachay-Малхар — Карачай-палкарла/акăлчанла
  • Karachay Malxar home page — Австрали сайчĕ, карачай-палкарла/акăлчанла
  • Millet — Этносăн кун-çулĕпе этеплĕхĕ — карачай-палкарла/вырăсла
  • Silpagarlani Ahmad — Кил страници, карачай-палкар алфавичĕн материалĕсем
  • www.elbrusoid.org — карачай-палкар порталĕ.


Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.