Бериллий: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
пТӳрлетӗве ӑнлантарман |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
{{Элементсен периодикăллă системи2}} |
{{Элементсен периодикăллă системи2}} |
||
{{Хими элеменчĕ|Берилли / Beryllium (Be)|4|[[Ӳкерчĕк:Be-140g.jpg|150px|99% тасалăхлă берилли, |
{{Хими элеменчĕ|Берилли / Beryllium (Be)|4|[[Ӳкерчĕк:Be-140g.jpg|150px|99% тасалăхлă берилли, поликристал фрагменчĕ]] |
||
çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ [[метал]] |9,01218|112|898,8 (9,32)|[He] 2s<sup>2</sup>|90|35 (+2e)|1.57|−1,69 В|2; 1|1,848|16,44<ref name="ХЭ">{{кĕнеке |
çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ [[метал]] |9,01218|112|898,8 (9,32)|[He] 2s<sup>2</sup>|90|35 (+2e)|1.57|−1,69 В|2; 1|1,848|16,44<ref name="ХЭ">{{кĕнеке |
||
|автор = Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) |
|автор = Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) |
||
| |
|пай = |
||
| |
|пуçелĕк = Химическая энциклопедия: в 5 т |
||
| |
|тăван ят = |
||
| |
|каçă = |
||
|яваплă = |
|||
|ответственный = |
|||
| |
|кăларăм = |
||
| |
|вырăн = Мускав |
||
|издательство = Советская энциклопедия |
|издательство = Советская энциклопедия |
||
| |
|çул = 1988 |
||
|том = 1 |
|том = 1 |
||
| |
|страницăсем = 280 |
||
|страниц = 623 |
|страниц = 623 |
||
| |
|сери = |
||
|isbn = |
|isbn = |
||
|тираж = 100 000 |
|тираж = 100 000 |
||
}} |
}} |
||
</ref>|201|1551|12,21|3243|309|5,0|гексагоналлă||22=a=2,286; c=3,584|1,567|1000}} |
</ref>|201|1551|12,21|3243|309|5,0|гексагоналлă||22=a=2,286; c=3,584|1,567|1000}} |
||
{{Пĕлтерĕшсем|Be (пĕлтерĕшсем)}} |
|||
{{Значения|Be (значения)}} |
|||
<!-- |
<!-- |
||
Ячĕ|Атом йывăрăшĕ| Тулаш ĕлки|Атом йывăрăшĕ|Атом радиусĕ|Ионизаци хăвачĕ|Электронлă конфигураци|Ковалент радиусĕ|Ион радиусĕ|Электроçуклăх|Электрод потенциалĕ|Йӳçĕклев степенĕсем|Тачăлăх|Удель ăшă калăпăш|Ăшă куçарулăх|Шăрану температури|Шăрану ăшăлăхĕ|Вĕрӳ температури|Пăслав ăшăлăхĕ|Моль калăпăшĕ|Чĕнтĕр тытăмĕ|Чĕнтĕр тапхăрĕ|c/a танлашăнни|Дебай температури |
|||
Название|Атомный номер| Внешний вид|Атомный вес|Радиус атома|Энергия ионизации|Электронная конфигурация|Ковалентный радиус|Радиус иона|Электроотрицательность|Электродный потенциал|Степени окисления|Плотность|Удельная теплоёмкость|Теплопроводность|Температура плавления|Теплота плавления|Температура кипения|Теплота испарения|Молярный объём|Структура решётки|Период решётки|Отношение c/a|Температура Дебая |
|||
--> |
--> |
||
<!-- |
<!-- |
||
39-мĕш йĕрке: | 39-мĕш йĕрке: | ||
|} |
|} |
||
== |
== Кун-çулĕ == |
||
Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ [[Авдеев Иван Васильевич|И.В.Авдеев]] (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be<sub>2</sub>O<sub>3</sub> çырнă пулнă. |
Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ [[Авдеев Иван Васильевич|И.В.Авдеев]] (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be<sub>2</sub>O<sub>3</sub> çырнă пулнă. |
||
50-мĕш йĕрке: | 50-мĕш йĕрке: | ||
! Йӳçĕклекен |
! Йӳçĕклекен |
||
! Удель туртăмĕ (Р1, çек) |
! Удель туртăмĕ (Р1, çек) |
||
! |
! Çунтару температури °С |
||
! Çунакан |
! Çунакан япала тачăлăхĕ г/см<sup>3</sup> |
||
! |
! Хăвăртлăх ӳсĕмĕ, ΔVид,25, м/çек |
||
! Çунакан япалан йывăрăш шучĕ % |
! Çунакан япалан йывăрăш шучĕ % |
||
|- |
|- |
||
126-мĕш йĕрке: | 126-мĕш йĕрке: | ||
Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ. |
Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ. |
||
=== [[ |
=== [[Атом энергетики]] === |
||
Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: <sup>9</sup>Ве(α, n)<sup>12</sup>C. |
Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: <sup>9</sup>Ве(α, n)<sup>12</sup>C. |
||
=== [[ |
=== [[Лазер материалĕсем]] === |
||
Лазер техникинче берилли алюминачĕнчен хатĕрленĕ хурçă е пластина пайăрка кăларать. |
|||
==Асăрхаттарусем== |
==Асăрхаттарусем== |
||
<references/> |
<references/> |
||
== Каçăсем == |
== Каçăсем == |
||
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Be/key.html Берилли Webelements çинче] |
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Be/key.html Берилли Webelements çинче] |
16:51, 13 Раштав уйӑхӗн 2009 вӑхӑтри верси
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Берилли / Beryllium (Be) | |
---|---|
Атом номерĕ | 4 |
Ансат япалалăхăн курăмĕ |
çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ метал |
Атом палăрăмĕсем | |
Атом масси (моль масси) |
9,01218 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 112 пм |
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) |
898,8 (9,32) кДж/моль (эВ) |
Электронсен конфигурацийĕ | [He] 2s2 |
Химилле палăрăмсем | |
Ковалентла радиус | 90 пм |
Ион радиусĕ | 35 (+2e) пм |
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) |
1.57 |
Электрод потенциалĕ | −1,69 В |
Оксидлав капашĕсем | 2; 1 |
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
Тачăлăх | 1,848 г/см³ |
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 16,44[1] Дж/(K·моль) |
Ăшăяраслăх | 201 Вт/(м·K) |
Шăрану температури | 1551 K |
Шăраннин пайлавла ăшши | 12,21 кДж/моль |
Вĕрев температури | 3243 K |
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 309 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 5,0 см³/моль |
Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
Решетке тытăмĕ | гексагоналлă |
Решетке периочĕ | a=2,286; c=3,584 Å |
c/a танлашăнни | 1,567 |
Дебай температури | 1000 K |
Be | 4 |
9,012182 | |
2s2 | |
Берилли |
Кун-çулĕ
Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ И.В.Авдеев (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be2O3 çырнă пулнă.
Çулăма çирĕплă материалсем
= Ракетăн çунакан япали
Йӳçĕклекен | Удель туртăмĕ (Р1, çек) | Çунтару температури °С | Çунакан япала тачăлăхĕ г/см3 | Хăвăртлăх ӳсĕмĕ, ΔVид,25, м/çек | Çунакан япалан йывăрăш шучĕ % |
---|---|---|---|---|---|
Фтор | 323,3 çек | 4328 °C | 1,547 | 5014 м/çек | 13 % |
Тетрафторгидразин | 310,8 çек | 4234 °C | 1,19 | 4204 м/çек | 11 % |
ClF3 | 277,4 çек | 4075 °C | 1,85 | 4696 м/çек | 13 % |
ClF5 | 289,6 çек | 4176 °C | 1,762 | 4791 м/çек | 13 % |
Перхлорилфторид | 242,6 çек | 3593 °C | 1,709 | 3953 м/çек | 13 % |
Фтора йӳçлекен | 308,6 çек | 4177 °C | 1,561 | 4986 м/çек | 13 % |
Йӳçлĕк | 235,4 çек | 3637 °C | 1,21 | 3213 м/çек | 15 % |
Водород перекиçĕ | 276,8 сек | 3472 °C | 1,503 | 4231 м/çек | 18 % |
Азот кислоти | 256 сек | 2728 °C | 1,574 | 4005 м/çек | 24 % |
Усă курасси
Хутăш шăранчăксене пахалатни
Бериллие чылайлă тĕрлĕ шăранчăксене хушаççĕ, çав вара юлашкисене хытарать, çирĕплетет, вĕсенчен хатĕрленĕ япаласен çийĕ коррозие хирĕç тăма пултарать. Техникăра бериллиллĕ бронзăпа усă кураççĕ (пружинăллă перĕнӳсем). Хурçăна 0,5 % бериллие хушса тунă пружина хĕрлĕ тĕсе çитиччен хĕртнĕ чух пружинăлать.
Рентген техники
Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ.
Атом энергетики
Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: 9Ве(α, n)12C.
Лазер материалĕсем
Лазер техникинче берилли алюминачĕнчен хатĕрленĕ хурçă е пластина пайăрка кăларать.
Асăрхаттарусем
- ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Мускав: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 280. — 100 000 экз.