Рига: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот хушрĕ: nah:Rīga
Dinamik-bot (Сӳтсе яв | хушни)
п робот хушрĕ: mt:Riga
96-мĕш йĕрке: 96-мĕш йĕрке:
[[mk:Рига]]
[[mk:Рига]]
[[mr:रिगा]]
[[mr:रिगा]]
[[mt:Riga]]
[[nah:Rīga]]
[[nah:Rīga]]
[[nds:Riga]]
[[nds:Riga]]

13:05, 15 Ҫу уйӑхӗн 2010 вӑхӑтри верси

Рига (латыш Rīga) — Латви тĕп хули.

Халăхĕ

721,8 пинĕ çын (2006) пурăнать.

Географи

Хулана Тинĕсçум айлăмĕнче Ригав тӳремĕнче, Даугава шывĕ Балтика тинĕсĕн Рига заливне юхса кĕнĕ çĕрте вырнаçнă. Ригăн историллĕ пайĕ Даугавăн сылтăм çыранĕнче, Рига заливне юхса кĕриччен 10 çухрăмра никĕсленĕ. Кунта хăйăрлă вырăн, тинĕс шайĕнчен 1-10 м çӳллĕ.

Климат

Ригăра - тинĕ çывăх пулнипе — лăпкă ăшă та нӳрĕклĕ. Çу ытлах ăшă мар, çумăрлă (вăтам температура - утăри - 16,9 °C; нӳрĕк ӳкни — 85 мм). Хĕлле сивĕ мар, уйăхра 10 хутчен юр-пăр ирĕлет (вăтам температура - кăрлачра — 4,7 °C). Юр çĕре раштав варринче хуплать пуш уйăхĕн варрине çитиччен выртать. 40 % яхăн кунсем çумăрлă, çулта нӳпĕк ӳкни 700—720 мм.

Истори

Пĕрремĕш хут хула ятне 1146 е 1156 çулта нимĕç хроникинче асăнннă. Ливон хроникинче Рига вырăнĕ пирки (locus Riga) 1196 çулта çырнă. Официаллă хула пуçламăшĕ 1201 çул — Ригăна пуçласа яраканĕ Бремен нимĕç епископĕ Альберт фон Буксхев(е)ден. 1282 çулта Рига, Любек (нимĕçле Lübeck) тата Висбю хулисем Ганза Сутă-илӳ Пĕрлĕхне кĕнĕ.

1561 çулчен хулана Рига архиепископĕсем хăйсен аллинче тытса тăнă. 1561 - 1581 çулсенче Рига ирĕклĕ хула. 1581—1621 çулсенче — Польша тапхăрĕ. 1621—1711 çулсенче — Швеци тапхăрĕ. Çурçĕр вăрçи (1700—1721) хыççăн Рига Раççей империне кĕрет. 1796 çулта хула кĕперне тĕпĕ.

1918 - 1940 çулсенче тата 1991 çултана Рига — ирĕклĕхлĕ Латви тĕп хули.

Рига ячĕ — Riika скандинави чĕлхисенче «Пурăну вырăнĕ» куçарăнать. Çакă кунта 1201 çулчен скандинави викингисем пурăннине пĕлтерет. Анчах тепĕр халап та пур.


Шаблон:Link FA