Вăрнар районĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

14:06, 12 Нарӑс уйӑхӗн 2011 вӑхӑтри верси

Вăрнар районĕ, — Чăваш Ен варринче вырнаçнă районĕ, 1927 çулхи 5 авăн уйăхĕнче туса хунă.

Тавралăхĕ

Çурçĕр енче Чăваш Енĕн Элĕк тата Красноармейски районĕсемпе, хĕвеланăç енче Çĕмĕрле районĕпе, хĕвелтухăç енче Канаш районĕпе, кăнтăр енче Йĕпреç районĕпе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, хĕвелтухăç енчен хĕвеланăç енне 35 çухрăмалла тăсăлнă. Район çĕрĕ-шывĕн лаптăкĕ — 1012,6 км². Район администрацийĕ Вăрнар паççулкинче вырнаçнă.

Халăх йышĕ, район тытăмĕ

1999 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче районта 44,2 пинĕ çын пурăннă, çав шутра 13,2 пинĕ çын — хулара (29,8 %) тата 31,0 пинĕ çын — ял çыннисем (70,2 %). Вăрнар районĕнче пĕр поселок, 101 ял. Ялта вăтамран 323 çын пурăнать. Халăх-çын тăвăрлăхĕ - 44,3 çын/тăваткалçухрăм. 91 % пурăнаканĕ — чăвашсем.

Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:

...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, Кушлавăш тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех Пăтавăш, Кăкавăш, Мăркавăш ятлă пĕчĕк юханшывсем, Уравăш, Явăш, Туçи-Çармăс, Хурăнсăр-Çармăс ятлă ялсем пур тата ытти те)...

Çутçанталăкĕ

Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44 °C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче Мăн Çавал 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — Кĕçĕн Çавал 28 çухрăм тăршшĕ юхать.

Хуçалăх

Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ, Пассажир авто-транспорт йĕркелĕвĕ пур.

Паллă çыннисем

Абашев Владимир Никифорович, — литература тĕпчевçи, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ.
Ашмаров Федор Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Иванов Алексей Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Илларионов Степан Илларионович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Кипек Дмитрий Афанасьевич, - çыравçă.
Коротков Сергей Ксенофонтович - Социаллă Ĕç Паттăрĕ.
Мерчен Сергей Павлович, çыравçă, сăвăç.
Михайлов Максим Дормидонтович, — опера юрăçи.

Çавăн пекех пăхăр

Асăрхавсем

Вуламалли

Краснов П.И. Край Вурнарский. — Вăрнар: 2002. — 93 с. — 2 000 экз.

Каçăсем

Вăрнар районĕн порталĕ

Ку Чăваш Енĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

@@ 1-мĕш йĕрке: / 1-мĕш йĕрке: @@
 {{Капăрлатмалла}}
-[[Ӳкерчĕк:Varnar.png|thumb|250px|Вăрнар районĕн картти]]'''Вăрнар районĕ''', — [[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă районĕ, [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|5 авăн]] уйăхĕнче туса хунă. Çӳрçĕр енче [[Чăваш Енĕн Элĕк районĕ|Элĕк районĕпе]] тата [[Чăваш Енĕн Красноармейски районĕ|Красноармейски районĕпе]], хĕвеланăç енче [[Чăваш Енĕн Çĕмĕрле районĕ|Çĕмĕрле районĕпе]], хĕвелтухăç енче [[Чăваш Енĕн Канаш районĕ|Канаш районĕпе]], кăнтăр енче [[Чăваш Енĕн Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районĕпе]] юнашар вырнаçнă. Çӳрçĕртен кăнтăралла, хĕвелтухăç енчен хĕвеланăç енне 35 çухрăмалла тăсăлнă. Район [[лаптăк|лаптăкĕ]] — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрациĕ [[Вăрнар]] поселокĕнче вырнаçнă.
+[[Ӳкерчĕк:Varnar.png|thumb|250px|Вăрнар районĕн картти]]'''Вăрнар районĕ''', — [[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă районĕ, [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|5 авăн]] уйăхĕнче туса хунă.
+== Тавралăхĕ ==
-== Çутçанталăкĕ ==
+Çурçĕр енче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ|Элĕк]] тата [[Красноармейски районĕ|Красноармейски районĕсемпе]], хĕвеланăç енче [[Çĕмĕрле районĕ|Çĕмĕрле районĕпе]], хĕвелтухăç енче [[Канаш районĕ|Канаш районĕпе]], кăнтăр енче [[Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районĕпе]] юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, хĕвелтухăç енчен хĕвеланăç енне 35 çухрăмалла тăсăлнă. Район çĕрĕ-шывĕн [[лаптăк|лаптăкĕ]] — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрацийĕ [[Вăрнар]] паççулкинче вырнаçнă.
-Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44&nbsp;°C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче [[Мăн Çавал]] 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — [[Кĕçĕн Çавал (юханшыв)|Кĕçĕн Çавал]] 28 çухрăм тăршшĕ юхать.
 == Халăх йышĕ, район тытăмĕ ==
@@ 11-мĕш йĕрке: / 10-мĕш йĕрке: @@
 Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:{{Цитата пуçламăшĕ}}...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, [[Кушлавăш]] тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех  [[Пăтавăш]], [[Кăкавăш]], [[Мăркавăш]] ятлă пĕчĕк юханшывсем, [[Уравăш]], [[Явăш]], [[Туçи-Çармăс]], [[Хурăнсăр-Çармăс]] ятлă ялсем пур тата ытти те)...{{Цитата вĕçĕ}}
+{{Вăрнар районĕн ял тăрăхĕсем}}
+== Çутçанталăкĕ ==
+Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44&nbsp;°C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче [[Мăн Çавал]] 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — [[Кĕçĕн Çавал (юханшыв)|Кĕçĕн Çавал]] 28 çухрăм тăршшĕ юхать.
 == Хуçалăх ==
+Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ, Пассажир авто-транспорт йĕркелĕвĕ пур.
 == Паллă çыннисем ==
+* [[Абашев Владимир Никифорович]], — литература тĕпчевçи, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ.
-* [[Абашев Владимир Никифорович]], — литературовед, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ.
 * [[Ашмаров Федор Иванович]]  - [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
 * [[Иванов Алексей Иванович]] - [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
 * [[Илларионов Степан Илларионович]] - [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
 * [[Кипек Дмитрий Афанасьевич]], - [[çыравçă]].
-* [[Коротков Сергей Ксенофонтович]] - Социаллă ĕç паттăрĕ.
+* [[Коротков Сергей Ксенофонтович]] - [[Социаллă Ĕç Паттăрĕ]].
 * [[Мерчен Сергей Павлович]], [[çыравçă]], [[сăвăç]].
-* [[Михайлов Максим Дормидонтович]], — [[опера]] [[юрăçи]].
+* [[Михайлов Максим Дормидонтович]], — [[опера]] [[юрăç]]и.
-{{Вăрнар районĕн ял тăрăхĕсем}}
 == Çавăн пекех пăхăр ==
@@ 35-мĕш йĕрке: / 37-мĕш йĕрке: @@
 {{кĕнеке
 |автор          = Краснов П.И.
-|часть          =
+|пай          =
 |пуçелĕк       = Край Вурнарский
-|оригинал       =
+|тăван ят       =
-|ссылка         =
+|каçă         =
+|яваплă  =
-|ответственный  =
-|издание        =
+|кăларăм        =
-|место          = Вурнары
+|вырăн          = Вăрнар
 |издательство   =
-|год            = 2002
+|çул            = 2002
 |том            =
-|страницы       =
+|страницăсем       =
-|страниц        = 93
+|страница        = 93
-|серия          =
+|сери          =
 |isbn           =
 |тираж          = 2 000
@@ 57-мĕш йĕрке: / 59-мĕш йĕрке: @@
 {{Чăваш Ен}}
 {{Chuvash-geo-stub}}
+[[Категори:Вăрнар районĕ]]
 [[Категори:Чăваш Ен районĕсем]]