Карачай-балкар чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п «Карачай-палкар чĕлхи» «Карачай-балкар чĕлхи» çине куçарнă |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
6-мĕш йĕрке: | 6-мĕш йĕрке: | ||
|патшалăхсем = [[Раççей]] |
|патшалăхсем = [[Раççей]] |
||
|регион = [[Çурçĕр Арамаçи]] |
|регион = [[Çурçĕр Арамаçи]] |
||
|официаллă чĕлхе = [[Карачай-Черкес Республики]], [[Кабарда- |
|официаллă чĕлхе = [[Карачай-Черкес Республики]], [[Кабарда-Балкар Республики]] |
||
|калаçакансен йышĕ = 302.748 (халăх çыравĕ, 2002) |
|калаçакансен йышĕ = 302.748 (халăх çыравĕ, 2002) |
||
|категори = [[Еврази чĕлхисем]] |
|категори = [[Еврази чĕлхисем]] |
||
14-мĕш йĕрке: | 14-мĕш йĕрке: | ||
::[[Кăпчăк чĕлхисем|Кăпчăк ушкăнĕ]] |
::[[Кăпчăк чĕлхисем|Кăпчăк ушкăнĕ]] |
||
:::[[Половец-кăпчăк чĕлхисем|Половец-кăпчăк кĕçĕн ушкăнĕ]] |
:::[[Половец-кăпчăк чĕлхисем|Половец-кăпчăк кĕçĕн ушкăнĕ]] |
||
|çыру = [[кириллица]] ([[карачай- |
|çыру = [[кириллица]] ([[карачай-балкар çырулăхĕ]]), диаспорăн — [[латиница]] |
||
|ISO2 = krc |
|ISO2 = krc |
||
|ISO3 = krc |
|ISO3 = krc |
||
}} |
}} |
||
'''Карачай- |
'''Карачай-балкар''' (карачай, балкар) '''чĕлхи''' ({{lang-krc|къарачай-малкъар тил, тау тил}}) — [[тĕрĕк чĕлхисем|тĕрĕк чĕлхисенчен]] пĕри, [[карачайсем|карачайсемпе]] [[балкарсем|балкарсен]] тăван чĕлхи. Кăпчак ушкăнне кĕрет. |
||
[[Карачай-Черкес Республики|Карачай-Черкеспе]] [[Кабарда- |
[[Карачай-Черкес Республики|Карачай-Черкеспе]] [[Кабарда-Балкар Республики|Кабарда-Балкарта]], [[Вăтам Ази]]ре, [[Турци]]ре, [[Çывăх Тухăç]] çĕр-шывĕсенче саралнă. [[Раççей]]ре чĕлхепе калаçакан 303 пин çын (2002 ç халăх çыравĕ) пурăнать. |
||
Тĕп диалектсем: литература - карачай-баксан-чегем («ч»-диалекчĕ) тата тури |
Тĕп диалектсем: литература - карачай-баксан-чегем («ч»-диалекчĕ) тата тури балкар («ц»-диалекчĕ). |
||
Литература карачай- |
Литература карачай-балкар чĕлхи карачай-баксан-чегем диалекчĕн никĕсĕнчен хунать. '''''[[Карачай-балкар çырулăхĕ|Çырулăхĕ]]''''' 1920-24 çç. [[арап çырăвĕ]]пе, 1924-36 çç. — [[латтиница|латтиницăпа]], 1936 çултанпа — [[кириллица|кириллицăпа]] çыхăннă. |
||
Карачай- |
Карачай-балкар чĕлхи Карачай-Черкесипе («Карачай-Черкес Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1996) Кабарда-Балкар («Кабарда-Палкар Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1995) Республикин патшалăх чĕлхисенчен пĕрри шутланать. Пĕрремĕшĕнче вăл карачай (къарачай тил), иккĕмĕшĕнче ăна балкар чĕлхи (малкъар тил) ятпа палăрать. |
||
== Вуламалли == |
== Вуламалли == |
||
55-мĕш йĕрке: | 55-мĕш йĕрке: | ||
{{Interwiki|чĕлхе кочĕ=krc|карачай-палкар чĕлхи}} |
{{Interwiki|чĕлхе кочĕ=krc|карачай-палкар чĕлхи}} |
||
=== Карачай- |
=== Карачай-балкар чĕлхиллĕ сайтсем === |
||
* [http://kcr.narod.ru/karachayk.html Къарачай-Черкес Республика] — Карачай-Черкес Республикин хыпарĕсем, сăмахсарсем, литература тĕслĕхĕсем |
* [http://kcr.narod.ru/karachayk.html Къарачай-Черкес Республика] — Карачай-Черкес Республикин хыпарĕсем, сăмахсарсем, литература тĕслĕхĕсем |
||
* [http://www.karachay.com.tr.tc/ Karacai Balkar] — Турккă сайчĕ, карачай- |
* [http://www.karachay.com.tr.tc/ Karacai Balkar] — Турккă сайчĕ, карачай-балкарла, турккăлла тата акăлчанла |
||
* [http://www.geocities.com/karachayli/indexk.html Karachay-Малхар] — Карачай- |
* [http://www.geocities.com/karachayli/indexk.html Karachay-Малхар] — Карачай-балкарла/акăлчанла |
||
* [http://www.karachay.com/ Karachay Malxar home page] — Австрали сайчĕ, карачай- |
* [http://www.karachay.com/ Karachay Malxar home page] — Австрали сайчĕ, карачай-балкарла/акăлчанла |
||
* [http://millet.narod.ru/ Millet] — Этносăн кун-çулĕпе |
* [http://millet.narod.ru/ Millet] — Этносăн кун-çулĕпе культури — карачай-балкарла/вырăсла |
||
* [http://salpagarov.narod.ru/ Silpagarlani Ahmad] — Кил страници, карачай- |
* [http://salpagarov.narod.ru/ Silpagarlani Ahmad] — Кил страници, карачай-балкар алфавичĕн материалĕсем |
||
* [http://www.elbrusoid.org/ www.elbrusoid.org] — карачай- |
* [http://www.elbrusoid.org/ www.elbrusoid.org] — карачай-балкар порталĕ. |
||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
70-мĕш йĕрке: | 70-мĕш йĕрке: | ||
[[Категори:Кавказ чĕлхисем]] |
[[Категори:Кавказ чĕлхисем]] |
||
[[Категори:Раççей чĕлхисем]] |
[[Категори:Раççей чĕлхисем]] |
||
[[Категори: |
[[Категори:Карачай-балкар чĕлхи]] |
||
[[af:Karatsjai-Balkaries]] |
[[af:Karatsjai-Balkaries]] |
12:12, 5 Нарӑс уйӑхӗн 2012 вӑхӑтри верси
Карачай-палкар | |
---|---|
Тăван ячĕ: | къарачай-малкъар тил,
тау тил |
Патшалăхсем: | Раççей |
Официаллă статус: | Карачай-Черкес Республики, Кабарда-Балкар Республики |
Калаçакансен пур йышĕ: | 302.748 (халăх çыравĕ, 2002) |
Классификаци | |
Категори: | Еврази чĕлхисем |
Алтай çемьи | |
Çырулăх: | кириллица (карачай-балкар çырулăхĕ), диаспорăн — латиница |
Чĕлхе кочĕсем | |
ISO 639-1: | — |
ISO 639-2: | krc |
ISO 639-3: | krc |
Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика |
Карачай-балкар (карачай, балкар) чĕлхи (карач.-балк. къарачай-малкъар тил, тау тил) — тĕрĕк чĕлхисенчен пĕри, карачайсемпе балкарсен тăван чĕлхи. Кăпчак ушкăнне кĕрет.
Карачай-Черкеспе Кабарда-Балкарта, Вăтам Азире, Турцире, Çывăх Тухăç çĕр-шывĕсенче саралнă. Раççейре чĕлхепе калаçакан 303 пин çын (2002 ç халăх çыравĕ) пурăнать.
Тĕп диалектсем: литература - карачай-баксан-чегем («ч»-диалекчĕ) тата тури балкар («ц»-диалекчĕ).
Литература карачай-балкар чĕлхи карачай-баксан-чегем диалекчĕн никĕсĕнчен хунать. Çырулăхĕ 1920-24 çç. арап çырăвĕпе, 1924-36 çç. — латтиницăпа, 1936 çултанпа — кириллицăпа çыхăннă.
Карачай-балкар чĕлхи Карачай-Черкесипе («Карачай-Черкес Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1996) Кабарда-Балкар («Кабарда-Палкар Республики чĕлхисен» саккунĕ, 1995) Республикин патшалăх чĕлхисенчен пĕрри шутланать. Пĕрремĕшĕнче вăл карачай (къарачай тил), иккĕмĕшĕнче ăна балкар чĕлхи (малкъар тил) ятпа палăрать.
Вуламалли
- Акбаев Ш. Х. Фонетика диалектов карачаево-балкарского языка. Черкесск, 1963.
- Алиев У. Б. Синтаксис карачаево-балкарского языка. М., 1973.
- Аппаев А. М. Диалекты балкарского языка в их отношении к балкарскому литературному языку. Нальчик, 1960.
- Ахматов И. Х. Карачаево-балкарский язык. Синтаксис. Ч. 2. Нальчик, 1992.
- Гочиева С. А. Наречия в карачаево-балкарском языке. Нальчик, 1983.
- Грамматика карачево-балкарского литературного языка. Ч. 1. Фонетика и морфология. М., 1979.
- Грамматика карачаево-балкарского языка. Под ред. Н. А. Баскакова. Нальчик, 1966.
- Грамматика карачаево-балкарского языка. Фонетика. Морфология. Синтаксис. Нальчик, 1976.
- Карачаево-барлкарско-русский словарь. Под ред. Э. Р. Тенишева. М., 1965.
- Къарачай-малкъар тилни грамматикасы. Нальчик, 1970.
- Отаров И. М. Лексикология карачаево-балкарского языка. Нальчик, 1982.
- Русско-карачаево-балкарский словарь. Нальчик, 1970.
- Толковый словарь карачаево-балкарского языка. Т. 1. Нальчик, 1995.
- Урусбиев И. Х. Спряжение глагола в карачаево-балкарском языке. Черкесск, 1963.
- Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное словообразование. Черкесск, 1989.
- Хабичев М. А. Карачаево-балкарское именное формообразование. Черкесск, 1991.
- Хаджилаев Х.-М. И. Очерки карачаево-балкарской лексикологияя. Черкесск, 1970.
- Чеченов А. А. Историческая фонетика карачаево-балкарского языка. М., 1996.
- Чеченов А. А. Проблемы формирования языка карачаевцев и балкарцев. М., 1996..
Каçăсем
- Карачай-палкар-вырăс сăмахсарĕ
- Заман — КПР хаçачĕ
Карачай-балкар чĕлхиллĕ сайтсем
- Къарачай-Черкес Республика — Карачай-Черкес Республикин хыпарĕсем, сăмахсарсем, литература тĕслĕхĕсем
- Karacai Balkar — Турккă сайчĕ, карачай-балкарла, турккăлла тата акăлчанла
- Karachay-Малхар — Карачай-балкарла/акăлчанла
- Karachay Malxar home page — Австрали сайчĕ, карачай-балкарла/акăлчанла
- Millet — Этносăн кун-çулĕпе культури — карачай-балкарла/вырăсла
- Silpagarlani Ahmad — Кил страници, карачай-балкар алфавичĕн материалĕсем
- www.elbrusoid.org — карачай-балкар порталĕ.
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла. |