Пĕтĕмĕшле алгебра: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Luckas-bot (Сӳтсе яв | хушни) п r2.7.1) (робот хушрĕ: hy:Աբստրակտ Հանրահաշիվ |
HerculeBot (Сӳтсе яв | хушни) п r2.7.1) (робот улăштарчĕ: hy:Աբստրակտ հանրահաշիվ |
||
98-мĕш йĕрке: | 98-мĕш йĕрке: | ||
[[hr:Osnovna algebra]] |
[[hr:Osnovna algebra]] |
||
[[hu:Absztrakt algebra]] |
[[hu:Absztrakt algebra]] |
||
[[hy:Աբստրակտ |
[[hy:Աբստրակտ հանրահաշիվ]] |
||
[[id:Aljabar abstrak]] |
[[id:Aljabar abstrak]] |
||
[[io:Abstrakta algebro]] |
[[io:Abstrakta algebro]] |
22:11, 2 Пуш уйӑхӗн 2012 вӑхӑтри верси
Абстраклă алгебра е кăткăс алгебра — алгебрăллă системăсенчи (çаплах вĕсене хăш чух алгебрăллă тытăмсем е структурăсем теççĕ) ушкăнсене, ункăсене, уйсене, пайăмлă йĕркеленнĕ нумайлăхсене, чĕнтĕрсене, çаплах çак структурăсем пĕр-пĕрин çинче куçнисене тĕпчекен математикăн уйрăмĕ.
Истори
Истори енчен пăхсан алгебрăллă структурăсем малтанах математикăн урăх облаçĕсенче тĕвĕленнĕ. Кирлĕ мар япаласене кăларса, аксиоматикăллă палăртусемпе туптанă хыççăн вĕсем абстраклă алгебрăн тĕпчевĕн тĕллевне лекеççĕ. Çакна пула ĕнтĕ абстраклă алгебра математикăн чылай енĕсенче хăйĕн усăлăхне кăтартать.
Бинарлă операциллĕ алгебрăллă тытамсеĕсен (структурисен) шутне
- çурма ушкăнсем
- моноидсем
- ушкăнсем
- квазиушкăнсем кĕреççĕ.
Вĕсем пур те хисепсене яланхи хушмалли тата хуламалли операцисен пахалăхĕсен пĕтĕмлетĕвĕнчен пулса çуралнă.
Кăткăсрах алгебрăллă тытăмĕсем
- ункăпа уй
- ункă çийĕнчи модулĕпе векторлă уçлăхĕ
- ассоциативлă алгебрăпа Ли алгебри
- чĕнтĕрсемпе буль алгебри
Ушкăнсем тата вĕсен хушшинчи гомоморфисăм ятлă куçанăвĕсене (отображения), ушкăнсен теорийĕнче тĕпчеççĕ. Векторлă уçлăхсемпе вĕсен хушшинчи йĕрĕллĕ куçăнусене йĕрĕллĕ алгебра уйрăмĕ нче . Пĕр улшăнакан пысăкăшлĕ кăткăс шайлă алгебрăллă танлаштаркăчсене, пĕтĕмле каласан, тĕрлĕ алгебрăллă системисен автоморфисăм ушкăнĕсен пахалавĕсене Галуа теорийĕ ăнлантарса пама пултарать.
Çак пур алгебрăллă системисен пахалăхĕсене категорисен теорийĕ уйрăмне пуçтараççĕ, пăхса тухаççĕ. Çак теори алгебрăллă тытăмсене талаштарса тĕпчеме мелсем парать.
Хăш-пĕр паллă ăнлавсем
Вуламалли
- Кострикин А. И. Введение в алгебру. В 3 тт. М.:Физматлит, 2001 и т. д.
- Ленг С. Алгебра. М.: Мир, 1968
- ван-дер Варден Б. Л.. Алгебра. М.: Наука, 1979
- Винберг Э.Б. Курс алгебры.-М.:Факториал 2001, 544с.
- Винберг Э.Б. Начала алгебры.-М.:МЦНМО, МК НМУ, УРСС 1998, 192с.
- Зарисски О., Самюэль П. Коммутативная алгебра Том 1.-М.:ИЛ 1963, 373с.
- Зарисски О., Самюэль П. Коммутативная алгебра Том 2.-М.:ИЛ 1963, 438с.
- Курош А.Г. Общая алгебра.-158с. djvu
- Фаддеев Д.К. Лекции по алгебре.-М.:Наука 1984, 416с.
- Фейс К. Алгебра.Кольца, модули, категории Том 1.-М.:Мир 1977, 688с.
- Фейс К. Алгебра.Кольца, модули, категории Том 2.-М.:Мир 1979, 464с.
- Шафаревич И.Р. Основные понятия алгебры.-Ижевск, 1999, 348с.
- Михалёв А.В., Михалёв A.A. Начала алгебры.-М.:Интернет-Ун-т Информ. Технологий, 2005. - 144 с.
- Бурбаки Н. АЛГЕБРА. Алгебраические структуры. Линейная и полилинейная алгебра.-М., Физматгиз, 1962, 516с.
- Бурбаки Н. Группы и Алгебры Ли. Группы Кокстера и Системы Титса. Группы, порождённые отображениями системы корней.-М., МИР, 1972.
- Atiyah M.F., Macdonald I.G. Introduction to Commutative Algebra