Вăрнар районĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

16:20, 30 Ҫӗртме уйӑхӗн 2012 вӑхӑтри верси

Вăрнар районĕ, — Чăваш Ен варринче вырнаçнă районĕ, 1927 çулхи авăнăн 5-мĕшĕнче уйăхĕнче туса хунă.

Тавралăхĕ

Çурçĕр енче Чăваш Енĕн Элĕк тата Красноармейски районĕсемпе, анăç енче Çĕмĕрле районĕпе, тухăç енче Канаш районĕпе, кăнтăр енче Йĕпреç районĕпе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн лаптăкĕ — 1012,6 км². Район администрацийĕ Вăрнар паççулкинче вырнаçнă.

Халăх йышĕ, район тытăмĕ

1999 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче районта 44,2 пинĕ çын пурăннă, çав шутра 13,2 пинĕ çын — хулара (29,8 %) тата 31,0 пинĕ çын — ял çыннисем (70,2 %). Вăрнар районĕнче пĕр поселок, 101 ял. Ялта вăтамран 323 çын пурăнать. Халăх-çын тăвăрлăхĕ - 44,3 çын/тăваткалçухрăм. 91 % пурăнаканĕ — чăвашсем.

Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:

...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, Кушлавăш тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех Пăтавăш, Кăкавăш, Мăркавăш ятлă пĕчĕк юханшывсем, Уравăш, Явăш, Туçи-Çармăс, Хурăнсăр-Çармăс ятлă ялсем пур тата ытти те)...

Çутçанталăкĕ

Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44 °C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче Мăн Çавал 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — Кĕçĕн Çавал 28 çухрăм тăршшĕ юхать.

Хуçалăх

Районта Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ вырнаçнă, пассажир автотранспорт йĕркелĕвĕ пур.

Паллă çыннисем

Абашев Владимир Никифорович, — литература тĕпчевçи, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ.
Ашмаров Федор Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Емельянов Анатолий Викторович - çыравçă,политик.
Иванов Алексей Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Илларионов Степан Илларионович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Кипек Дмитрий Афанасьевич, - çыравçă.
Коротков Сергей Ксенофонтович - Социаллă Ĕç Паттăрĕ.
Мерчен Сергей Павлович, çыравçă, сăвăç.
Михайлов Максим Дормидонтович, — опера юрăçи.

Çавăн пекех

Асăрхавсем

Вуламалли

Краснов П.И. Край Вурнарский. — Вăрнар: 2002. — 93 с. — 2 000 экз.

Каçăсем

Вăрнар районĕн порталĕ

Ку Чăваш Енĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

@@ 1-мĕш йĕрке: / 1-мĕш йĕрке: @@
+[[Ӳкерчĕк:Varnar.png|thumb|250px|Вăрнар районĕн картти]]'''Вăрнар районĕ''', — [[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă районĕ, [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|авăнăн 5-мĕшĕнче]] уйăхĕнче туса хунă.
-{{Капăрлатмалла}}
-[[Ӳкерчĕк:Varnar.png|thumb|250px|Вăрнар районĕн картти]]'''Вăрнар районĕ''', — [[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă районĕ, [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|5 авăн]] уйăхĕнче туса хунă.
 == Тавралăхĕ ==
-Çурçĕр енче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ|Элĕк]] тата [[Красноармейски районĕ|Красноармейски районĕсемпе]], хĕвеланăç енче [[Çĕмĕрле районĕ|Çĕмĕрле районĕпе]], хĕвелтухăç енче [[Канаш районĕ|Канаш районĕпе]], кăнтăр енче [[Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районĕпе]] юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, хĕвелтухăç енчен хĕвеланăç енне 35 çухрăмалла тăсăлнă. Район çĕрĕ-шывĕн [[лаптăк|лаптăкĕ]] — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрацийĕ [[Вăрнар]] паççулкинче вырнаçнă.
+Çурçĕр енче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ|Элĕк]] тата [[Красноармейски районĕ|Красноармейски районĕсемпе]], анăç енче [[Çĕмĕрле районĕ|Çĕмĕрле районĕпе]], тухăç енче [[Канаш районĕ|Канаш районĕпе]], кăнтăр енче [[Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районĕпе]] юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн [[лаптăк|лаптăкĕ]] — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрацийĕ [[Вăрнар]] паççулкинче вырнаçнă.
 == Халăх йышĕ, район тытăмĕ ==
@@ 10-мĕш йĕрке: / 9-мĕш йĕрке: @@
 Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:{{Цитата пуçламăшĕ}}...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, [[Кушлавăш]] тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех  [[Пăтавăш]], [[Кăкавăш]], [[Мăркавăш]] ятлă пĕчĕк юханшывсем, [[Уравăш]], [[Явăш]], [[Туçи-Çармăс]], [[Хурăнсăр-Çармăс]] ятлă ялсем пур тата ытти те)...{{Цитата вĕçĕ}}
-{{Вăрнар районĕн ял тăрăхĕсем}}
 == Çутçанталăкĕ ==
@@ 17-мĕш йĕрке: / 14-мĕш йĕрке: @@
 == Хуçалăх ==
-Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ, Пассажир авто-транспорт йĕркелĕвĕ пур.
+Районта [[Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ]] ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ вырнаçнă, пассажир автотранспорт йĕркелĕвĕ пур.
 == Паллă çыннисем ==
@@ 30-мĕш йĕрке: / 27-мĕш йĕрке: @@
 * [[Михайлов Максим Дормидонтович]], — [[опера]] [[юрăç]]и.
-== Çавăн пекех пăхăр ==
+== Çавăн пекех ==
 == Асăрхавсем ==
@@ 57-мĕш йĕрке: / 54-мĕш йĕрке: @@
 == Каçăсем ==
 * [http://vurnar.ru/ Вăрнар районĕн порталĕ]
+{{Вăрнар районĕн ял тăрăхĕсем}}
 {{Вăрнар районĕ}}
 {{Чăваш Ен}}
 {{Chuvash-geo-stub}}
 [[Категори:Вăрнар районĕ]]
 [[Категори:Чăваш Ен районĕсем]]