Чукотка автономиллĕ тăрăхĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п r2.7.3) (робот кăларса пăрахрĕ: diq:Çukotka |
п r2.7.3) (бот изменил: uz:Chukotka muhtor okrugi на uz:Chukotka muxtor okrugi |
||
164-мĕш йĕрке: | 164-мĕш йĕрке: | ||
[[tt:Чукотка автономияле округы]] |
[[tt:Чукотка автономияле округы]] |
||
[[uk:Чукотський автономний округ]] |
[[uk:Чукотський автономний округ]] |
||
[[uz:Chukotka |
[[uz:Chukotka muxtor okrugi]] |
||
[[vec:Sircondario autonomo di Čukotka]] |
[[vec:Sircondario autonomo di Čukotka]] |
||
[[vi:Khu tự trị Chukotka]] |
[[vi:Khu tự trị Chukotka]] |
14:58, 7 Нарӑс уйӑхӗн 2013 вӑхӑтри верси
Чукотка автономлă округĕ | |||||
| |||||
[[Ӳкерчĕк:Чукотка автономлă округĕ Раççей картти çинче|270px]] | |||||
Тĕп хули | Анадырь | ||||
---|---|---|---|---|---|
Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
7 721 481 км² | ||||
Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе |
82 50 500 çын патнелле (2010) | ||||
Федераци тăрăхĕ | Инçет Тухăç Федераллă Округĕ | ||||
Экономика регионĕ | Инçет Тухăç районĕ | ||||
Регион номерĕ | 87 | ||||
Патшалăх чĕлхисем | вырăс | ||||
Кĕпернатăр | Роман Валентинович Копин[1]] | ||||
Гимн | |||||
Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +08 |
Чукотка автономлă округĕ чук. Чукоткакэн автономныкэн округ — Раççей çурçĕр хĕвелтухăçĕнче вырнаçнă Инçет Тухăç Федераллă Округне кĕрекен автономлă округ.
Географи
Чукотка çурутравне, материк пайне тата темиçе утрав (Врангель, Айон, Ратманов тата ыттисем) çинче вырнаçнă. Хĕвелтухăç Çĕпĕр тата Беринг тинĕсĕсем хĕрринче выртать.
Пысăк юханшывĕсем — Анадырь (юпписем Майн, Шурă, Танюрер), Омолон, Великая, Амгуэма, Большой тата Малый Анюи. Чи пысăк кӳллисем — Хĕрлĕ, Эльгыгытгын, Пекульней.
Çутçанталăк ресурсĕсем
Чукоткăра çĕр айĕнчи пуянлăхсем нумай: нефть, çутçанталăк газĕ, çĕр кăмрăкĕ, ылтăн, тăхлан, вольфрам, чĕркĕмĕл. Чи паллă çĕруправсем: ылтăн çĕрĕ — Купол, Май, Каральвеемское; сапаланчăк ылтăн — Рывеемское, Пильхинкууль, Каральвеемское; тăхлан çĕрĕ — Пыркакайские штокверки, Иультин, Валькумей; вольфрам — Иультин; çĕр кăмрăкĕ — Анадырь хăмăр кăмрăк, Берингçĕр кăмрăк çĕруправĕсем. Врангель утравĕнче заповедник вырнаçнă.
Культура
Вырăнти халăхăн культурине упрама Эргырон ансамбль никĕсленĕ.
Халăх
Округра — 49,5 пин çын пурăнать (2009). Вăтам йышлăхĕ — 0,07 çын/км², хулара пурăнакансен шучĕ — 66,4 % (2009). 1990--мĕш çулсенче халăх йышĕ виçĕ хут чакнă,вырăнти мар халăхсем кунтан тухса кайнă пирки. Каярах халăх шучĕ питех ылмашмасть. 1939, 1959, 1970, 1979, 1989 тата 2002 çулсенчи çыравсем тăрăх, округра çак халăх çыннисем пурăннă (пин çын):
Халăх | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 (*) |
---|---|---|---|---|---|---|
Вырăссем | 5,2 (24,1 %) | 28,3 (60,7 %) | 70,5 (69,7 %) | 96,4 (68,9 %) | 108,3 (66,1 %) | 27,9 (51,9 %) |
Чукчăсем | 12,1 (56,3 %) | 10,0 (21,4 %) | 11,0 (10,9 %) | 11,3 (8,1 %) | 11,9 (7,3 %) | 12,6 (23,4 %) |
Украинсем | 0,6 (2,7 %) | 3,5 (7,6 %) | 10,4 (10,3 %) | 20,1 (14,4 %) | 27,6 (16,8 %) | 5,0 (9,2 %) |
Эскимоссем | … | 1,1 (2,3 %) | 1,1 (1,1 %) | 1,3 (0,9 %) | 1,5 (0,9 %) | 1,5 (2,85 %) |
Эвенсем | 0,8 (3,8 %) | 0,8 (1,8 %) | 1,1 (1,0 %) | 1,0 (0,7 %) | 1,3 (0,8 %) | 1,4 (2,6 %) |
Чувансем | … | … | … | … | 0,9 (0,6 %) | 1,0 (1,8 %) |
Белоруссем | … | 0,6 (1,2 %) | 1,7 (1,6 %) | 2,4 (1,7 %) | 3,0 (1,9 %) | 0,5 (1,0 %) |
Тутарсем | … | 0,5 (1,1 %) | 1,6 (1,6 %) | 2,0 (1,4 %) | 2,3 (1,4 %) | 0,5 (1,0 %) |
Адмистративла пайлану
Районĕсем
Тата пăхăр
- Анадырь тата Чукотка епархийĕ
- Эргырон
- Научно-популярный фильм киностудии "Леннаучфильм" «Ученые мира — Крайнему Северу», снятый в 1991 году (режиссер-оператор В.Петров). Фильм посвящен экологическим, экономическим и демографическим проблемам советской Чукотки.
Асăрхавсем
Каçăсем
Каçăсем
Чукотка автономиллĕ тăрăхĕ Викиампарта? |
- Официальный сайт Чукотского автономного округа
- Законодательство Чукотского автономного округа
- Чукотский автономный округ в справочнике-каталоге «Вся Россия»
- Чукотка счастье и богатство
- Кобелев И. Перечень из дневной записки казачьева сотника Ивана Кобелева, посыланного 1779 года в марте месяце из Гижигинской крепости в Чукоцкую землю. - Изд. 2-е // Собрание сочинений, выбранных из месяцесловов на разные годы. - Ч. 5 . - СПб. - 1790. - С. 369-376.
Шаблон:Чукотка автономлă округĕ
Раççей Федерацин Инçет-Тухăç федераци тăрăхĕ |
|
---|---|