Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Каҫӑсене тӳрлет
«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
п Viktor переименовал страницу СССР в ССРП
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
1-мĕш йĕрке: 1-мĕш йĕрке:
{{пĕтернĕ патшалăх|ят=СССР
{{пĕтернĕ патшалăх|ят=СССР
|официаллă ячĕ=Социализмлă Совет Республикисен Союзĕ
|официаллă ячĕ=Социаллă Совет Республикисен Пĕрлешĕвĕ
|оригинал ячĕ=Союз Советских Социалистических Республик
|оригинал ячĕ=Союз Советских Социалистических Республик
|çулсем=1922-1991
|çулсем=1922-1991
6-мĕш йĕрке: 6-мĕш йĕрке:
|герб=Soviet coat of arms.png
|герб=Soviet coat of arms.png
|карта=LocationUSSR.png
|карта=LocationUSSR.png
|патшалăх чĕлхи=пулман, анчах та вăл шайра [[вырăс чĕлхи]] пулнă
|патшалăх чĕлхи=пулман, анчах та вăл шайра [[вырăс чĕлхи]] шутланнă
|тĕп хула=Мускав
|тĕп хула=Мускав
|пулса тăнă=саланса кайнă
|пулса тăнă=саланса кайнă
21-мĕш йĕрке: 21-мĕш йĕрке:
|телефон префиксĕ=+7 (халĕ [[Раççей]] усă курать)
|телефон префиксĕ=+7 (халĕ [[Раççей]] усă курать)
}}
}}
⚫
'''Социаллă Совет Республикисен Пĕрлешĕвĕ''' (кĕскен: ССРП, {{lang-ru|''Союз Советских Социалистических Республик''}}) — [[1922]]-[[1991]] çулсенче пулнă нумай халăхлă [[социализм]]лă [[патшалăх]].

⚫
'''Социализмлă Совет Республикисен Союзĕ''' (кĕскен: СССР, вырăсларан ''Союз Советских Социалистических Республик''), — [[1922]]-[[1991]] çулсенче пулнă нумай халăхлă [[социализм]]лă [[патшалăх]].


== Пĕрлешӳ ==
== Пĕрлешӳ ==
[[Ӳкерчĕк:USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png|мини|CCCР тытăмĕ]]Ку пĕрлешӳ Союзĕ 15 [[Социализмлă Совет Республики]]нчен тăнă:
[[Ӳкерчĕк:USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png|мини|CCCР тытăмĕ]]Пĕрлешĕве 15 [[Социаллă Совет Республики]] кĕнĕ:
* [[Эрмен ССРĕ]]
* [[Эрмен ССР]]
* [[Азербайджан ССРĕ]]
* [[Азербайджан ССР]]
* [[Белорусси ССРĕ]]
* [[Беларуç ССР]]
* [[Эстони ССРĕ]]
* [[Эстони ССР]]
* [[Грузи ССРĕ]]
* [[Грузи ССР]]
* [[Казах ССРĕ]]
* [[Казах ССР]]
* [[Кăркăс ССРĕ]]
* [[Кăркăс ССР]]
* [[Латви ССРĕ]]
* [[Латви ССР]]
* [[Литва ССРĕ]]
* [[Литва ССР]]
* [[Молдави ССРĕ]]
* [[Молдави ССР]]
* [[Раççей СФСРĕ]]
* [[Раççей СФСР]]
* [[Таджик ССРĕ]]
* [[Таджик ССР]]
* [[Туркмени ССРĕ]]
* [[Туркмени ССР]]
* [[Украина ССРĕ]]
* [[Украина ССР]]
* [[Узбек ССРĕ]]
* [[Узбек ССР]]


== СССР территори пайланăвĕ ==
== ССРП территори пайланăвĕ ==
{{main|СССР административлă-территори пайланăвĕ}}
{{main|ССРП администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ}}
Совет Союзĕн пĕтĕм территории лаптăкĕ [[1991]] çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.
Совет Пĕрлешĕвĕн мĕнпур территорин лаптăкĕ [[1991]] çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.
[[Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png|мини|400px|Республикăсен лаптăкĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png|мини|400px|Республикăсен лаптăкĕ]]
Чи малтанах, СССР йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă ([[раштав, 30]] [[1922]]), СССР шутне кĕнĕ:
Чи малтанах, ССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă ([[1922]] çулхи [[раштав, 30|раштавăн 30-мĕшĕнче]]), ССРП йышне кĕнĕ:
* '''[[Раççей Совет Федеративлă Социаллă Республики]]''',
* '''[[Раççей Федерациллĕ Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Украина Совет Социаллă Республики]]''',
* '''[[Украина Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Белоруси Совет Социаллă Республики]]''',
* '''[[Беларуç Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Кавказ лешьен Социаллă Федеративлă Совет Республики]]'''.
* '''[[Кавказ лешьен Социаллă Федерациллĕ Совет Республики]]'''.



[[1940]] çулта СССР-а [[Карел-Финн ССРĕ|Карел-Финн]], [[Молдави ССРĕ|Молдави]], [[Литва ССРĕ|Литва]], [[Латви ССРĕ|Латви]] тата [[Эстон ССРĕ]] кĕнĕ.
[[1940]] çулта СССР йышне [[Карел-Финн ССР|Карел-Финн]], [[Молдави ССР|Молдави]], [[Литва ССР|Литва]], [[Латви ССР|Латви]] тата [[Эстон ССР]] кĕнĕ.


[[1956]] çулта [[Карел-Финн ССРĕ|Карел-Финн республикине]] [[РСФСР]] шутĕнчи [[Карели АССРĕ]] çине улăштарнă.
[[1956]] çулта [[Карел-Финн ССРĕ|Карел-Финн республикине]] [[РСФСР]] шутĕнчи [[Карели АССРĕ]] çине улăштарнă.


[[1991]] çулхи [[авăн, 6]] [[СССР Патшалăх Канашĕ]] СССР йышĕнчен [[Литва ССРĕ|Литва]], [[Латви ССРĕ|Латви]] тата [[Эстон ССРĕ|Эстони]] тухнине йышăнать.
[[1991]] çулхи [[авăн, 6|авăнăн 6-мĕшĕнче]] [[СССР Патшалăх Канашĕ]] СССР йышĕнчен [[Литва ССР|Литва]], [[Латви ССР|Латви]] тата [[Эстон ССР|Эстони]] тухнине йышăнать.


[[1991]] çулхи [[раштав, 25]] [[СССР президенчĕ]] [[Горбачёв Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.
[[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25-мĕшĕнче]] [[СССР президенчĕ]] [[Горбачёв Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.


{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
|+ СССР административлă-территори пайланăвĕ
|+ СССР администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ
|-
|-
! style="background:#efefef;" |виçе
! style="background:#efefef;" |виçе
96-мĕш йĕрке: 94-мĕш йĕрке:
| [[Минск]]
| [[Минск]]
|-
|-
|'''[[Узбек ССРĕ]]'''
|'''[[Узбек ССР]]'''
| 449,6
| 449,6
| 10581
| 10581
104-мĕш йĕрке: 102-мĕш йĕрке:
| [[Ташкент]]
| [[Ташкент]]
|-
|-
|'''[[Казах ССРĕ]]'''
|'''[[Казах ССР]]'''
| 2715,1
| 2715,1
| 12129
| 12129
112-мĕш йĕрке: 110-мĕш йĕрке:
| [[Алматы|Алма-Ата]]
| [[Алматы|Алма-Ата]]
|-
|-
|'''[[Грузи ССРĕ]]'''
|'''[[Грузи ССР]]'''
| 69,7
| 69,7
| 4548
| 4548
120-мĕш йĕрке: 118-мĕш йĕрке:
| [[Тбилиси]]
| [[Тбилиси]]
|-
|-
|'''[[Азербайджан ССРĕ]]'''
|'''[[Азербайджан ССР]]'''
| 86,6
| 86,6
| 4660
| 4660
128-мĕш йĕрке: 126-мĕш йĕрке:
| [[Баку]]
| [[Баку]]
|-
|-
|'''[[Литва ССРĕ]]'''
|'''[[Литва ССР]]'''
| 65,2
| 65,2
| 2986
| 2986
136-мĕш йĕрке: 134-мĕш йĕрке:
| [[Вильнюс]]
| [[Вильнюс]]
|-
|-
|'''[[Молдави ССРĕ]]'''
|'''[[Молдави ССР]]'''
| 33,7
| 33,7
| 3368
| 3368
144-мĕш йĕрке: 142-мĕш йĕрке:
| [[Кишинёв]]
| [[Кишинёв]]
|-
|-
|'''[[Латви ССРĕ]]'''
|'''[[Латви ССР]]'''
| 63,7
| 63,7
| 2262
| 2262
152-мĕш йĕрке: 150-мĕш йĕрке:
| [[Рига]]
| [[Рига]]
|-
|-
|'''[[Киргиз ССРĕ]]'''
|'''[[Киргиз ССР]]'''
| 198,5
| 198,5
| 2652
| 2652
160-мĕш йĕрке: 158-мĕш йĕрке:
| [[Бишкек|Фрунзе]]
| [[Бишкек|Фрунзе]]
|-
|-
|'''[[Таджик ССРĕ]]'''
|'''[[Таджик ССР]]'''
| 143,1
| 143,1
| 2579
| 2579
168-мĕш йĕрке: 166-мĕш йĕрке:
| [[Душанбе]]
| [[Душанбе]]
|-
|-
|'''[[Армян ССРĕ]]'''
|'''[[Эрмен ССР]]'''
| 29,8
| 29,8
| 2194
| 2194
176-мĕш йĕрке: 174-мĕш йĕрке:
| [[Ереван]]
| [[Ереван]]
|-
|-
|'''[[Туркмен ССРĕ]]'''
|'''[[Туркмени ССР]]'''
| 488,1
| 488,1
| 1914
| 1914
184-мĕш йĕрке: 182-мĕш йĕрке:
| [[Ашгабат|Ашхабад]]
| [[Ашгабат|Ашхабад]]
|-
|-
|'''[[Эстон ССРĕ]]'''
|'''[[Эстони ССР]]'''
| 45,1
| 45,1
| 1285
| 1285
202-мĕш йĕрке: 200-мĕш йĕрке:


== Халăх ==
== Халăх ==
{{main|СССР халăхĕ}}
{{main|ССРП халăхĕ}}
[[Ӳкерчĕк:Ethnic map USSR 1941.jpg|мини|400px|справа|СССР нацийĕсем]]
[[Ӳкерчĕк:Ethnic map USSR 1941.jpg|мини|400px|справа|ССРП нацийĕсем]]
СССР республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:
ССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:


{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" class="sortable"
263-мĕш йĕрке: 261-мĕш йĕрке:
| 10260
| 10260
|-
|-
|[[Узбек ССРĕ]]
|[[Узбек ССР]]
| 4366
| 4366
| 4660
| 4660
277-мĕш йĕрке: 275-мĕш йĕрке:
| 20708
| 20708
|-
|-
|[[Казах ССРĕ]]
|[[Казах ССР]]
| 5565
| 5565
| 6037
| 6037
305-мĕш йĕрке: 303-мĕш йĕрке:
| 5464
| 5464
|-
|-
|[[Азербайджан ССРĕ]]
|[[Азербайджан ССР]]
| 2339
| 2339
| 2314
| 2314
319-мĕш йĕрке: 317-мĕш йĕрке:
| 7137
| 7137
|-
|-
|[[Литва ССРĕ]]
|[[Литва ССР]]
|
|
|
|
347-мĕш йĕрке: 345-мĕш йĕрке:
| 4366
| 4366
|-
|-
|[[Латви ССРĕ]]
|[[Латви ССР]]
|
|
|
|
361-мĕш йĕрке: 359-мĕш йĕрке:
| 2681
| 2681
|-
|-
|[[Киргиз ССРĕ]]
|[[Киргиз ССР]]
| 864
| 864
| 1002
| 1002
375-мĕш йĕрке: 373-мĕш йĕрке:
| 4422
| 4422
|-
|-
|[[Таджик ССРĕ]]
|[[Таджик ССР]]
| 1034
| 1034
| 1032
| 1032
389-мĕш йĕрке: 387-мĕш йĕрке:
| 5358
| 5358
|-
|-
|[[Армян ССРĕ]]
|[[Армян ССР]]
| 1000
| 1000
| 881
| 881
403-мĕш йĕрке: 401-мĕш йĕрке:
| 3376
| 3376
|-
|-
|[[Туркмен ССРĕ]]
|[[Туркмен ССР]]
| 1042
| 1042
| 998
| 998
417-мĕш йĕрке: 415-мĕш йĕрке:
| 3576
| 3576
|-
|-
|[[Эстони ССРĕ]]
|[[Эстони ССР]]
|
|
|
|
450-мĕш йĕрке: 448-мĕш йĕрке:
СССР арканса кайни çинчен [[1991]] çулхи [[раштав, 8|раштавăн 8-мĕшĕнче]] пĕлтернĕ. Вăл кунах [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ|Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне]] (ППП) йĕркеленĕ. [[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25]]-[[раштав, 26|26]]-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем [[Раççей]] патшалăхне куçнă.
СССР арканса кайни çинчен [[1991]] çулхи [[раштав, 8|раштавăн 8-мĕшĕнче]] пĕлтернĕ. Вăл кунах [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ|Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне]] (ППП) йĕркеленĕ. [[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25]]-[[раштав, 26|26]]-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем [[Раççей]] патшалăхне куçнă.


=== СССР йĕркелени ([[1922]]—[[1923]]) ===
=== ССРП йĕркелени ([[1922]]—[[1923]]) ===
{{main|СССР йĕркелев килĕшĕвĕ}}
{{main|ССРП йĕркелевĕн килĕшĕвĕ}}


=== Вăрçă умĕнхи тапхăр ([[1923]]—[[1941]]) ===
=== Вăрçă умĕнхи тапхăр ([[1923]]—[[1941]]) ===
{{main|НЭП|Коллективизаци|СССР индустриализацийĕ|СССР выçлăхĕ (1932—1933)}}
{{main|НЭП|Коллективизаци|ССРП индустриализацийĕ|ССРП выçлăхĕ (1932—1933)}}
{{main|Сталин Иосиф Виссарионович|Сталинизм|Сталин репрессисем}}
{{main|Сталин Иосиф Виссарионович|Сталинизм|Сталин репрессисем}}


[[Ӳкерчĕк:Rubel 1924.png|мини|100px|[[1924]] çулхи 50 пуспа кĕмĕл тенкĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Rubel 1924.png|мини|100px|[[1924]] çулхи 50 пус тата кĕмĕл тенкĕ]]


=== Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи ([[1941]]—[[1945]]) ===
=== Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи ([[1941]]—[[1945]]) ===
474-мĕш йĕрке: 472-мĕш йĕрке:
{{main|Брежнев Леонид Ильич}}
{{main|Брежнев Леонид Ильич}}


=== Перестройка тата СССР арканăвĕ ([[1985]]—[[1991]]) ===
=== Перестройка тата ССРП арканăвĕ ([[1985]]—[[1991]]) ===
{{main|Перестройка|СССР арканăвĕ|Август пăтăрмахĕ|Беловеж килĕшĕвĕ}}
{{main|Перестройка|ССРП арканăвĕ|Август пăтăрмахĕ|Беловежа килĕшĕвĕ}}
{{main|Горбачёв Михаил Сергеевич}}
{{main|Горбачёв Михаил Сергеевич}}


== СССР экономики ==
== ССРП экономики ==
{{main|СССР экономики}}
{{main|ССРП экономики}}


== СССР Хĕçпăшаллă вăйĕсем ==
== ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем ==
{{СССР Хĕçпăшаллă вăйĕсем}}
{{ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем}}
{{Совет Çарĕ}}
{{Совет Çарĕ}}
{{РККА}}
{{РККА}}
{{Чикĕ çарĕсем}}
{{Чикĕ çарĕсем}}
{{Шалти çарсем}}
{{Шал çарĕсем}}
{{Граждан хӳтĕлев çарĕсем}}
{{Граждан хӳтĕлев çарĕсем}}


== СССР-ти тĕн ==
== ССРП-ти тĕн ==
{{main|Религия в СССР}}
{{main|ССРП-ти тĕн}}


== [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]]сем ==
== [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]]сем ==
* [[Коккинаки Владимир Константинович]] — авиаци [[генерал-майор]]ĕ.
* [[Коккинаки Владимир Константинович]] — авиаци [[генерал-майор]]ĕ.


== СССР çинчен юрăсем ==
== ССРП çинчен юрăсем ==
* [http://ru.youtube.com/watch?v=M7UsNhIoscM&feature=related Back In The U.S.S.R.] [[The Beatles]]
* [http://ru.youtube.com/watch?v=M7UsNhIoscM&feature=related Back In The U.S.S.R.] [[The Beatles]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=RmDcsZ1z9kI Сделан в СССР] [[Газманов, Олег Михайлович|Олег Газманов]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=RmDcsZ1z9kI Сделан в СССР] [[Газманов, Олег Михайлович|Олег Газманов]]
508-мĕш йĕрке: 506-мĕш йĕрке:
{{асăрхавсем}}
{{асăрхавсем}}


== Çавăн пекех пăхăр ==
== Çавăн пекех ==
* [[Советсем]]
* [[Советсем]]
* [[Раççей территори экспасийĕ]]
* [[Раççей территори экспансийĕ]]
* [[СССР чĕлхисем]]
* [[ССРП чĕлхисем]]
* [[СССР республикисен йышĕ]]
* [[ССРП республикисен йышĕ]]
* [[СССР дипломатии хутшăнăвĕсем]]
* [[ССРП дипломати хутшăнăвĕсем]]
* [[Суверен Патшалăхĕсен Пĕрлĕхĕ]]
* [[Суверенлă Патшалăхĕсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[Советологи]]
* [[Советологи]]
* [[Постсовет территорийĕ]]
* [[Постсовет территорийĕ]]
* [[Совет çынни]]
* [[Совет çынни]]
* [[Совет паспорчĕ]]
* [[Совет паспорчĕ]]
* [[ССР Союзне упрас пĕтĕм Союз референдумĕ]]
* [[ССР Пĕрлешĕвне упрас пĕтĕм Пĕрлешӳри референдум]]
* [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[СССР пирки ностальжи]]
* [[СССР пирки ностальжи]]
525-мĕш йĕрке: 523-мĕш йĕрке:
== Каçăсем ==
== Каçăсем ==
* [http://happynation.su Советский союз: счастливая нация] СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ
* [http://happynation.su Советский союз: счастливая нация] СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ
{{Раççей кун-çулĕ}}
{{История России}}
* СССР Конституцийĕ:
* ССРП Конституцийĕ:
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1924.htm 1924 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1924.htm 1924 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1936.htm 1936 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1936.htm 1936 г.]
557-мĕш йĕрке: 555-мĕш йĕрке:
{{СССР темăсенче}}
{{СССР темăсенче}}


[[Категори:СССР|*]]
[[Категори:ССРП|*]]
[[Категори:1991 çулта çухалнисем]]
[[Категори:1991 çулта çухалнисем]]
[[Категори:Социаллă патшалăхсем]]
[[Категори:Социаллă патшалăхсем]]

06:30, 28 Авӑн уйӑхӗн 2013 вӑхӑтри верси

Союз Советских Социалистических Республик
Социаллă Совет Республикисен Пĕрлешĕвĕ
1922-1991
СССР ялавĕ СССР гербĕ
СССР карттă çинче вырнăçнă пулнă
Патшалăх чĕлхи пулман, анчах та вăл шайра вырăс чĕлхи шутланнă
Тĕп хула Мускав
Мĕн пулса тăнă? саланса кайнă
Лаптăк
- пĕтĕмпе
- шыв пайĕ
22 402 200 км2
паллă мар%
Халăх йышĕ
 - пĕтĕмпе (1991)
 - çын/км2
290 100 000
{{{çын/км2}}}/км2
Валюта ячĕ тенкĕ
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +2 пуçласа +12 таран
Патшалăх гимнĕ Гимн Советского Союза
Тетел доменĕ .su
Тел. префиксĕ +7 (халĕ Раççей усă курать)

Социаллă Совет Республикисен Пĕрлешĕвĕ (кĕскен: ССРП, выр. Союз Советских Социалистических Республик) — 1922-1991 çулсенче пулнă нумай халăхлă социализмлă патшалăх.

Пĕрлешӳ

CCCР тытăмĕ

Пĕрлешĕве 15 Социаллă Совет Республики кĕнĕ:

ССРП территори пайланăвĕ

Тĕп статья: ССРП администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ

Совет Пĕрлешĕвĕн мĕнпур территорин лаптăкĕ 1991 çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.

Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png
Республикăсен лаптăкĕ

Чи малтанах, ССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă (1922 çулхи раштавăн 30-мĕшĕнче), ССРП йышне кĕнĕ:

1940 çулта СССР йышне Карел-Финн, Молдави, Литва, Латви тата Эстон ССР кĕнĕ.

1956 çулта Карел-Финн республикине РСФСР шутĕнчи Карели АССРĕ çине улăштарнă.

1991 çулхи авăнăн 6-мĕшĕнче СССР Патшалăх Канашĕ СССР йышĕнчен Литва, Латви тата Эстони тухнине йышăнать.

1991 çулхи раштавăн 25-мĕшĕнче СССР президенчĕ М. С. Горбачёв ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.

СССР администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ
виçе территори, пин км² халăх йышĕ, пин çын (1966) халăх йышĕ, пин çын (1989) хула йышĕ хеп йышĕ адм.тĕпĕ
РСФСР 17075,4 126561 147386 932 1786 Мускав
УССР 601,0 45516 51704 370 829 Кейӳ
БССР 207,6 8633 10200 74 126 Минск
Узбек ССР 449,6 10581 19906 37 78 Ташкент
Казах ССР 2715,1 12129 16538 62 165 Алма-Ата
Грузи ССР 69,7 4548 5449 45 54 Тбилиси
Азербайджан ССР 86,6 4660 7029 45 116 Баку
Литва ССР 65,2 2986 3690 91 23 Вильнюс
Молдави ССР 33,7 3368 4341 20 29 Кишинёв
Латви ССР 63,7 2262 2681 54 35 Рига
Киргиз ССР 198,5 2652 4291 15 32 Фрунзе
Таджик ССР 143,1 2579 5112 17 30 Душанбе
Эрмен ССР 29,8 2194 3283 23 27 Ереван
Туркмени ССР 488,1 1914 3534 14 64 Ашхабад
Эстони ССР 45,1 1285 1573 33 24 Таллин
СССР 22402,2 231868 286717 1832 3418 Мускав

Халăх

Тĕп статья: ССРП халăхĕ
ССРП нацийĕсем

ССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:

республика 1913 1926 1939 1950 1959 1966 1970 1973 1979 1987 1989 1991
РСФСР 89900 92737 108379 117534 126561 130079 132151 137410 145311 147386 148548
УССР 35210 29515 40469 41869 45516 47127 48243 49609 51201 51704 51944
БССР 6899 4983 8910 8055 8633 9002 9202 9533 10078 10200 10260
Узбек ССР 4366 4660 6440 8261 10581 11960 12902 15389 19026 19906 20708
Казах ССР 5565 6037 5990 9154 12129 12849 13705 14684 16244 16538 16793
Грузи ССРĕ 2601 2677 3540 4044 4548 4686 4838 4993 5266 5449 5464
Азербайджан ССР 2339 2314 3205 3698 4660 5117 5420 6027 6811 7029 7137
Литва ССР 2880 2711 2986 3128 3234 3392 3641 3690 3728
Молдави ССР 2056 242 2452 2290 2885 3368 3569 3721 3950 4185 4341 4366
Латви ССР 1885 2093 2262 2364 2430 2503 2647 2681 2681
Киргиз ССР 864 1002 1458 2066 2652 2933 3145 3523 4143 4291 4422
Таджик ССР 1034 1032 1484 1981 2579 2900 3194 3806 4807 5112 5358
Армян ССР 1000 881 1282 1763 2194 2492 2672 3037 3412 3283 3376
Туркмен ССР 1042 998 1252 1516 1914 2159 2364 2765 3361 3534 3576
Эстони ССР 1052 1197 1285 1356 1405 1465 1556 1573 1582
СССР 159200 147028 190678 178500 208827 231868 241720 248626 262085 281689 286717 289943
Ӳкерчĕк:Население республик Советского Союза.png
Республикăсенчи халăх

Кун-çулĕ

СССР арканса кайни çинчен 1991 çулхи раштавăн 8-мĕшĕнче пĕлтернĕ. Вăл кунах Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне (ППП) йĕркеленĕ. 1991 çулхи раштавăн 25-26-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем Раççей патшалăхне куçнă.

ССРП йĕркелени (1922—1923)

Тĕп статья: ССРП йĕркелевĕн килĕшĕвĕ


Вăрçă умĕнхи тапхăр (1923—1941)

Тĕп статьясем: НЭП, Коллективизаци, ССРП индустриализацийĕ, ССРП выçлăхĕ (1932—1933)
Тĕп статьясем: Сталин Иосиф Виссарионович, Сталинизм, Сталин репрессисем


1924 çулхи 50 пус тата кĕмĕл тенкĕ

Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи (1941—1945)

Тĕп статья: Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи
Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи вăхăтĕнчи Совет «Ни шагу назад!» маркки

vera kobalniak and 32000 riga request documentation of citizenship

Вăрçă хыççăнхи тапхăр (1945—1953)

«Хрущёв ăшăтăвĕ» (1953—1964)

Тĕп статьясем: Хрущёв ăшăтăвĕ, ССКП XX съезчĕ
Тĕп статья: Хрущёв Никита Сергеевич


«Застой самани» (1964—1985)

Тĕп статья: Застой самани
Тĕп статья: Брежнев Леонид Ильич


Перестройка тата ССРП арканăвĕ (1985—1991)

Тĕп статьясем: Перестройка, ССРП арканăвĕ, Август пăтăрмахĕ, Беловежа килĕшĕвĕ
Тĕп статья: Горбачёв Михаил Сергеевич


ССРП экономики

Тĕп статья: ССРП экономики


ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем

Шаблон:ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем Шаблон:Совет Çарĕ Шаблон:РККА Шаблон:Чикĕ çарĕсем Шаблон:Шалти çарсем Шаблон:Граждан хӳтĕлев çарĕсем

ССРП-ти тĕн

Тĕп статья: ССРП-ти тĕн


Совет Союзĕн Паттăрĕсем

ССРП çинчен юрăсем

Асăрхавсем

Çавăн пекех

Каçăсем

Раççей Федерацийĕ Раççей Федерацийĕ Раççей кун-çулĕ

Авалхи славянсем, руссем IX ĕмĕр
Киев Руçĕ 862—1242
Вырăс кнеçлĕхĕсем XII—XVI:
• Новгород республики 1136—1478
• Улатимĕр кнеçлĕхĕ 1157—1363
• Литва, Вырăс, Жемойта тата урăххисем 1236—1569
Мускав кнеçлĕхĕ 1263—1478
Вырăс патшалăхĕ 1478—1721
Раҫҫей империйӗ 1721—1917
 Раççей республики 1917
• Совет Раççейĕ 1917—1922
• Альтернативлă йĕркелӳсем 1917—1924
Совет Союзĕ 1922—1991
Раççей Федерацийĕ 1991 çултанпа

Ертӳçисем | Хронологи | Экспанси
Пĕрлешĕвĕ: XIV—XVI ĕмĕрсем | 1922
Аркану: XII ĕмĕр | 1917 | 1991
Проект | Портал | Категори

Шаблон:СССР республикисем Шаблон:ВКЙ Шаблон:ЭПТ Шаблон:СССР темăсенче

Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA

Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Совет_Социализм_Республикисен_Пĕрлешĕвĕ&oldid=505387»