Архимед: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Chuvash2014 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
2-мĕш йĕрке: 2-мĕш йĕрке:
|Ят = Архимед
|Ят = Архимед
|Тăван ят = Αρχιμήδης
|Тăван ят = Αρχιμήδης
| Ӳкерчĕк = Domenico-Fetti Archimedes 1620.jpg
|Ӳкерчĕк = Domenico-Fetti Archimedes 1620.jpg
| Анлăшĕ = 260px
|Анлăшĕ = 260px
| Ӳкерчĕке ăнлантарни =
|Ӳкерчĕке ăнлантарни =
|Алпусни =
|Алпусни =
|Çуралнă вăхăт = -287
|Çуралнă вăхăт = -[[287]]
|Çуралнă вырăн ={{ÇуралнăВырăн|Сиракузы|Сиракузра}}
|Çуралнă вырăн ={{ÇВ|Сиракузы|Сиракузăра}}
|Вилнĕ вăхăт = -212
|Вилнĕ вăхăт = -[[212]]
|Вилнĕ вырăн = {{ВилнĕВырăн|Сиракузы|Сиракузра}}
|Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Сиракузы|Сиракузăра}}
|Гражданлăх =
|Гражданлăх =
|Ăслăх сфери = [[Математика]], [[механика]], [[инженери]]
|Ăслăх сфери = [[Математика]], [[механика]], [[инженери]]
| Ĕçлев вырăнĕ =
|Ĕçлев вырăнĕ =
| Ăсчах степенĕ=
|Ăсчах степенĕ=
| Ăсчах хисепĕ =
|Ăсчах хисепĕ =
|Альма-матер =
|Альма-матер =
|Ăслăлăх ертӳçи =
|Ăслăлăх ертӳçи =
22-мĕш йĕрке: 22-мĕш йĕрке:
|Сайт =
|Сайт =
}}
}}
''' Архимед ''' – (-287, Сиракузы -212, Сиракузы) - [[Математика]], [[механика]], [[инженери]] енĕпе ĕçленĕ авалхи Греци ăсчахĕ. [[Механика]], [[гидростатика]] никĕсленĕ.


''' Архимед ''' – (-287, Сиракузы -212, Сиракузы) - [[Математика]], [[механика]], [[инженери]] енĕпе ĕçленĕ авалхи Греци ăсчахĕ. [[Механика]], [[гидростатика]] никĕсленĕ.
== Литература ==
== Литература ==
«Çавракăша виçни» кĕнекинче Архимед [[пи|<math>\pi</math>]] хисепе çывхартнине кăтартнă: «''архимед хисепĕ''» <math>3\frac{1}{7}</math>. Вăл ку хисепĕн тĕрĕслехне те палартнă: <math>3\frac{10}{71} < \pi < 3\frac{1}{7}</math>. Вăл круг тавра тата круг ăшĕнче 96-кĕтеслĕх туса вĕсен тăршшĕне виçнĕ.
{{Навигация
|Портал =
|Викисловарь =
|Викиучебник =
|Викицитатник = Архимед
|Викитека =
|Викивиды =
|Викиновости =
}}

«Круг виçни» кĕнекинче Архимед [[пи|<math>\pi</math>]] хисепе çывхартнине кăтартнă: «''архимед хисепĕ''» <math>3\frac{1}{7}</math>. Вăл ку хисепĕн тĕрĕслехне те палартнă: <math>3\frac{10}{71} < \pi < 3\frac{1}{7}</math>. Вăл круг тавра тата круг ăшĕнче 96-кĕтеслĕх туса вĕсен тăршшĕне виçнĕ.


[[Ӳкерчĕк:Archimedes pi.svg|thumb|left|220px|<center><math>\pi</math></center> хисеп шутламалли Архимед меслечĕн схеми]]
[[Ӳкерчĕк:Archimedes pi.svg|thumb|left|220px|<center><math>\pi</math></center> хисеп шутламалли Архимед меслечĕн схеми]]
[[Ӳкерчĕк:Archimedes-screw one-screw-threads with-ball 3D-view animated small.gif|frame|Архимед винчĕпе япаласем хăпартни]]
[[Ӳкерчĕк:Archimedes-screw one-screw-threads with-ball 3D-view animated small.gif|frame|Архимед винчĕпе япаласем хăпартни]]

=== Текстсемпе куçарусем ===
=== Текстсемпе куçарусем ===
'''вырăс чĕлхипе''':
'''вырăс чĕлхипе''':
52-мĕш йĕрке: 43-мĕш йĕрке:
** [http://www.math.ru/lib/book/djvu/klassik/arhimed.djvu На math.ru]
** [http://www.math.ru/lib/book/djvu/klassik/arhimed.djvu На math.ru]


'''Франци чĕлхипе''':
'''Франс чĕлхипе''':
* Издание в серии «[[Collection Budé]]»: ''Archiméde''. Oeuvres.
* Издание в серии «[[Collection Budé]]»: ''Archiméde''. Oeuvres.
** T. I: De la sphère et du cylindre. — La Mesure du cercle. — Sur les conoïdes et les sphéroïdes. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2003. XXX, 488 p.
** T. I: De la sphère et du cylindre. — La Mesure du cercle. — Sur les conoïdes et les sphéroïdes. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2003. XXX, 488 p.
61-мĕш йĕрке: 52-мĕш йĕрке:
=== Тĕпчевсем ===
=== Тĕпчевсем ===
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Дифференциальные методы у Архимеда
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Дифференциальные методы у Архимеда
|издание=[[Историко-математические исследования]] |номер=6 |издательство=ГИТТЛ
|кăларăм=[[Историко-математические исследования]] |номер=6 |издательство=ГИТТЛ
|место=М. |год=1953 |страницы=609—658 }}
|место=М. |çул=1953 |страницы=609—658 }}
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Трактат Архимеда «О плавающих телах»
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Трактат Архимеда «О плавающих телах»
|издание=[[Историко-математические исследования]] |номер=9 |издательство=ГИТТЛ
|кăларăм=[[Историко-математические исследования]] |номер=9 |издательство=ГИТТЛ
|место=М. |год=1956 |страницы=759—788 }}
|вырăн=М. |çул=1956 |страницы=759—788 }}
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Лекции по истории математики в Древней Греции
* {{статья |автор=Башмакова И. Г. |пуçелĕк=Лекции по истории математики в Древней Греции
|издание=[[Историко-математические исследования]] |номер=11 |издательство=[[Физматгиз]]
|кăларăм=[[Историко-математические исследования]] |номер=11 |издательство=[[Физматгиз]]
|место=М. |год=1958 |страницы=363-406 |ref=Башмакова И. Г. }}
|вырăн=М. |çул=1958 |страницы=363-406 |ref=Башмакова И. Г. }}


*{{статья|автор=Бондаренко С.Б.|пуçелĕк=Философские взгляды Архимеда (к 2300-летию со дня рождения)
*{{статья|автор=Бондаренко С.Б.|пуçелĕк=Философские взгляды Архимеда (к 2300-летию со дня рождения)
|издание=[[Философия науки]]| номер=2|издательство=[[Институт философии и права СО РАН]]
|кăларăм=[[Философия науки]]| номер=2|издательство=[[Институт философии и права СО РАН]]
|место=Новосибирск | год=2013 | страницы=176-185}}
|вырăн=Новосибирск | çул=2013 | страницы=176-185}}


*{{статья|автор=Бондаренко С.Б.|пуçелĕк=Жизнь и смерть Архимеда Сиракузского
*{{статья|автор=Бондаренко С.Б.|пуçелĕк=Жизнь и смерть Архимеда Сиракузского
|издание=[[Вопросы культурологии]]| номер=10|издательство=[[ИД ПАНОРАМА]]
|кăларăм=[[Вопросы культурологии]]| номер=10|издательство=[[ИД ПАНОРАМА]]
|место=М. | год=2014 | страницы=38-42}}
|вырăн=М. | çул=2014 | страницы=38-42}}


* ''Ван дер Варден.'' [http://naturalhistory.narod.ru/Person/Modern/Waerden/Nauka_1/N_1_Ogl.htm Пробуждающаяся наука. Математика древнего Египта, Вавилона и Греции. Перевод с голландского.] М.: Физматгиз, 1959.
* ''Ван дер Варден.'' [http://naturalhistory.narod.ru/Person/Modern/Waerden/Nauka_1/N_1_Ogl.htm Пробуждающаяся наука. Математика древнего Египта, Вавилона и Греции. Перевод с голландского.] М.: Физматгиз, 1959.
103-мĕш йĕрке: 94-мĕш йĕрке:
* [http://www.wilbourhall.org/index.html Греческие тексты сочинений]
* [http://www.wilbourhall.org/index.html Греческие тексты сочинений]
* Архимед. [http://www.univer.omsk.su/omsk/Edu/Math/aarhimed.htm БИОГРАФИЯ] на univer.omsk.su.
* Архимед. [http://www.univer.omsk.su/omsk/Edu/Math/aarhimed.htm БИОГРАФИЯ] на univer.omsk.su.
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|часть = Архимед|с =20|ссылка часть = 80}}
* {{Кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|пай = Архимед|с =20|пай каçи = 80}}


== Асăрхавсем ==
== Асăрхавсем ==

16:50, 24 Утӑ уйӑхӗн 2015 вӑхӑтри верси

Архимед
Αρχιμήδης
Çуралнă вăхăт: -287
Çуралнă вырăн: Сиракузы
Вилнĕ вăхăт: -212
Вилнĕ вырăн: Сиракузы
Ăслăх сфери: Математика, механика, инженери

Архимед – (-287, Сиракузы -212, Сиракузы) - Математика, механика, инженери енĕпе ĕçленĕ авалхи Греци ăсчахĕ. Механика, гидростатика никĕсленĕ.

Литература

«Çавракăша виçни» кĕнекинче Архимед хисепе çывхартнине кăтартнă: «архимед хисепĕ» . Вăл ку хисепĕн тĕрĕслехне те палартнă: . Вăл круг тавра тата круг ăшĕнче 96-кĕтеслĕх туса вĕсен тăршшĕне виçнĕ.

хисеп шутламалли Архимед меслечĕн схеми
Архимед винчĕпе япаласем хăпартни

Текстсемпе куçарусем

вырăс чĕлхипе:

  • Архимедовы теоремы, Андреем Таккветом, езуитом, выбранные и Георгием Петром Домкиио сокрашенные… / Пер. с лат. И. Сатарова. СПб., 1745. С. 287—457.
  • Архимеда Две книги о шаре и цилиндре, измерение круга и леммы. / Пер. Ф. Петрушевского. СПб., 1823. 240 стр.
  • Архимеда Псаммит, или Изчисление песку в пространстве равном шару неподвижных звезд. / Пер. Ф. Петрушевского. СПб., 1824. 95 стр.
  • Новое сочинение Архимеда. Послание Архимеда к Эратосфену о некоторых теоремах механики. / Пер. с нем. Одесса, 1909. XVI, 28 стр.
  • О квадратуре круга (Архимед, Гюйгенс, Ламберт, Лежандр). / Пер. с нем. под ред. С. Н. Бернштейна. (Серия «Библиотека классиков точного знания», 3). Одесса, 1911. 156 стр.
    • 3-е изд. (Серия «Классики естествознания»). М.-Л.: ОНТИ. 1936. 235 стр. 5000 экз.
  • Архимед. Исчисление песчинок (Псаммит). / Пер. и прим. Г. Н. Попова. (Серия «Классики естествознания»). М.-Л., Гос. техн.-теор. изд. 1932. 102 стр.
  • Архимед. Сочинения. / Перевод, вступительная статья и комментарии И. Н. Веселовского. Перевод арабских текстов Б. А. Розенфельда. М.: Гос. изд-во физ.-мат. лит-ры (Физматгиз), 1962. 640 стр. 4000 экз.

Франс чĕлхипе:

  • Издание в серии «Collection Budé»: Archiméde. Oeuvres.
    • T. I: De la sphère et du cylindre. — La Mesure du cercle. — Sur les conoïdes et les sphéroïdes. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2003. XXX, 488 p.
    • T. II: Des spirales. — De l'équilibre des figures planes. — L’Arénaire. — La Quadrature de la parabole. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2002. 371 p.
    • T. III: Des corps flottants. — Stomachion. — La Méthode. — Le livre des lemmes. — Le Problème des boeufs. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2002. 324 p.
    • T. IV: Commentaires d’Eutocius. — Fragments. Texte établi et traduit par Ch. Mugler. 2e tirage 2002. 417 p.

Тĕпчевсем

  • Ван дер Варден. Пробуждающаяся наука. Математика древнего Египта, Вавилона и Греции. Перевод с голландского. М.: Физматгиз, 1959.
  • Веселовский И. Н. Архимед. М.: Учпедгиз, 1957. 111 стр. 30000 экз.
  • Житомирский С. В. Астрономические работы Архимеда. Историко-астрономические исследования, 11, 1977, с. 319—397.
  • Житомирский С. В. Архимед: Пособие для учащихся. М.: Просвещение, 1981. 112 стр. 100000 экз.
  • Житомирский С. В. Античная астрономия и орфизм. М.: Янус-К, 2001.
  • История математики под редакцией А. П. Юшкевича в трёх томах, М.: Наука. Том I. С древнейших времен до начала Нового времени. (1970)
  • Каган В. Ф. Архимед, краткий очерк о жизни и творчестве. М.-Л.: Гостехиздат, 1949. 52 стр. 20000 экз.
  • Лурье С. Я. Архимед. М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1945.
  • Чвалина А. Архимед. М.-Л.: ОНТИ, 1934.
  • Щетников А. И. Архимед, корабль Гиерона и «золотое правило механики». Сибирский физический журнал, 1995, № 4, с. 74-76.
  • Щетников А. И. Задача Архимеда о быках, алгоритм Евклида и уравнение Пелля. Математика в высшем образовании, № 2, 2004, с. 27-40.
  • Aaaboe A., Berggern J. L. Didactical and other remarks on some theorems of Archimedes and infinitesimals. Centaurus, 38, 1996, p. 295—316.
  • Berggern J. L. A lacuna in Book I of Archimedes’ Sphere and Cylinder. Historia mathematica, 4, 1977, p. 1-5.
  • Berggern J. L. Spurious theorems in Archimedes’ Equilibria of Planes. Archive for History of Exact Sciences, 16, 1977, p. 87-103.
  • Christianidis J. et al. Having a Knack for the Non-intuitive: Aristarchus’s Heliocentrism through Archimedes’s Geocentrism, History of Science, V. 40, Part 2, No. 128, June 2002, 147—168. Статья на сайте журнала
  • Dijksterhuis E. J. Archimedes. Copenhagen, 1956.
  • Drachmann A. G. Fragments from Archimedes in Heron’s Mechanics. Centaurus, 8, 1963, p. 91-146.
  • Heath T. L. The works of Archimedes. (Repr. NY: Dover, 2002)
  • Netz R., Saito K., Tschernetska N. A new reading of Method Proposition 14: Preliminary evidence from the Archimedes palimpsest. SCIAMVS, 2, 2001, p. 9-29; 3, 2002, p. 109—127.

Каçăсем

Асăрхавсем