Месопотами: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
'''Шывхушшиçĕр''' (Икшывхушшиçĕр, Месопотамия, [[грек чĕлхигрек.]] Μεσοποταμία) — паянкунхи Ирак çĕрĕсенчи Тигрпа Евфрат шывĕсем хушшинчи çĕрĕ, Евроази цивилизацин сăпки. |
'''Шывхушшиçĕр''' (Икшывхушшиçĕр, Месопотамия, [[грек чĕлхигрек.]] Μεσοποταμία) — паянкунхи Ирак çĕрĕсенчи Тигрпа Евфрат шывĕсем хушшинчи çĕрĕ, Евроази цивилизацин сăпки. |
||
== |
== Кун-çулĕ == |
||
Мессопотами вырăнĕнче авал темиçе патшалăх — çак шута шумер хулисем [[Киш — шумер хули|Киш]], [[Урук — шумер хули|Урук]] (Библири Эрех), [[Ур патшалăхĕ|Ур]], [[Лагаш патшалăхĕ|Лагаш]], [[Умма патшалăхĕ]]сем, семитсен хули [[Акшак — семитсен хули|Акшак]] , аморейсен/шумерсен хули [[Ларса — аморейсен/шумерсен хули|Ларса]], çапла тата [[Аккад патшалăхĕ|Аккад]], [[Элам патшалăхĕ|Элам]], [[Ассири патшалăхĕ|Ассири]] тата [[Вавилон патшалăхĕ]]сем. |
Мессопотами вырăнĕнче авал темиçе патшалăх — çак шута шумер хулисем [[Киш — шумер хули|Киш]], [[Урук — шумер хули|Урук]] (Библири Эрех), [[Ур патшалăхĕ|Ур]], [[Лагаш патшалăхĕ|Лагаш]], [[Умма патшалăхĕ]]сем, семитсен хули [[Акшак — семитсен хули|Акшак]] , аморейсен/шумерсен хули [[Ларса — аморейсен/шумерсен хули|Ларса]], çапла тата [[Аккад патшалăхĕ|Аккад]], [[Элам патшалăхĕ|Элам]], [[Ассири патшалăхĕ|Ассири]] тата [[Вавилон патшалăхĕ]]сем. |
||
Пĕр гипотезăпа, [[шумерсем]] [[Çĕр]] çинче пĕрремĕш çырулăха шутласа кăларнă. |
Пĕр гипотезăпа, [[шумерсем]] [[Çĕр]] çинче пĕрремĕш çырулăха шутласа кăларнă. |
||
Пирĕн эрăччен XXIII ĕмĕр — Аккад патши Саргон I шумерсен тата аккадсен патшалăхесене пĕрлештернĕ. |
|||
Пирĕн эрăччен XXI ĕмĕрте — Тухăçран тата анăçран темĕнчухлĕ эламитсен тата аморитсен йăхĕсем тапăнса кĕнĕ. Шумерсем тĕнче политика аренинчен çухалнă (Библие çыракансем вĕсен пурнăçĕ çинчен нимĕн те пĕлмеççĕ). |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Пирĕн эрăччен 680—669 çулсенче — Ассири патши Асархаддон астулта ларнă тапхăрĕ. |
Пирĕн эрăччен 680—669 çулсенче — Ассири патши Асархаддон астулта ларнă тапхăрĕ. |
||
Пирĕн эрăччен 538 çулта — Перси патши Кир Вавилона тата Ассирине хăй аллине туртса илет. |
Пирĕн эрăччен 538 çулта — Перси патши Кир Вавилона тата Ассирине хăй аллине туртса илет. |
||
Пирĕн эрăччен 336 çулта — Эксемер (Александр Македонски) Мессопотамие çапăçса илет. Вăл вилнĕ хыççăн Мессопотами эллинисен Селевкид патшалăхĕ çумне хутшăннă. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ru:Месопотамия]] |
21:19, 26 Юпа уйӑхӗн 2015 вӑхӑтри верси
Шывхушшиçĕр (Икшывхушшиçĕр, Месопотамия, грек чĕлхигрек. Μεσοποταμία) — паянкунхи Ирак çĕрĕсенчи Тигрпа Евфрат шывĕсем хушшинчи çĕрĕ, Евроази цивилизацин сăпки.
Кун-çулĕ
Мессопотами вырăнĕнче авал темиçе патшалăх — çак шута шумер хулисем Киш, Урук (Библири Эрех), Ур, Лагаш, Умма патшалăхĕсем, семитсен хули Акшак , аморейсен/шумерсен хули Ларса, çапла тата Аккад, Элам, Ассири тата Вавилон патшалăхĕсем.
Пĕр гипотезăпа, шумерсем Çĕр çинче пĕрремĕш çырулăха шутласа кăларнă.
Пирĕн эрăччен XXIII ĕмĕр — Аккад патши Саргон I шумерсен тата аккадсен патшалăхесене пĕрлештернĕ.
Пирĕн эрăччен XXI ĕмĕрте — Тухăçран тата анăçран темĕнчухлĕ эламитсен тата аморитсен йăхĕсем тапăнса кĕнĕ. Шумерсем тĕнче политика аренинчен çухалнă (Библие çыракансем вĕсен пурнăçĕ çинчен нимĕн те пĕлмеççĕ).
Пирĕн эрăччен XIX—XVIII ĕмĕрсенче — çĕнĕ патшалăх çурални, шĕкĕр хули — Вавилонра, паянкунхи Багдад çумĕнче, патшисем Аморитян династинчен тухнă. Хаммурапи патша Месопотамипе Сирие пĕрлештернĕ.
Пирĕн эрăччен XVI ĕмĕрте — Тигра шывĕн çӳл юхăмĕнче Ассири патшалăхĕ пулса тăни: паллă хуласем — Ассур Ниневи — шĕкĕр хули Нина, тата Семирамиды хулана никĕсленĕ.
Пирĕн эрăччен 743—735 çулсенче — Набонассар патшана ларнă. Астрономи тĕпчевĕсĕне/сăнавĕсене кашни кунах ирттерме тытăннă.
Пирĕн эрăччен 729 çулта — Вавилона Ассири патши Тиглатпилесар II ярса илнĕ.
Пирĕн эрăччен 680—669 çулсенче — Ассири патши Асархаддон астулта ларнă тапхăрĕ.
Пирĕн эрăччен 538 çулта — Перси патши Кир Вавилона тата Ассирине хăй аллине туртса илет.
Пирĕн эрăччен 336 çулта — Эксемер (Александр Македонски) Мессопотамие çапăçса илет. Вăл вилнĕ хыççăн Мессопотами эллинисен Селевкид патшалăхĕ çумне хутшăннă.
Пирĕн эрăччен II ĕмĕрте — Вавилон вилĕмлĕ хула, кунта ишĕлчĕксем çеç выртаççĕ.
Пирĕн эрăччен I ĕмĕр — юлашки пирĕн кунсене çитнĕ клинопиç çырăвĕсем.