Çутлăх самани: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Çĕнĕ страница "thumb|right|upright=2|Европăн [[1700-мĕш çул тĕлнелли картти]] '''Çутлăх самани''' — Е…"
 
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
2-мĕш йĕрке: 2-мĕш йĕрке:
'''Çутлăх самани''' — [[Европа]] [[культура|культурин]] [[истори|историйĕнчи]] пĕр [[тапхăр]]. Ăна çавăн пекех '''Çуттатуртаслăх самани''' темешкĕн те май пур. Çак тапхăрăн чиккисене чат уçăмлăнан палăртма çук. Вăл Европăри çĕршывсенче тĕрлĕ çĕрте тĕрлĕ вăхăталла пулса иртнĕ. Тĕпрен илсен, [[XVII ĕмĕр|XVII]] тата [[XVIII ĕмĕр|XVIII]] ĕмĕрсене ытамлать.
'''Çутлăх самани''' — [[Европа]] [[культура|культурин]] [[истори|историйĕнчи]] пĕр [[тапхăр]]. Ăна çавăн пекех '''Çуттатуртаслăх самани''' темешкĕн те май пур. Çак тапхăрăн чиккисене чат уçăмлăнан палăртма çук. Вăл Европăри çĕршывсенче тĕрлĕ çĕрте тĕрлĕ вăхăталла пулса иртнĕ. Тĕпрен илсен, [[XVII ĕмĕр|XVII]] тата [[XVIII ĕмĕр|XVIII]] ĕмĕрсене ытамлать.
== Мĕн япала-ха ку? ==
== Мĕн япала-ха ку? ==
Ку тапхăрта тĕнчери пулăмсем çине тĕн хушнă пек пăхасси сĕвĕрĕлет. Ăславçăсем мĕнпур япаласем çине ăстăн хушнă пек пăхма вĕрентеççĕ. Унччен вĕреннĕ çынсем хăйсене хĕсĕк ушкăнри пек çеç туйнă пулсан, халь вара вĕсем ăславсен çитĕнĕвĕсен халăхăн мĕнпур сийĕсем хушшинче сармашкăн тăрăшнă. Çак енчен пăхсан уйрăмах [[Франци]]ре [[Дени Дидро]] тата ыттисем 35 томлă "Энциклопеди" ([[1751]]-[[1780]] кăларни уйрăмах кăтартуллă. Маларах Европăра [[ăслăх|ăслав]] чĕлхи вырăнĕнче [[латин чĕлхи|латынь]] çуренĕ пулсан, ĕнтĕ мала [[хранццус чĕлхи]] тухать. Ытти кĕнкесене наци чĕлхисемпех кăларнă.
== Европăри тĕрлĕ çĕршывсенчи Çутлăх самани ==
== Европăри тĕрлĕ çĕршывсенчи Çутлăх самани ==
== Раççейри Çутлăх самани ==
== Раççейри Çутлăх самани ==
[[Раççей]]ре Çутлăх самани, тĕпрен илсен, [[XVIII ĕмĕр|XVIII]] ĕмĕрĕн иккĕмĕш çурринче пулса иртет.
== Çутлăх самани Европа тулашĕнче ==
== Çутлăх самани Европа тулашĕнче ==
Çутлăх самани — чăн малтанах [[Европа]]ри пулăм. Çав вăхăтрах Америка историкĕ Стивен Старр [[Вăтам ĕмĕрсем|Вăтам ĕмĕрсенче]] Çутлăх вучахĕ [[Вăтам Ази]]ре тесе шутланă<ref>Стивен Фредерик Старр. Утраченное Просвещение: золотой век Центральной Азии от арабского завоевания до времен Тамерлана = S. Frederick Starr: "Lost Enlightenment: Central Asia’s Golden Age from the Arab Conquest to Tamerlane". — Альпина Паблишер, 2016. — 574 p. — ISBN 978-5-9614-5303-4.</ref>.
== Вуламалли ==
== Вуламалли ==
* Огурцов А. П. Философия науки эпохи Просвещения. — М.: Институт философии РАН, 1993. — 213 с.
* М. Хоркхаймер, Т. В. Адорно. Понятие просвещения // Хоркхаймер М., Адорно Т. В. Диалектика просвещения. Философские фрагменты. М., С-Пб., 1997, с. 16-60
* Д. Рикуперати. Человек Просвещения // Мир Просвещения. Исторический словарь. М., 2003, с. 15-29.
== Асăрхавсем ==
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Асăрхавсем}}

18:11, 31 Кӑрлач уйӑхӗн 2017 вӑхӑтри верси

Европăн 1700-мĕш çул тĕлнелли картти

Çутлăх саманиЕвропа культурин историйĕнчи пĕр тапхăр. Ăна çавăн пекех Çуттатуртаслăх самани темешкĕн те май пур. Çак тапхăрăн чиккисене чат уçăмлăнан палăртма çук. Вăл Европăри çĕршывсенче тĕрлĕ çĕрте тĕрлĕ вăхăталла пулса иртнĕ. Тĕпрен илсен, XVII тата XVIII ĕмĕрсене ытамлать.

Мĕн япала-ха ку?

Ку тапхăрта тĕнчери пулăмсем çине тĕн хушнă пек пăхасси сĕвĕрĕлет. Ăславçăсем мĕнпур япаласем çине ăстăн хушнă пек пăхма вĕрентеççĕ. Унччен вĕреннĕ çынсем хăйсене хĕсĕк ушкăнри пек çеç туйнă пулсан, халь вара вĕсем ăславсен çитĕнĕвĕсен халăхăн мĕнпур сийĕсем хушшинче сармашкăн тăрăшнă. Çак енчен пăхсан уйрăмах Францире Дени Дидро тата ыттисем 35 томлă "Энциклопеди" (1751-1780 кăларни уйрăмах кăтартуллă. Маларах Европăра ăслав чĕлхи вырăнĕнче латынь çуренĕ пулсан, ĕнтĕ мала хранццус чĕлхи тухать. Ытти кĕнкесене наци чĕлхисемпех кăларнă.

Европăри тĕрлĕ çĕршывсенчи Çутлăх самани

Раççейри Çутлăх самани

Раççейре Çутлăх самани, тĕпрен илсен, XVIII ĕмĕрĕн иккĕмĕш çурринче пулса иртет.

Çутлăх самани Европа тулашĕнче

Çутлăх самани — чăн малтанах Европари пулăм. Çав вăхăтрах Америка историкĕ Стивен Старр Вăтам ĕмĕрсенче Çутлăх вучахĕ Вăтам Азире тесе шутланă[1].

Вуламалли

  • Огурцов А. П. Философия науки эпохи Просвещения. — М.: Институт философии РАН, 1993. — 213 с.
  • М. Хоркхаймер, Т. В. Адорно. Понятие просвещения // Хоркхаймер М., Адорно Т. В. Диалектика просвещения. Философские фрагменты. М., С-Пб., 1997, с. 16-60
  • Д. Рикуперати. Человек Просвещения // Мир Просвещения. Исторический словарь. М., 2003, с. 15-29.

Асăрхавсем

  1. ^ Стивен Фредерик Старр. Утраченное Просвещение: золотой век Центральной Азии от арабского завоевания до времен Тамерлана = S. Frederick Starr: "Lost Enlightenment: Central Asia’s Golden Age from the Arab Conquest to Tamerlane". — Альпина Паблишер, 2016. — 574 p. — ISBN 978-5-9614-5303-4.

Каçăсем