Алакĕр Ваçлейĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
NBCHR (Сӳтсе яв | хушни)
пТӳрлетӗве ӑнлантарман
85-мĕш йĕрке: 85-мĕш йĕрке:
* [http://litkarta.nbchr.ru/cgi-bin/irbis64r_14/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=KZDKR&P21DBN=KZDKR&S21FMT=lk_biogr&C21COM=S&S21P03=I=&S21STR=-890347 Литературная карта Чувашии]
* [http://litkarta.nbchr.ru/cgi-bin/irbis64r_14/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=KZDKR&P21DBN=KZDKR&S21FMT=lk_biogr&C21COM=S&S21P03=I=&S21STR=-890347 Литературная карта Чувашии]
* [http://www.old.nbchr.ru/index2.php?option=com_irbis_calendar Ҫулталӑк кӗнеки]
* [http://www.old.nbchr.ru/index2.php?option=com_irbis_calendar Ҫулталӑк кӗнеки]

{{Тăван Атăл журналăн тĕп редакторĕсем}}


[[Категори:Чăваш драматургĕсем]]
[[Категори:Чăваш драматургĕсем]]

14:06, 5 Ака уйӑхӗн 2017 вӑхӑтри верси

Алакӗр Ваҫлейӗ
Çуралнă вăхăт: 1906 çулхи кăрлач, 5
Çуралнă вырăн: Тосинкасси ялĕ, Шупашкар уесĕ, Хусан кеперни (халĕ Чăваш Ен Шупашкар районĕ)
Ĕçлев тĕсĕ: чăваш прозăçĕ, драматургĕ, тăлмачĕ, тишкерӳçи
Ĕçсен чĕлхи: чăваш
Чыславсем: Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ

Алакӗр Ваҫлейӗ (вырӑсла — Алагер Василий Осипович, паспортра — Осипов), (1906 çулхи кăрлачăн 5-мĕшĕ Шупашкар уесĕн (халĕ Чăваш Енĕн Шупашкар районĕ) Тосинкасси ялĕ1988 çулхи кăрлачăн 17-мĕшĕ, Шупашкар) — чăваш прозăçĕ, драматургĕ, тăлмачĕ, тишкерӳçи. Горький ячӗллӗ литература институтне вӗренсе пӗтернӗ[1].

Хушамачӗ

Ун вӑхӑчӗпе евӗрлӗ ашшӗн ятне хушаматра усӑ курнӑ, ҫавӑнпа ун паспортра Осипов. Чӑваш хушамачӗ Алакӗр, 1930 ҫулта «Пулас ҫӗнӗ ял» (Пулас ҫӗнӗ йал) Алакӗр Вӑҫлейӗ курма пулать. 1948 ҫулти «Икӗ юлташ» кӗнекинче В.О. Алагер тӑрать. 2011 ҫулта пӗр чӑвашла хыпарта унӑн хушаматне Алакӗр ҫыраҫҫӗ[2]. 2012 ҫулта Чӑваш чӗлхи комиссийӗ те Алакӗр хушаматне мӗнле ҫырнине ҫирӗплетет[3]

СССР ÇП пайташĕ (1949 ç.), Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1981 ç.).

Пурнăçĕ

1906 çулхи кăрлачăн 5-мĕшĕнче Шупашкар уесĕн (халĕ Чăваш Енĕн Шупашкар районĕ) Тосинкасси ялĕнче çуралнă.

Ялти чиркӳ прихучĕн шкулĕнче, Çĕрпӳри икĕ класлă шкулта вĕреннĕ. «Сунтал» тата «Ялав» журналĕсенче ĕçленĕ. «Тăван Атăл» журналăн редакторĕ пулнă. Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă. Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 2 степеньлĕ орденпа мелальсене тивĕçлĕ пулнă.

Пултарулăх ĕçĕсем

Пулас ҫӗнӗ ял. 1930 ҫул. Кӗнеке хуплашки.
Икӗ юлташ. Алакӗр Ваҫлейӗ. 1948 ҫул. Кӗнеке хуплашки
Алакӗр Ваҫлейӗ

Унăн пичĕтленсе тухнă кĕнекисем:

  • «Пулас çĕнĕ ял» (1930);
  • «Паттăр Çапук» (1931);
  • Кахал (1934);
  • Икĕ юлташ (1948);
  • «Çул юппинче» (1961);
  • «Тăван литература пирки» (1963);

Çавăн пекех чăваш чĕлхи çине М. Горький, А. Чехов, М. Шолохов, К. Тренев, А. Серафимович, Н. Гоголь авторсен ĕçĕсене куçарнă.

Куҫарӑвӗсем

Алакӗрӗн ӗҫӗн чи пысӑк пайӗ куҫару пулнӑ[4]

  • «В степи», «Прекрасная Франция», «Колюша» А. Горький
  • «Вишневый сад» А. Чехов
  • «После бала», «Севастопольские рассказы» Л. Толстой
  • «Сорочинская ярмарка», «Ночь перед рождеством», «Страшная месть», «Шинель» Н. Гоголя
  • «Пиковая дама» А. Пушкина
  • «Безработные» Э. Золя,
  • А. Серафимович калавӗсем,
  • «Любовь Яровая» К. Тренева,
  • «Красный галстук» С. Михалкова,
  • «Поднятая целина» роман сыпӑкӗсем, М. Шолохов
  • «Молодая гвардия» роман, А. Фадеев
  • тата ыттисе те

Вуламалли

  1. Агаков, Л. Пирĕн тус Алакĕр / Л. Агаков // Ялав. – 1976. – № 1. – С. 13-14.
  2. Василий Алагер // Тăван Атăл. – 1976. – С. 75-76.
  3. Дедушкин, Н. Пурнăç илемĕ – пархатарлă ĕçре / Н. Дедушкин // Тăван Атăл. – 1981. – № 1. – С. 77-79.
  4. Eфимов, Г. Аса илӳсем / Г. Eфимов // Тăван Атăл. – 2003. – № 3. – С. 46-48.
  5. Константинов, В. Трак тăрăхĕнче вăй илнĕ çыравçă / В. Константинов // Ялав. – 1996. – № 1. – С. 119-120.
  6. Малов, А. Пурнăçпа çума-çумăн / А. Малов // Тăван Атăл. – 1986. – № 1. – С. 65.
  7. Михайлова, Г. Чӑваш ҫыравҫисемпе журналисчӗсем – фронтра / Г. Михайлова // Хыпар. – 2011. – 22 нарӑс. – С. 4.
  8. Романова, Ю. Иксĕлми вăй-халпа / Ю. Романова // Ялав. – 1986. – № 1. – С. 24.
  9. Тихонов, П. Сăпайлă çыравçă / П. Тихонов // Хыпар. – 1996. – 5 кăрлач.
  10. Уткин, Г. Манас марччĕ те, манатпăр пулĕ çав... : [аса илӳ] / Г. Уткин // Хыпар. – 2006. – 2 пуш. – С. 3.
  11. Якимова, Л. Кĕнекисем архивра çеç / Л. Якимова // Çамрăксен хаçачĕ. – 2006. – 3 нарăс (№ 4). – С. 10.
  12. Агаков, Л. Наш друг Алагер / Л. Агаков // Совет. Чувашия. – 1975. – 5 мая.
  13. Афанасьев, П. Алагер (Осипов) Василий Осипович // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 19-18.
  14. Драматургия послевоенных лет (1945–1953) // Проблема конфликта в чувашской драматургии. – Чебоксары, 1966. – С. 53-71.
  15. Драматургия предвоенного десятилетия (1930–1940) // Проблема конфликта в чувашской драматургии. – Чебоксары, 1966. – С. 26-43.
  16. Метин П. Н. Алагер (Осипов) Василий Осипович / П. Н. Метин // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 53.
  17. Осипов Василий Осипович (Алагер) // Энциклопедия чувашской журналистики и печати. – Чебоксары, 2014. – С. 309.
  18. Ялгир, П. Алагер (Осипов) Василий Осипович // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 8-9.

Асăрхавсем

Каçăсем