Нётер теореми: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни) 646072 хутшăнакан Царевич Тихон (сӳтсе яв) кĕртнĕ № улшăнăва тавăрнă Тэг: Пӑрахӑҫла |
Статьяна йăлтах пушатрĕ Тэг: тасатасси |
||
1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
[[File:Noether theorem 1st page.png|thumb|[[Эмми Нётер]] хăйĕн теоремине ĕнентерсе çырнă статьян пуçламăшĕ. Статьяна [[нимĕç чĕлхи|нимĕçле]] çырнă]] |
|||
'''Нётер теореми''', — [[Эмми Нётер]] [[1918]]-мĕш çулта ĕнентернĕ [[теорема]]. Ăна чăн малтан [[Гёттинген]] [[шкул]]ĕн ăславçисем ([[Гильберт, Давид|Д. Гильберт]], [[Клейн, Феликс|Ф. Клейн]] тата [[Эмми Нётер]] хăй) палăртнă. Эмми Нётер — питĕ паллă хĕрарăм-математик. |
|||
Нётер теореми ак çакна кăтартса парать: |
|||
[[Çутçанталăк]]ра пур кашни сыхланав саккунне физикăлла системăн пĕр-пĕр татти-сыпписĕр [[симметри (физика)|симметрийĕ]] пырса тивет. Е тепĕр май: физикăлла системăн татти-сыпписĕр кашни [[симметри (физика)|симметрине]] [[çутçанталăк]]ра пур пĕр-пĕр сыхланав саккунĕ пырса тивет. |
|||
* [[Вăхăт]] пĕртикĕслĕхĕ [[энерги сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă, |
|||
* [[Уçлăх]] пĕртикĕслĕхĕ [[импульс сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă, |
|||
* Уçлăх [[изотропийĕ]] [[импульс саманчĕ сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă, |
|||
* [[Калибровкăлла симметри]] [[авăр сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă. |
|||
Тата ытти те. |
|||
== Вуламалли == |
|||
* Арнольд В. И. Математические методы классической механики, изд. 5-ое, — М.: Едиториал УРСС, 2003, ISBN 5-354-00341-5 |
|||
* Ибрагимов Н. Х. Группы преобразований в математической физике. — М.: Наука, 280 с., 1983 г. |
|||
== Асăрхавсем == |
|||
{{Асăрхавсем}} |
|||
== Каçăсем == |
|||
* [http://arxiv.org/pdf/physics/0503066 Нётер статйине акăлчанла куçарни] |
|||
* [http://math.ucr.edu/home/baez/noether.html Статья о Теореме Нётер], by [[Баэс, Джон|John Baez]]{{ref-en}} |
|||
* [http://www.physics.ucla.edu/~cwp/articles/noether.asg/noether.html E. Noether’s Discovery of the Deep Connection Between Symmetries and Conservation Laws] by {{iw|Байерс, Нина|Nina Byers|en|Nina Byers}} |
|||
* [http://www.mathpages.com/home/kmath564/kmath564.htm Теорема Нётер] на MathPages.{{ref-en}} |
|||
* [http://arxiv.org/abs/hep-th/0602190 Symmetric energy-momentum tensor in Maxwell, Yang-Mills, and Proca theories obtained using only Noether’s theorem].{{ref-en}} |
|||
* ''Giachetta G., Mangiarotti L., [[Сарданашвили, Геннадий Александрович|Sardanashvily G.]]'' On the notion of gauge symmetries of generic Lagrangian field theory. — J. Math. Phys. '''50''' (2009) 012903; [http://xxx.lanl.gov/abs/0807.3003 arXiv 0807.3003]. |
|||
* Физикăлла энциклопеди, статья [http://www.femto.com.ua/articles/part_1/1585.html Кварки]. |
|||
*K. Nakamura et al. (Particle Data Group). PDGLive Particle Summary 'Quarks (u, d, s, c, b, t, b', t', Free)'. Particle Data Group (2011). |
|||
{{stub}} |
|||
[[Категори:Физика]] |
|||
[[Категори:Симметри]] |
|||
[[Категори:Ăслăх]] |