Уяр, Хветĕр: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Chuvash2017 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
Статьяна йăлтах пушатрĕ
Тэг: тасатасси
1-мĕш йĕрке: 1-мĕш йĕрке:
{{Çыравçă
| Ят = Хветĕр Уяр
| Çуралнă чухнехи ят = Фёдор Ермилович Афанасьев
| Ӳкерчĕк = HvederUyar.jpg
| Çуралнă вăхăт = [[1914]], [[ака, 19]]
| Çуралнă вырăн = [[Сухари Матак]] ялĕ, (халĕ [[Исаклă районĕ]], [[Самар облаçĕ]])
| Вилнĕ вăхăт = [[2000]], [[утă, 9]]
| Вилнĕ вырăн = [[Шупашкар]], [[Чăваш АССР]]
| Ĕçлев тĕсĕ = [[чăваш чĕлхи|чăваш]] [[çыравçă|çыравçи]] тата [[сăвăç]]ĕ
| Ĕçсен чĕлхи =
| Гражданлăх = {{RUS}}
| Хастар çулсем =
| Чыславсем = {{{!}}
{{!}} {{Мухтав орденĕ}} {{!!}} {{Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 1 степеньлĕ орденĕ}}
{{!}}}
}}
'''Хветĕр Уяр''' (паспортра: Афанасьев Федор Ермилович) ([[1914]] çулхи [[ака]] [[пуш, 19|пуш уйăхĕн 19-мĕшĕ]] [[Сухари Матак]] ялĕ, [[Исаклă районĕ]], [[Самар облаçĕ]] — [[2000]] çул, [[утă, 19|утă уйăхĕн 9-мĕшĕ]], [[Шупашкар]], [[Чăваш АССР]]) — чăваш çыравçи.

СССР ÇП пайташĕ ([[1953]] çул). Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ ([[1984]]), Чăваш халăх çыравçи ([[1990]])<ref>[http://enc.cap.ru/?lnk=2011&t=prsn Чувашская энциклопедия]</ref><ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/pisateli/ujar/ Культурное наследие Чувашии]</ref>

== Пурнăçĕ ==
[[1914]] çулхи [[ака]] уйăхĕн 19-мĕшĕнче [[Самар облаçĕ]]нчи [[Исаклă районĕ|Исаклă районне]] кĕрекен [[Сухари Матак]]ра çуралнă.

[[Самар]]та икĕ сыпăклă чăваш шкулĕнче, [[Хабаровск]] педтехникумĕнче, [[Благовещенск]] пединститутĕнче вĕреннĕ. [[1936]] çулта [[Шупашкар]]а куçса килнĕ. Шкулта ĕçленĕ. Каярахпа радиокомитетра литература енĕпе ĕçленĕ. Кĕнеке палатин директорĕнче тăрăшнă. "Капкăн" журнал редакцинче, кĕнеке кăларăвĕнче вăй хунă.

[[Калав]], [[очерк]] çырма [[1930]] çулта пуçланă. [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]не хутшăннă, фронтри паттăрлăхшăн III степеньлĕ Мухтав орденĕпе медальсемпе хисепленĕ.

Литературăри пысăк çитĕнӳсемшĕн ăна "Чăваш Енĕн культурин тава тивĕçлĕ ĕçченĕ" ([[1984]]), Чăваш халăх çыравçи ([[1990]]) хисеплĕ ятсем панă.

Уяр ăста [[тăлмач]]ă та. Вăл [[Чехов Антон Павлович|А.П. Чехов]], [[Н.Гарин-Михайловский]] илемлĕ ĕçĕсене чăвашла куçарнă.

[[1936]] çулта [[Шорникова Елена Васильевна|Шорникова Елена Васильевнăпа]] çемье çавăрнă, 64 çул пĕрле пурăнса икĕ хĕр ӳстернĕ.

Çыравçă [[2000]] çулхи утă уйăхĕн 9-мĕшĕнче вилнĕ.

== Ĕçĕсем ==
Вăтăр ытла кĕнеке çырнă. Чи палли , паллах, "'''Шурча таврашĕнчи'''" [[роман]]. Ытти кĕнекисем:
* "Сукмак" ([[1941]]),
* "Çулсем-йĕрсем" ([[1943]]),
* "Шурча таврашĕнче" ([[1952]], [[1984]]),
* "Виçĕ кун, виçĕ каç" ([[1965]]),
* "Телейлĕ Палюк" ([[1971]]),
* "Писательпе тĕл пулни" (1972),
* "Сăмах мехелĕ" ([[1980]]),
* "Кĕрхи çумăр" ([[1984]]);
[[вырăс чĕлхи|вырăсла]]:
* "Тенета" ([[1955]], [[1981]]),
* "Дороги дальние и близкие" ([[1987]]),
* "Одно слово" ([[1987]]).

== Вуламалли ==
# Федоров, Г. И. Художественный мир Федора Уяра : проблемы типологии, поэтики и художественной семантики / Г. И. Федоров. – Чебоксары, 1991. – 174 с.
# Алимасова, Г. Хветĕр Уярăн деталь ăсталăхĕ / Г. Алимасова // Ялав. – 1994. – № 9. – С. 28-29.
# Смирнова, Н. Ĕçӳ те, яту та халăхра упранĕ / Н. Смирнова // Хыпар. – 2000. – 12 утă.
# Фомина, Л. Иван Мучипе Хветĕр Уяр / Л. Фомина // Ялав. – 2000. – № 10. – С. 70-71.
# Артемьев, Ю. М. Зигзаги судьбы мастера // Артемьев, Ю. М. Страсть к полемике / Ю. М. Артемьев. – Чебоксары, 2003. – С. 179-181.
# Афанасьев, П. Уяр Хведер (Афанасьев Федор Ермилович) // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 454-456.
# Тимуков, А. Н. Уяр Хвэдер / А. Н. Тимуков // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 424.
# Федоров, Г. И. Уяр (Афанасьев) Федор Ермилович / Г. И. Федоров // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2011. – Т. 4 : Си-Я. – С. 337-338.
# Хузангай, А. Обретенное слово : (памяти народного писателя Чувашии Хведера Уяра) / А. Хузангай // Республика. – 2000. – 28 июля.
# Ялгир, П. Уяр Хведер (Афанасьев Федор Ермилович) // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 123.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke9/ke9-7501.htm Краткая литературная энциклопедия]
* [http://chuvashsky.livejournal.com/195696.html ПОЧЕМУ ещё в 1995 ЧУВАШ НЕ ЛЮБИЛ ЧУВАША?]

{{Чăваш Енĕн халăх çыравçисем‎‎}}

<!--Categories-->
{{DEFAULTSORT:Афанасьев,Федор,Ермилович}}
[[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]]
[[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]]
[[Категори:Акан 19-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1914 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Утăн 9-мĕшĕнче вилнисем]]
[[Категори:2000 çулта вилнисем]]
[[Категори:Чăваш халăх çыравçисем]]

08:07, 19 Раштав уйӑхӗн 2018 вӑхӑтри верси