Первомайски (Патăрьел районĕ): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Статьяна йăлтах пушатрĕ Тэг: тасатасси |
п Откат правок Император Тихон (обсуждение) к версии Chuvash2017 Тэг: Каялла тавăр |
||
| 1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
{{ПВ-Раççей |
|||
|статус = Ял |
|||
|чăвашла çĕлĕк = Первомайски |
|||
|тăван çĕлĕк = |
|||
|герб = Coat of Arms of Chuvashia.svg |
|||
|ялав = Flag of Chuvashia.svg |
|||
|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |
|||
|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |
|||
|CoordAddon = |
|||
|CoordScale = |
|||
|ЯндексКарта = http://maps.yandex.ru/map.xml?mapID=1200&mapX=4109338&mapY=7027003&scale=7&descx=4109338&descy=7027003 |
|||
|регион карттин пысăкăшĕ = |
|||
|район карттин пысăкăшĕ = |
|||
|регион = Чăваш Ен |
|||
|регион тапăлра = Чăваш Ен |
|||
|район тĕсĕ = Муниципаллă район |
|||
|район = Патăрьел районĕ |
|||
|район тапăлра = Патăрьел районĕ{{!}}Патăрьел |
|||
|пурăнан тăрăх тĕсĕ = Ял тăрăхĕ |
|||
|пурăнан тăрăх = Аслă Арапуç ял тăрăхĕ |
|||
|пурăнан тăрăх тапăлра = Аслă Арапуç ял тăрăхĕ{{!}}Аслă Арапуç |
|||
|шалти пайлану = |
|||
|пуçлăх = Секретов Владимир Алексеевич |
|||
|никĕсленĕ вăхăт = |
|||
|пĕрремĕш асăну = |
|||
|малтанхи ятсем = Аслă Арапуç |
|||
|статус = |
|||
|лаптăк = |
|||
|ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = |
|||
|пурăнан халăх = 1037 |
|||
|халăх çыравĕн çулĕ = 2010<ref>Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года. Стат. сборник / Чувашстат - Чебоксары, 2012 – 82 с.</ref> |
|||
|йышлăх = |
|||
|агломераци = |
|||
|наци йышĕ = чăвашсем |
|||
|конфесси йышĕ = |
|||
|этнохороним = |
|||
|вăхăт тăрăхĕ = |
|||
|почтă индексĕ =429364 |
|||
|почтă индексĕсем = |
|||
|телефон кочĕ = 83532 |
|||
|автомобиль кочĕ = 21, 121 |
|||
|цифрăллă идентификатор = 97 207 850 001 |
|||
|категория Commons-ра = |
|||
|сайт = http://gov.cap.ru/main.asp?govid=301 |
|||
}} |
|||
'''Первомайски''', — [[Чăваш Ен]]ĕн [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районĕнчи]] [[ял]]. [[1939]] çулхи [[пуш, 7|пуш уйăхĕн 7-мĕшĕччен]] '''Аслă Арапуç''' ятлă пулнă. [[Пăла (юханшыв)|Пăла юханшывĕн]] сулахай çыранĕнче вырнаçнă. |
|||
Ялта [[Аслă Арапуç пĕлӳ центрĕ|шкул]], [[Аслă Арапуç ача-пăча вулавăшĕ|ача-пăча вулавăшĕ]], [[Аслă Арапуç ял вулавăшĕ|ял вулавăшĕ]], [[Аслă Арапуç культура çурчĕ|культура çурчĕ]], [[Н.И. Кузьмин ячĕллĕ Аслă Арапуç халăх музейĕ]], [[Аслă Арапуçри МТС|МТС]], [[Аслă Арапуç аптеки|аптека]] пур. |
|||
==Истори== |
|||
Яла никĕслекенĕсем халĕ [[Чăваш Енĕн Вăрмар районĕ|Вăрмар районне]] кĕрекен [[Арапуç]] ялĕнчен пулнă. Яла [[XVI ĕмĕр]]ĕн вĕçĕнче-[[XVII ĕмĕр]] пуçламăшĕнче никĕсленĕ. Яла никĕсленĕ вăхăтра ку тăрăхра [[Именкасси]], [[Тикеш]], [[Нăрваш Шăхаль]], [[Тури Чакă]], [[Пăлапуç Пашьел]], [[Пӳртлĕ]] ялĕсем ларнă. |
|||
Авал ял питĕ пысăк пулнă. [[Чĕмпĕр кĕпернийĕ]]н астăвăм кĕнеки тăрăх [[1868]] çулта кунта 111 килте 333 арçын, 346 хĕрарăм пурăннă. [[1911]] çулхи перепись тăрăх вара кунта 248 килте 728 арçын, 709 хĕрарăм пурăннă. Хут пĕлекенсен кил-йышсен шучĕ 62 пулнă. |
|||
[[1920]] çулхи [[утă, 30|утă уйăхĕн 30-мăшĕччен]] [[Пăва уесĕ|Пăва уесне]], каярах [[Çĕрпӳ уесĕ|Çĕрпӳ уесне]] кĕнĕ. [[1920]] çулхи [[юпа, 5|юпа уйăхĕн 5]] хыççăн [[Çĕрпӳ уесĕ]]н [[Чăваш Енĕн Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районне]] кĕртнĕ. [[1921]] çулхи [[Çĕртме, 22|çĕртме уйăхĕн 22-мĕшĕнчен]] пуçласа [[1927|1927-мĕш]] çулччен [[Патăръел уесĕ|Патăръел уесне]] кĕнĕ. Ку пĕтĕм тапхăрта ял [[Турхан вулăсĕ|Турхан вулăсне]] кĕнĕ. |
|||
[[1927]] çулхи [[юпа, 1|юпа уйăхĕн 1]] [[Чăваш Енĕн Мăн Патăръел районĕ|Мăн Патăръел районне]] кĕнĕ. [[1935]] çулхи [[пуш, 1|пуш уйăхĕн 1]] хыççăн [[Чăваш Енĕн Турхан районĕ|Турхан районне]] кĕнĕ. [[1939]] çулхи [[пуш, 7|пуш уйăхĕн 7]] хыççăн, салана Первомайски ята парсан, [[Чăваш Енĕн Первомайски районĕ|Первомайски районне]] кĕнĕ. [[1959]] çулхи [[утă, 14|утă уйăхĕн 14]] хыççăн хальхи вăхăт таран [[Чăваш Енĕн Патăръел районĕ|Патăръел районне]] кĕрет<ref>[http://zakupki.cap.ru/kladr/book/п.htm Чăваш Ен пурăнан вырăнсем]</ref>. |
|||
== Халăх йышĕ, ял тытăмĕ == |
|||
Ялта аптекăна [[1937]] çулта уçнă. [[1937]]-[[1959]] çулсенче район аптеки пулнă, каярахпа участок аптеки пулса тăнă. |
|||
Аптека [[Аслă Арапуç участок пульници|пульницăна]], фельдшер-аккушер пункчĕсене [[эмел]]семпе тивĕçтерет. |
|||
== Экономика == |
|||
Аслă Арапуç райпромкомбиначĕ — [[Чăваш Енĕн Патăрьел районĕ]]нчи [[Аслă Чемен]] ялĕнче малтан вырнаçнă [[комбинат]]. Упус завочĕ çинче никĕсленĕ пулнă. [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]] вăхăтĕнче фронта туртаракан лашасем валли [[çуна]]семпе [[урапа]]сем ăсатнă. |
|||
Каярахпа 4 [[цех]] йĕркеленĕ пулнă: упус, йывăç касакан, кирпĕч, рогожтĕрлекен цехсем. |
|||
[[1958]] çулта пĕтернĕ. Ĕç хатĕрĕсене [[Шăхач йывăç комбиначĕ|Шăхач йывăç комбинатне]] куçарнă. |
|||
==Паллă ентешсем== |
|||
* [[Горшков Николай]], [[чăвашсем|чăваш]] [[сăвăç]]и. |
|||
* [[Давыдов-Анатри Василий Иванович]], [[чăвашсем|чăваш]] [[сăвăç]]и. |
|||
* [[Деверинская Александра Тимофеевна]], спортсменка. |
|||
* [[Исмуков Николай Аверкиевич]], [[чăвашсем|чăваш]] [[сăвăç]]и. |
|||
* [[Митта Василий Егорович]], чăваш сăвăçи. |
|||
* [[Митта Иван Егорович]], чăваш çыравçи, тăлмачĕ. |
|||
* [[Митта Ирина Вингеровна]], чăваш тăлмачĕ. |
|||
* [[Митта Николай Егорович]], чăваш сăвăçи. |
|||
* [[Митта Пётр Егорович]], чăваш çыравçи, драматургĕ. |
|||
* [[Митта Яков Егорович]], чăваш [[сăвăç]]и. |
|||
== Çавăн пекех пăхăр == |
|||
* [[И.Я. Яковлев уçнă Аслă Арапуç шкулĕ]] |
|||
* [[Аслă Арапуç райпромкомбиначĕ]] |
|||
* [[Аслă Арапуç халăх хорĕ]] |
|||
== Вуламалли == |
|||
{{Çырмалла}} |
|||
== Каçăсем == |
|||
==Асăрхавсем== |
|||
{{асăрхавсем}} |
|||
{{Патăрьел районĕ}} |
|||
[[Категори:Чăваш Енри Патăрьел районĕн ялĕсем]] |
|||
[[Категори:Аслă Арапуç]] |
|||
09:41, 19 Раштав уйӑхӗн 2018 вӑхӑтри верси
|
Первомайски
|
Первомайски, — Чăваш Енĕн Патăръел районĕнчи ял. 1939 çулхи пуш уйăхĕн 7-мĕшĕччен Аслă Арапуç ятлă пулнă. Пăла юханшывĕн сулахай çыранĕнче вырнаçнă.
Ялта шкул, ача-пăча вулавăшĕ, ял вулавăшĕ, культура çурчĕ, Н.И. Кузьмин ячĕллĕ Аслă Арапуç халăх музейĕ, МТС, аптека пур.
Истори
Яла никĕслекенĕсем халĕ Вăрмар районне кĕрекен Арапуç ялĕнчен пулнă. Яла XVI ĕмĕрĕн вĕçĕнче-XVII ĕмĕр пуçламăшĕнче никĕсленĕ. Яла никĕсленĕ вăхăтра ку тăрăхра Именкасси, Тикеш, Нăрваш Шăхаль, Тури Чакă, Пăлапуç Пашьел, Пӳртлĕ ялĕсем ларнă.
Авал ял питĕ пысăк пулнă. Чĕмпĕр кĕпернийĕн астăвăм кĕнеки тăрăх 1868 çулта кунта 111 килте 333 арçын, 346 хĕрарăм пурăннă. 1911 çулхи перепись тăрăх вара кунта 248 килте 728 арçын, 709 хĕрарăм пурăннă. Хут пĕлекенсен кил-йышсен шучĕ 62 пулнă.
1920 çулхи утă уйăхĕн 30-мăшĕччен Пăва уесне, каярах Çĕрпӳ уесне кĕнĕ. 1920 çулхи юпа уйăхĕн 5 хыççăн Çĕрпӳ уесĕн Йĕпреç районне кĕртнĕ. 1921 çулхи çĕртме уйăхĕн 22-мĕшĕнчен пуçласа 1927-мĕш çулччен Патăръел уесне кĕнĕ. Ку пĕтĕм тапхăрта ял Турхан вулăсне кĕнĕ.
1927 çулхи юпа уйăхĕн 1 Мăн Патăръел районне кĕнĕ. 1935 çулхи пуш уйăхĕн 1 хыççăн Турхан районне кĕнĕ. 1939 çулхи пуш уйăхĕн 7 хыççăн, салана Первомайски ята парсан, Первомайски районне кĕнĕ. 1959 çулхи утă уйăхĕн 14 хыççăн хальхи вăхăт таран Патăръел районне кĕрет[1].
Халăх йышĕ, ял тытăмĕ
Ялта аптекăна 1937 çулта уçнă. 1937-1959 çулсенче район аптеки пулнă, каярахпа участок аптеки пулса тăнă.
Аптека пульницăна, фельдшер-аккушер пункчĕсене эмелсемпе тивĕçтерет.
Экономика
Аслă Арапуç райпромкомбиначĕ — Чăваш Енĕн Патăрьел районĕнчи Аслă Чемен ялĕнче малтан вырнаçнă комбинат. Упус завочĕ çинче никĕсленĕ пулнă. Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи вăхăтĕнче фронта туртаракан лашасем валли çунасемпе урапасем ăсатнă.
Каярахпа 4 цех йĕркеленĕ пулнă: упус, йывăç касакан, кирпĕч, рогожтĕрлекен цехсем.
1958 çулта пĕтернĕ. Ĕç хатĕрĕсене Шăхач йывăç комбинатне куçарнă.
Паллă ентешсем
- Горшков Николай, чăваш сăвăçи.
- Давыдов-Анатри Василий Иванович, чăваш сăвăçи.
- Деверинская Александра Тимофеевна, спортсменка.
- Исмуков Николай Аверкиевич, чăваш сăвăçи.
- Митта Василий Егорович, чăваш сăвăçи.
- Митта Иван Егорович, чăваш çыравçи, тăлмачĕ.
- Митта Ирина Вингеровна, чăваш тăлмачĕ.
- Митта Николай Егорович, чăваш сăвăçи.
- Митта Пётр Егорович, чăваш çыравçи, драматургĕ.
- Митта Яков Егорович, чăваш сăвăçи.
Çавăн пекех пăхăр
Вуламалли
 |
Статьян çак пайне халлĕхе çырман. Википедине хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.
Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр. |
Каçăсем
Асăрхавсем
Патăрьел районĕн пурăнан вырăнĕсем |
||
|---|---|---|
Алманчă • Анат Атăк • Анат Тăрмăш • Анат Туçа • Анат Чакă • Аслă Чемен • Апрушнай • Вăрманхĕрри Шăхаль • Вăтаел • Еншик • Именкасси • Ишлĕ-Шетмĕ • Йăлăм Патăръел • Каншел • Кĕçĕн Арапуç • Кĕçĕн Шăнкăртам • Кĕçĕн Чемен • Кивĕ Ахпӳрт • Кивĕ Катек • Кословккă • Ксыл-Камыш • Ксыл-Чишма • Люля • Начар Упи • Нăрваш Шăхаль • Пăлакасси • Пăлапуç Нурăс • Пăлапуç Пашьел • Пăлаçи Атăк • Патăрьел • Первомайски • Пӳртлĕ • Сăкăт • Сител • Çăл Атăк • Çĕнĕ Ахпӳрт • Çĕнĕ Чаткас • Çĕнъял • Татмăш • Тăрăн • Тикеш • Треньел • Тури Тăрмăш • Тури Туçа • Тури Чакă • Турхан • Тутар Сăкăчĕ • Тутар Тимешĕ • Ульяновка • Упамса • Хирти Пикшик • Хурама Тăвар • Чăваш Ишек • Шăнкăртам • Шăхаль • Шăхач • Шетмĕ • Ырлăх • Ыхра Çырми | .png){kind=small} | |