Эмине: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ymblanter (Сӳтсе яв | хушни)
п Откат правок Император Тихон (обсуждение) к версии Ellodanis5
Тэг: Каялла тавăр
Chavash (Сӳтсе яв | хушни)
1-мĕш йĕрке: 1-мĕш йĕрке:
'''Эмине''' — чăвашсен [[халап]] шайĕнчи<ref>Сидорова Е.В. Ĕнтĕ çил çавăрнать: çил çавăрнать («Эмине юррисем» çинчен) // Чăваш литературоведенийĕн ыйтăвĕсем. Тĕпчев ĕçĕсем. 82-мĕш кăларём. Шупашкар: 1978. С. 104–114</ref><ref>Никифорова, В. В. Сидорова Ефросиния Сергеевна / В. В. Никифорова // Чуваш. гуманит. вестн. – 2010. – № 5. – С. 241-244.</ref> сăвăçĕ тата юрăçĕ. Пĕтĕмпех халап шайĕнче пулнине кура, хăçан çурални-вилни, ăçта мĕн ĕçлесе пурăнни пирки калаçма çук. Анчах ку [[ят]] ăçтан сиксе туни пирки тата шăв-шав ăçтан çĕкленни тĕлĕшпе [[сăмах]] хускатма май пур. Халапла [[сăнар]] та — сăнарах.
'''Эмине''' — чăвашсен [[халап]] шайĕнчи<ref>Сидорова Е.В. Ĕнтĕ çил çавăрнать: çил çавăрнать («Эмине юррисем» çинчен) // Чăваш литературоведенийĕн ыйтăвĕсем. Тĕпчев ĕçĕсем. 82-мĕш кăларём. Шупашкар: 1978. С. 104–114</ref><ref>Никифорова, В. В. Сидорова Ефросиния Сергеевна / В. В. Никифорова // Чуваш. гуманит. вестн. – 2010. – № 5. – С. 241-244.</ref> сăвăçĕ тата юрăçĕ. Пĕтĕмпех халап шайĕнче пулнине кура, хăçан çурални-вилни, ăçта мĕн ĕçлесе пурăнни пирки калаçма çук. Анчах ку [[ят]] ăçтан сиксе туни пирки тата шăв-шав ăçтан çĕкленни тĕлĕшпе сăмах хускатма май пур. Халапла [[сăнар]] та — сăнарах.


== Пурнăçĕ пирки каласа пама хăтланнисем ==
== Пурнăçĕ пирки каласа пама хăтланнисем ==
Эмине халӗ [[Комсомольски районĕ|Комсомольски районне]] кӗрекен [[Виçпӳрт (Комсомольски районĕ)|Виҫпӳрт]] ялӗнче XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ҫуралнӑ. Халӑхра каланӑ тӑрӑх, Эмине пурнӑҫӗ питӗ йывӑр, ӗмӗрӗ кӗске пулнӑ. Унӑн юратнӑ каччине Янтукана пӑлхава хутшӑннӑшӑн каторгӑна янӑ. Эминене вара вӑйпах Янтукана тӗп тунӑ ҫынна качча парасшӑн пулнӑ. Хӗр ҫак мӑшкӑла тӳсеймесер хӑй ҫине ал хунӑ. Чылай вӑхӑт иртсен те Эминен юррисене халӑх манман.<ref><nowiki>Чӑваш халӑх юрӑҫи Эминен сӑввисене Пӗтӗм тӗнче литература библиотекин ик ҫӗр томлӑ сборникне кӗртнӗ. Енькка, Е. Чӑваш халӑхӗн юрӑ ӑстисем // Енькка, Е. Тӑван ен : [вӗренӳ пособийӗ] : 5-мӗш кл. валли / Елена Енькка ; [Р. И. Крысина куҫарнӑ]. – Шупашкар, 2008. – С. 19-21.</nowiki></ref>
{{çырмалла}}

Ман аллӑмра икӗ шурӑ тутӑр,

Иккӗшӗнче — икӗ сар кайӑк.

Юрлас тесен — йӗреп,

Йӗрес тесен — юрлап.

Мӗншӗн эпӗ кайӑк пулман-ши?

Пире иксӗмӗре, савнӑ тусӑм,

Мӗншӗн пӗрле пулма ҫырман-ши?

== Эмине юррисем çинчен пĕлтернисем ==
== Эмине юррисем çинчен пĕлтернисем ==
* '''Тавах атте-аннене'''
* '''Тавах атте-аннене'''
12-мĕш йĕрке: 27-мĕш йĕрке:
:Тавах тăван аннене
:Тавах тăван аннене
:Кăкăр парса ӳстернишĕн.
:Кăкăр парса ӳстернишĕн.

<br />


* Ытти юррисем:
* Ытти юррисем:

12:18, 5 Ҫу уйӑхӗн 2019 вӑхӑтри верси

Эмине — чăвашсен халап шайĕнчи[1][2] сăвăçĕ тата юрăçĕ. Пĕтĕмпех халап шайĕнче пулнине кура, хăçан çурални-вилни, ăçта мĕн ĕçлесе пурăнни пирки калаçма çук. Анчах ку ят ăçтан сиксе туни пирки тата шăв-шав ăçтан çĕкленни тĕлĕшпе сăмах хускатма май пур. Халапла сăнар та — сăнарах.

Пурнăçĕ пирки каласа пама хăтланнисем

Эмине халӗ Комсомольски районне кӗрекен Виҫпӳрт ялӗнче XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ҫуралнӑ. Халӑхра каланӑ тӑрӑх, Эмине пурнӑҫӗ питӗ йывӑр, ӗмӗрӗ кӗске пулнӑ. Унӑн юратнӑ каччине Янтукана пӑлхава хутшӑннӑшӑн каторгӑна янӑ. Эминене вара вӑйпах Янтукана тӗп тунӑ ҫынна качча парасшӑн пулнӑ. Хӗр ҫак мӑшкӑла тӳсеймесер хӑй ҫине ал хунӑ. Чылай вӑхӑт иртсен те Эминен юррисене халӑх манман.[3]

Ман аллӑмра икӗ шурӑ тутӑр,

Иккӗшӗнче — икӗ сар кайӑк.

Юрлас тесен — йӗреп,

Йӗрес тесен — юрлап.

Мӗншӗн эпӗ кайӑк пулман-ши?

Пире иксӗмӗре, савнӑ тусӑм,

Мӗншӗн пӗрле пулма ҫырман-ши?

Эмине юррисем çинчен пĕлтернисем

  • Тавах атте-аннене

(1923 çулта И.Карлин Тюмень облаçĕнчи Канаш (Тюмень облаçĕ) ялĕнче Курак Хветуринчен çырса илнĕ[çăлкуç ăçта?])

Çĕртен-шывран асли çук,
Атте-аннерен пахи çук.
Тавах тăван аттене
Пире савса пăхнишĕн.
Тавах тăван аннене
Кăкăр парса ӳстернишĕн.


  • Ытти юррисем:
    • "Ӗнтĕ çил çаврăнать";
    • "Ман аллăмра икĕ шурă тутăр";
    • "Сана курсан — чун хĕпĕртет";
    • "Хĕвеланăç хĕрелет";
    • "Хура тур лашине";
    • "Хĕрсем утă çулма тухса каяççĕ";
    • "Атте-анне чĕлхине";
    • "Атте-анне йăлипех";
    • "Лăпкă çил вĕрет".

Вуламалли

Асăрхавсем

  1. ^ Сидорова Е.В. Ĕнтĕ çил çавăрнать: çил çавăрнать («Эмине юррисем» çинчен) // Чăваш литературоведенийĕн ыйтăвĕсем. Тĕпчев ĕçĕсем. 82-мĕш кăларём. Шупашкар: 1978. С. 104–114
  2. ^ Никифорова, В. В. Сидорова Ефросиния Сергеевна / В. В. Никифорова // Чуваш. гуманит. вестн. – 2010. – № 5. – С. 241-244.
  3. ^ Чӑваш халӑх юрӑҫи Эминен сӑввисене Пӗтӗм тӗнче литература библиотекин ик ҫӗр томлӑ сборникне кӗртнӗ. Енькка, Е. Чӑваш халӑхӗн юрӑ ӑстисем // Енькка, Е. Тӑван ен : [вӗренӳ пособийӗ] : 5-мӗш кл. валли / Елена Енькка ; [Р. И. Крысина куҫарнӑ]. – Шупашкар, 2008. – С. 19-21.

Каçăсем