Чикĕ (математика): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
6-мĕш йĕрке: 6-мĕш йĕрке:
== Умлăн-хыççăнлăх чикки ==
== Умлăн-хыççăнлăх чикки ==
{{main|Умлăн-хыççăнлăх чикки}}
{{main|Умлăн-хыççăнлăх чикки}}
Умлăн-хыççанлах чикикне ак çапла паллă тăваççĕ: <math>\lim_{n\to +\infty} x_n</math>. Кунта <math>n</math> ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен <math>n</math> <math>\in\mathbb N</math>, вăл вара <math>+\infty</math> вĕçсĕрлĕх патнелле çеç туртăнма пултарать.
Умлăн-хыççанлах чикикне ак çапла паллă тăваççĕ: <math>\lim_{n\to +\infty} x_n</math>. Кунта <math>n</math> ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен <math>n</math> <math>\in\mathbb N</math>, вăл вара <math>+\infty</math> ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.


== Функци чикки ==
== Функци чикки ==
[[File:Limit-at-infinity-graph.png|thumb|Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки <math>L</math> пулакан функцин графикĕ]]
{{main|Функци чикки}}
{{main|Функци чикки}}
Енчен те {{math|''f''}} [[чăн хисеп|чăн пĕлтерĕшсемлĕ]] функци, {{math|''c''}} [[чăн хисеп]] пулсан, вара функци чиккине çапла çырса хума пулать

:<math> \lim_{x \to c}f(x) = L </math>
== Асăрхавсем ==
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
{{Асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
== Каçăсем ==
* [http://www.mathwords.com/l/limit.htm Mathwords: Limit]

{{math-stub}}
{{math-stub}}
[[Категори:Математика]]
[[Категори:Математика]]

14:04, 30 Авӑн уйӑхӗн 2019 вӑхӑтри верси

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Чикĕ пăхăр.

Чикĕматематикăлла анализра тĕпре тăракан ăнлавсенчен пĕри. Умлăн-хыçлăнлăх чикки тата функци чикки пур.

"Чикĕ" тенипе, XVII ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕçленĕ чухне Ньютон, тата çавăн пекех XVIII ĕмĕрти математиксем (Эйлер, Лагранж) усă курнă. Умлăн-хыççăнлăхăн çирĕп палăртавĕсене Больцано (1816-мĕш çул) тата Коши (1821-мĕш çул) кăларса тăратнă.

Умлăн-хыççăнлăх чикки

Умлăн-хыççанлах чикикне ак çапла паллă тăваççĕ: . Кунта ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен , вăл вара ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.

Функци чикки

Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки пулакан функцин графикĕ
Тĕп статья: Функци чикки

Енчен те f чăн пĕлтерĕшсемлĕ функци, c чăн хисеп пулсан, вара функци чиккине çапла çырса хума пулать

Асăрхавсем

Каçăсем