Вăрнар районĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

	Вăрнар районĕ
	Ялав;
	Ялав;
Патшалăх	РФ
Статус	муниципаллă район
Кĕрет	Чăваш Ен
Администраци центрĕ	Вăрнар паçулки
Йĕркеленĕ вăхăт	1927, авăн, 5
Район администрацин пуçлăхĕ	Николаев Леонид Григорьевич
Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухăвĕн председателĕ	Шумилов Валерий Филиппович
Официаллă чĕлхе	чăваш, вырăс
Лаптăк	1012,59 çм² (6-мĕш вырăн)
Вăхăт тăрăхĕ	MSK (UTC+3)
ISO 3166-2 кочĕ	1927, авăн, 5
Телефон кочĕ	+7 83537

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

06:21, 13 Юпа уйӑхӗн 2019 вӑхӑтри верси

Вăрна́р райо́нĕ (чăв. Вăрнар районĕ) — Чăваш Республики (Раççей Федерацийĕ) йышĕнчи администрациллĕ-территориллĕ виçе тата муниципаллăйĕркеленӳ (муниципаллă район).

Администраци центрĕ — Вăрнар паçулăкĕ.

Тавралăхĕ

Чăваш Ен варринче вырнаçнă. Çурçĕр енче Чăваш Енĕн Элĕк тата Красноармейски районĕсемпе, анăç енче Çĕмĕрле районĕпе, тухăç енче Канаш районĕпе, кăнтăр енче Йĕпреç районĕпе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн лаптăкĕ — 1012,6 км². Район администрацийĕ Вăрнар паççулкинче вырнаçнă.

Халăх йышĕ, район тытăмĕ

1999 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕнче районта 44,2 пинĕ çын пурăннă, çав шутра 13,2 пинĕ çын — хулара (29,8 %) тата 31,0 пинĕ çын — ял çыннисем (70,2 %). Вăрнар районĕнче пĕр поселок, 101 ял. Ялта вăтамран 323 çын пурăнать. Халăх-çын тăвăрлăхĕ - 44,3 çын/тăваткалçухрăм. 91 % пурăнаканĕ — чăвашсем.

Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:

...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, Кушлавăш тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех Пăтавăш, Кăкавăш, Мăркавăш ятлă пĕчĕк юханшывсем, Уравăш, Явăш, Туçи-Çармăс, Хурăнсăр-Çармăс ятлă ялсем пур тата ытти те)...

Истори

Района 1927 çулхи авăнăн 5-мĕшĕнче уйăхĕнче туса хунă.

Çутçанталăкĕ

Çутçанталăк кунта вăтам континентлă. Вăтам температура кăрлачра -12,9°С сивĕ, утăра — 18,3°С ăшă, чи шартлама сивĕ -44 °C, питĕ шăрăх- 39,7°С. Çулта çĕр çине 552 мм çумăр-юр ӳкет. Юханшывĕсем пысăках мар. Çурçĕр-хĕвелтухăç енче Мăн Çавал 43 çухрăм тăршшĕ, кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче — Кĕçĕн Çавал 28 çухрăм тăршшĕ юхать.

Хуçалăх

Районта Вăрнарти аш-пăш комбиначĕ ĕçлет. Чукун çул чарăнăвĕ вырнаçнă, пассажир автотранспорт йĕркелĕвĕ пур.

Паллă çыннисем

Абашев Владимир Никифорович, — литература тĕпчевçи, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ.
Ашмаров Федор Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Емельянов Анатолий Викторович - çыравçă,политик.
Иванов Алексей Иванович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Илларионов Степан Илларионович - Совет Союзĕн Паттăрĕ.
Кипек Дмитрий Афанасьевич, - çыравçă.
Коротков Сергей Ксенофонтович - Социаллă Ĕç Паттăрĕ.
Мерчен Сергей Павлович, çыравçă, сăвăç.
Михайлов Максим Дормидонтович, — опера юрăçи.
Праски Витти — ӳкерçĕ.

Çавăн пекех

Асăрхавсем

Вуламалли

Краснов П.И. Край Вурнарский. — Вăрнар: 2002. — 93 с. — 2 000 экз.

Каçăсем

Вăрнар районĕн порталĕ

Ку Чăваш Енĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[_e552140e387bc919-1] ОКТМО (рус.)

[_0158d71578517c7a-2] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федеральная служба государственной статистики.

[97_8006001-3] Чувашская Республика. Общая площадь земель муниципального образования

[3]

@@ 58-мĕш йĕрке: / 58-мĕш йĕрке: @@
 [[Ӳкерчĕк:Varnar.png|thumb|250px|Вăрнар районĕн картти]]
-'''Вăрнар районĕ''', — [[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă районĕ, [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|авăнăн 5-мĕшĕнче]] уйăхĕнче туса хунă.
+'''Вăрна́р райо́нĕ''' ({{lang-cv|Вăрнар районĕ}}) —  [[Чăваш Республики]] ([[РФ|Раççей Федерацийĕ]]) йышĕнчи [[Чăваш Республикин администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ#Администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçе]] тата [[муниципаллăйĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).
+[[Администраци центрĕ]] — [[Вăрнар]] [[паçулăк]]ĕ.
 == Тавралăхĕ ==
-Çурçĕр енче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ|Элĕк]] тата [[Красноармейски районĕ]]семпе, анăç енче [[Çĕмĕрле районĕ]]пе, тухăç енче [[Канаш районĕ]]пе, кăнтăр енче [[Йĕпреç районĕ]]пе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн [[лаптăк]]ĕ — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрацийĕ [[Вăрнар]] паççулкинче вырнаçнă.
+[[Чăваш Ен]] варринче вырнаçнă. Çурçĕр енче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Элĕк районĕ|Элĕк]] тата [[Красноармейски районĕ]]семпе, анăç енче [[Çĕмĕрле районĕ]]пе, тухăç енче [[Канаш районĕ]]пе, кăнтăр енче [[Йĕпреç районĕ]]пе юнашар вырнаçнă. Çурçĕртен кăнтăралла, тухăçран анăçалла 35 çухрăм тăсăлать. Район çĕрĕ-шывĕн [[лаптăк]]ĕ — 1012,6 км<sup>2</sup>. Район администрацийĕ [[Вăрнар]] паççулкинче вырнаçнă.
 == Халăх йышĕ, район тытăмĕ ==
@@ 68-мĕш йĕрке: / 71-мĕш йĕрке: @@
 Семен Элкер Вăрнар районне кĕрекен Çармăс ялĕсем çинчен çапла çырнă:{{Цитата пуçламăшĕ}}...Кушлавăшсем пуçланнă ĕмĕрте Çавалăн анат вĕçĕнче, паллах, сĕм вăрмансем пулнă, унта çармăссем те пурăннă. Этнографсем каланă тăрăх, чăвашсемпе хутшăнса кайнă çармăс йăхĕсем пурăна киле йăлтах чăвашланса çитнĕ. Çавлăн анат вĕçĕнче те, [[Кушлавăш]] тăрăхĕнче техаль çармăссем çук. Анчах та чăваш хушшинчи хăш-пĕр ялсемпе çырма-çатра ячĕсем паян кунчченех çармăс чĕлхине е çармăс халăхне аса илтереççĕ. (Кушлавăш уйĕпе унăн çывăхĕнчех  [[Пăтавăш]], [[Кăкавăш]], [[Мăркавăш]] ятлă пĕчĕк юханшывсем, [[Уравăш]], [[Явăш]], [[Туçи-Çармăс]], [[Хурăнсăр-Çармăс]] ятлă ялсем пур тата ытти те)...{{Цитата вĕçĕ}}
+== Истори ==
+Района [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|авăнăн 5-мĕшĕнче]] уйăхĕнче туса хунă.
 == Çутçанталăкĕ ==