Дансем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
11-мĕш йĕрке: 11-мĕш йĕрке:
{{main|Данелаг}}
{{main|Данелаг}}
Данелаг ('''дан правин облаçĕ'''; {{lang-ang|Dena lagu}}; {{lang-da|Danelagen}}; {{lang-en|Danelaw}}) — [[Англи]]н [[IX ĕмĕр]]те [[дани]] [[Викингсем|викингĕсем]] çĕнсе илнĕ çĕрĕсенче юлнă уйрăмла право тата социаллă системисене хăварнă çурçĕр-тухăç пайĕнчи территорийĕ. [[Анкăлсакс тапхăрĕ]]нчи королĕсем [[X ĕмĕр]]те Данелагра влаç илсен скандинав правипе йăлисене хăварнă, çаплах нумайăшĕ пĕрлехи анкăл практикине куçнă. Çурçĕр-тухăç Англири юридици системин специфики [[Англие нормансем çĕнсе илни|нормансем çĕнсе илсен]] те ĕçленĕ, [[вăтам ĕмĕрсем|вăтам ĕмĕрлĕхре]] те тăсăлнă.
Данелаг ('''дан правин облаçĕ'''; {{lang-ang|Dena lagu}}; {{lang-da|Danelagen}}; {{lang-en|Danelaw}}) — [[Англи]]н [[IX ĕмĕр]]те [[дани]] [[Викингсем|викингĕсем]] çĕнсе илнĕ çĕрĕсенче юлнă уйрăмла право тата социаллă системисене хăварнă çурçĕр-тухăç пайĕнчи территорийĕ. [[Анкăлсакс тапхăрĕ]]нчи королĕсем [[X ĕмĕр]]те Данелагра влаç илсен скандинав правипе йăлисене хăварнă, çаплах нумайăшĕ пĕрлехи анкăл практикине куçнă. Çурçĕр-тухăç Англири юридици системин специфики [[Англие нормансем çĕнсе илни|нормансем çĕнсе илсен]] те ĕçленĕ, [[вăтам ĕмĕрсем|вăтам ĕмĕрлĕхре]] те тăсăлнă.

== Дан эткерлӗхӗ ==


Хальхи [[акăлчан чĕлхи]]не 600 яхăн сăмах Скандинавирен кĕнĕ, çав шутра нумайлă хисепри виҫҫӗмӗш сӑпатлӑ пайăр ылмашĕсем ({{lang-en|they, them, their}}, {{lang-ang|hie, him, hira}}) уйрăмрах; çаплах çак терминсем, ''law'' (саккун, право), ''husband'' (упăшка), ''window'' (чӳрече), ''ill'' (чирлĕ), ''happy'' (телейлĕ). Çаплах çак мăшăрсене танлаштарăр: ''skirt'' 'юбка' (скандинави) тата ''shirt'' 'кĕпе' (анкăл)<ref> Энциклопедия «Исчезнувшие цивилизации». Викинги: Набеги с Севера, 1996 — с. 107</ref>.


== Асăрхавсем ==
== Асăрхавсем ==

09:34, 4 Ҫу уйӑхӗн 2020 вӑхӑтри верси

Дансен çĕрĕ (Dena land) пирки «Беовульфре» асăнни.

Дансем — авалхи германсен хальхи Швеци Норвеги тата Дани территорине йышăнса пурăннă йăхĕ.

Викингсен тапхăрĕ

Викингсен тапхăрĕнче дансем Ютландипе Зеландие, çаплах хальхи Швецин кăнтăр пайне йышăнса илнĕ. XI ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче дансен королĕсем Данипе Англие пĕрлештерсе 20 çула яхăн хуçаланнă.

XI—XIII ĕмĕрсенче Европăра Европе Скандинавирен тухнисене пурне те дансем тенĕ. Çапла, XI ĕмĕрти паллă герман хронисчĕ Мерзебург Титмарĕ Киев Руçĕнче пурăнакансене дансем тенĕ[1].

Данелаг

Тĕп статья: Данелаг

Данелаг (дан правин облаçĕ; ав.-акăлч. Dena lagu; дан. Danelagen; акăл. Danelaw) — Англин IX ĕмĕрте дани викингĕсем çĕнсе илнĕ çĕрĕсенче юлнă уйрăмла право тата социаллă системисене хăварнă çурçĕр-тухăç пайĕнчи территорийĕ. Анкăлсакс тапхăрĕнчи королĕсем X ĕмĕрте Данелагра влаç илсен скандинав правипе йăлисене хăварнă, çаплах нумайăшĕ пĕрлехи анкăл практикине куçнă. Çурçĕр-тухăç Англири юридици системин специфики нормансем çĕнсе илсен те ĕçленĕ, вăтам ĕмĕрлĕхре те тăсăлнă.

Дан эткерлӗхӗ

Хальхи акăлчан чĕлхине 600 яхăн сăмах Скандинавирен кĕнĕ, çав шутра нумайлă хисепри виҫҫӗмӗш сӑпатлӑ пайăр ылмашĕсем (акăл. they, them, their, ав.-акăлч. hie, him, hira) уйрăмрах; çаплах çак терминсем, law (саккун, право), husband (упăшка), window (чӳрече), ill (чирлĕ), happy (телейлĕ). Çаплах çак мăшăрсене танлаштарăр: skirt 'юбка' (скандинави) тата shirt 'кĕпе' (анкăл)[2].

Асăрхавсем

  1. ^ T. D. Kendrick A History of the Vikings. — Dover Publications, 2004. — 464 p. — ISBN ISBN 978-0486433967
  2. ^ Энциклопедия «Исчезнувшие цивилизации». Викинги: Набеги с Севера, 1996 — с. 107

Литература

  • Мортон, А. Л. История Англии. — Л., 1950
  • Мюссе, Л. Варварские нашествия на Европу: Вторая волна. — СПб, 2001
  • Савело, К. Ф. Раннефеодальная Англия. — Л., 1977
  • Шор Т. У. Глава VIII. Даны и другие туземные иммигранты с побережья Балтики // Происхождение англосаксонской расы. — Лондон: 1906.
  • Hadley, D. M. The Northern Danelaw: Its Social Structure. Leicester, 2000
  • Stenton, F. Anglo-Saxon England. Oxford, 1973
  • T.D.Kendrick A History of the Vikings. — Dover Publications, 2004. — 464 p. — ISBN 978-0486433967
  • Энциклопедия «Исчезнувшие цивилизации». Викинги: Набеги с Севера / (пер. с англ. Л. Флорентьева). — Москва: Терра, 1996. — P. 107. — 168 p. — ISBN 5-300-00824-3