Египет: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

Йӗркешерӗн

22:40, 28 Юпа уйӑхӗн 2020 вӑхӑтри верси

Еги́пет (грек. Αίγυπτος) — çурçĕр-тухăç Африкăра тата Азин пайĕнче (Синай çурутравĕ) вырнаçнă патшалăх; малтан — аял Нил шывĕн çумĕнчи йăрăм çĕр, кайран — çумри анлăрах территори; çавăн пекех çак территоринчи тем чухлĕ патшалăх тытăмлăхĕсемпе административла çĕрĕсем:

Истори

Династичченхи Икĕпат — фараонсен пĕрремĕш династийĕ Египета йĕркеличчен (пирĕн эрăччен 3100), икĕ патшалăхран тăнă:
- Тури Икĕпат — кăнтăр патшалăхĕ;
- Анатри Икĕпат — çурçĕр патшалăхĕ.
Авалхи Икĕпат (Пирĕн эрăччен IV ĕмĕртен пуçласа I пинçуллăх варриччен) — фараон династийесем тытăмĕнчи патшалăх; пĕрремĕш перси (Пирĕн эрăччен 525), е иккĕмĕш перси (пирĕн эрăччен 343) вăрçи хыççăн пĕтет.
Ахеменидсен Египечĕ — Ахеменидсен перси империн улттăмĕш сатрапийĕ, пирĕн эрăччен 525—332 çç.тĕрекленсе ларнă.
Эллиниллĕ Египет (е Птоломейсен Египечĕ, пирĕн эрăччен 332—30 çç.) — вассаллă (пăхăнăвлă) эллиниллĕ патшалăхĕ (тĕп хули — Александри), Египета Александр Македонский çĕнтернĕ хыççăн йĕркеленĕ, Птоломей «династийĕ» ертсе пынă.
Рим Икĕпачĕ — Рим Империн провинцийĕ, образованная в 30 г. до н. э. после победы Октавиана Августа над Марком Антонием и Клеопатрой. Существовала до раздела Римской Империи.
Висанти Икĕпачĕ — Висанти Империн провинцийĕ, IV—VII ĕмĕрсем.
Араб Халифачĕн Икĕпат провинцийĕ; пирĕн эрăри 640—642 çç.; Багдад халифачĕ аркансан уйрăм патшалах пулса тăрать — Каир халифачĕ (973—1517);
Çум-патшалăх Египет, Осман импери шутĕнчи, 1517 — 1914;
Икĕпат султаначĕ (1914—1922) — британи протекторачĕнче.
Икĕпат патшалăхĕ (1922—1953) — ирĕклĕхлĕ патшалăх, анчах та акăлчансен оккупациллĕ çарĕсем тăнă.
Икĕпат республики (1953—1958).
Пĕрлешнĕ Араб Республики (ПАР, 1958—1971) — Египетпа Сири пĕрлешӳллĕ патшалăх; Сири 1961 тухнă, вара çак официаллă ятпа Египет çинчен çеç каланă.
Арабсен Икĕпат Республики (АРЕ, 1971) — хальхи ячĕ;
Египет 1972—1977 çç. Ливипе Сирипе пĕрле Араб Республикисен Федерацине кĕнĕ.

Ку страницăра эсир пĕр ятлă, анчах та тĕрлĕ пĕлтерĕшлĕ статьясен ят-йышне куратăр.
Енчен те эсир кунта урăх статьяран лекрĕр пулсан, çав статьяри каçăна тĕрĕс статья çине куçаракан каçă çине улăштарăр.

Вулавăш

Г. П. Кеннаман, "Египет. Его роль в становлении государств в Европе, Азии и Африке", Шупашкар, 2005.
Мăн Кенна, "Скифы", Çĕрпӳ, 2001.

История древнего мира. М.: Наука, 1989:
- Том I. Ранняя древность. ISBN 5020167827.
- Том II. Расцвет древних обществ. ISBN 5020167819.
- Том III. Упадок древних обществ. ISBN 5020169773.
Энциклопедический словарь. Том I. М.: Большая советская энциклопедия, 1953.

@@ 3-мĕш йĕрке: / 3-мĕш йĕрке: @@
 == Истори ==
-* [[Династичченхи Египет]] — фараонсен пĕрремĕш династийĕ Египета йĕркеличчен (пирĕн эрăччен 3100), икĕ патшалăхран тăнă:
+* [[Династичченхи Икĕпат]] — фараонсен пĕрремĕш династийĕ Египета йĕркеличчен (пирĕн эрăччен 3100), икĕ патшалăхран тăнă:
-** [[Çӳлти Египет]] — кăнтăр патшалăхĕ;
+** [[Тури Икĕпат]] — кăнтăр патшалăхĕ;
-** [[Аялти Египет]] — çурçĕр патшалăхĕ.
+** [[Анатри Икĕпат]] — çурçĕр патшалăхĕ.
-* [[Авалхи Египет]] (Пирĕн эрăччен IV ĕмĕртен пуçласа I пинçуллăх варриччен) — фараон династийесем тытăмĕнчи патшалăх; пĕрремĕш перси (Пирĕн эрăччен 525), е иккĕмĕш перси (пирĕн эрăччен 343) вăрçи хыççăн пĕтет.
+* [[Авалхи Икĕпат]] (Пирĕн эрăччен IV ĕмĕртен пуçласа I пинçуллăх варриччен) — фараон династийесем тытăмĕнчи патшалăх; пĕрремĕш перси (Пирĕн эрăччен 525), е иккĕмĕш перси (пирĕн эрăччен 343) вăрçи хыççăн пĕтет.
 * [[Ахеменидсен Египечĕ]] — Ахеменидсен перси империн улттăмĕш сатрапийĕ, пирĕн эрăччен 525—332 çç.тĕрекленсе ларнă.
 * [[Эллиниллĕ Египет]] (е Птоломейсен Египечĕ, пирĕн эрăччен 332—30 çç.) — вассаллă (пăхăнăвлă) эллиниллĕ патшалăхĕ (тĕп хули — Александри), Египета Александр Македонский çĕнтернĕ хыççăн йĕркеленĕ, Птоломей «династийĕ» ертсе пынă.
-* [[Рим Египечĕ]] — Рим Империн провинцийĕ, образованная в 30 г. до н. э. после победы Октавиана Августа над Марком Антонием и Клеопатрой. Существовала до раздела Римской Империи.
+* [[Рим Икĕпачĕ]] — Рим Империн провинцийĕ, образованная в 30 г. до н. э. после победы Октавиана Августа над Марком Антонием и Клеопатрой. Существовала до раздела Римской Империи.
-* [[Висанти Египечĕ]] —[[ Висанти Импери]]н провинцийĕ, IV—VII ĕмĕрсем.
+* [[Висанти Икĕпачĕ]] — [[Висанти Импери]]н провинцийĕ, IV—VII ĕмĕрсем.
-* [[Араб Халифачĕ]]н Египет провинцийĕ; пирĕн эрăри 640—642 çç.; [[Багдад халифачĕ]] аркансан уйрăм патшалах пулса тăрать — [[Каир халифачĕ]] (973—1517);
+* [[Араб Халифачĕ]]н Икĕпат провинцийĕ; пирĕн эрăри 640—642 çç.; [[Багдад халифачĕ]] аркансан уйрăм патшалах пулса тăрать — [[Каир халифачĕ]] (973—1517);
 * Çум-патшалăх Египет, Осман импери шутĕнчи, 1517 — 1914;
-* [[Египет султаначĕ]] (1914—1922) — британи протекторачĕнче.
+* [[Икĕпат султаначĕ]] (1914—1922) — британи протекторачĕнче.
-* [[Египет патшалăхĕ]] (1922—1953) — ирĕклĕхлĕ патшалăх, анчах та акăлчансен оккупациллĕ çарĕсем тăнă.
+* [[Икĕпат патшалăхĕ]] (1922—1953) — ирĕклĕхлĕ патшалăх, анчах та акăлчансен оккупациллĕ çарĕсем тăнă.
-* [[Египет республики]] (1953—1958).
+* [[Икĕпат республики]] (1953—1958).
 * [[Пĕрлешнĕ Араб Республики]] (ПАР, 1958—1971) — Египетпа Сири пĕрлешӳллĕ патшалăх; Сири 1961 тухнă, вара çак официаллă ятпа Египет çинчен çеç каланă.
-* [[Арабсен Египет Республики]] (АРЕ, 1971) — хальхи ячĕ;
+* [[Арабсен Икĕпат Республики]] (АРЕ, 1971) — хальхи ячĕ;
 * Египет 1972—1977 çç. Ливипе Сирипе пĕрле Араб Республикисен Федерацине кĕнĕ.