Самар облаçĕ: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

	Самар облаçĕ; Самарская область
[[Ӳкерчĕк:\|125px\|]]	[[Ӳкерчĕк:\|85px]]
Самар облаçĕн ялавĕ	Самар облаçĕн гербĕ
	[[Ӳкерчĕк:\|270px]]
Тĕп хули	Самар
Лаптăкĕ; - Пĕтĕмпе; - шыв пайĕн %.	53 ; 53 600 км²;
Халăх йышĕ; - Пĕтĕмпе; - Йышлăх	12; 3 239 800 çын патнелле (2002); 60 çын/км² патнелле
Федераци тăрăхĕ	Атăлçи Федераллă Округĕ
Экономика регионĕ	Атăлçи экономика районĕ
Регион номерĕ	63,163
Патшалăх чĕлхисем	вырăс
Кĕпернеттĕр	Меркушкин Николай Иванович
Премьер-министăрĕ
Госсовет ертӳçи
Гимн	Самар облаçĕн гимнĕ
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +0300

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

13:56, 1 Пуш уйӑхӗн 2021 вӑхӑтри верси

Самар облаçĕ, — Раççейĕн Европа енчи пайĕн кăнтăр-тухăçĕ енче, Атăлăн вăтам юхăмĕнче, вырнаçнă облаç. Тĕп хула — Самар.

Область çурçĕртен кăнтăралла 335 çухрăма, анăç енчен тухăç енелле 315 çухрăма сарăлнă.

Кун-çулĕ

Тĕп статья: Самар облаçĕн историйĕ

Самар облаçĕн историйĕ ĕлĕк-авалтан тухать, çакăн пирки археологсем тунă ĕçсем çирĕплетеççĕ. Палеолит эпохинчех кунта малтанхи çынсем тăнă вырăнсене тупнă. Бронза тата тимĕр ĕмĕрĕсенче тăнă вырăнсен шучĕ ӳссе пынă, нурăнан халăх выльăх-чĕрлĕх ĕрчетнĕ, çĕр çинче тар юхтарнă тата ремесло ĕç-тăвăмĕпе тăрмашнă^[1].

Тури палеолит тапхăрĕнче вутчулĕнчен тунă япаласене (нуклеусы, çĕçĕ евĕрлĕ пластинăсем, хырмаллисем) Самар территоринчи Постник çырминче тупнă. Чаллăпуç районĕнчи Сиделькино ялĕ çумĕнчи Маяк сăрчĕ çинче тупнă палеоантропологие кирлĕ япаласене 11,55 пин çул маларах тунă теççĕ. Çаплах, çак сăрт çинче мезолит тапхăрĕнчи сийри япаласене те тупнă. елша археологи культурин (Елшанка, Хĕрлĕ Çыр, Сиделькино) çынсем пурăннă вырăн неолит тапхăрĕнче пулнине палăртнă^[2].

III тата VII ĕмĕрсем хушшинчи тапхăрта именьково культурин хулашĕсемпе пурăнан вырăнсене тупнă. VII ĕмĕрте Вăтам Атăл çине пăлхарсем килсен, именьковсен палăкĕсем пĕтеççĕ. Именьковсен пайĕ пăлхарсемпе хутăшса кайнă, теççĕ, тепĕр пайĕ анăç еннелле, Тăнăварпа Тан хушшине куçса кайнă, унта вĕсем вара волынцево культурине туса хунă^[3], çак вырăнта пурăннă колочино тата пеньково культурсемпе пĕрлешсе кайнă, майĕпен Киев Руçĕн никĕсне хывакансем шутланаççĕ.

Облаç тытамлăхĕ

Облаç йышне 10 хула тăрăхĕпе 27 район кĕрет.

Облаçре пурĕпе 161 чăваш ялĕ.

Тĕрлĕ халăх йышĕ

	1989 ç.^[4]	2002 ç.
Вырăссем	2.720.171	2.708.549
Тутарсем	115.280	127.931
Чăвашсем	117.914	101.358
Мордвасем	116.475	86.000
Украинсем	81.720	60.727
Эрменсем	4.162	21.566
Азербайджансем	6.320	15.046
Казахсем	14.233	14.918
Белоруссем	19.914	14.082
Нимĕçсем	10.381	9.569
Пушкăртсем	7.495	7.885
Еврейсем	13.572	6.384
Узбексем	3.831	5.483
Чикансем	4.981	5.244
Таджиксем	1.398	4.624
Марисем	4.433	3.889
Грузинсем	1.973	3.518
Молдавансем	2.509	2.364
Удмуртсем	1.758	1.608
Корейсем	564	1.462
Поляксем	1.400	1.263
Чеченсем	474	1.193
Лезгинсем	674	1.126
Харпăр халăхне кăтартманнисем	1.758	22.489

Экономика

Промăçлăх

Транспорт

Паллă ентешсем

Тĕп статья: Самар облаçĕн чыслă гражданĕсем

Асăрхавсем

^ dt.samregion.ru История Самарского края.
^ Археологическая экспозиция «Бесценная россыпь эпох» // Музей им. П. В. Алабина. çăлкуçран архивланă 20 Чӳк уйӑхӗн 2015.
^ Седов В. В. Очерки по археологии славян. М., 1994. С. 59-63.
^ http://www.ssu.samara.ru/~povolzje/Nacion.htm

Вуламалли

Алексушин Г.В. Самарские губернаторы. — Самара: Самарский дом печати, 1996.
И. В. Носков Оценка состояния транспортной инфраструктуры Самарской области // Известия Самарского научного центра Российской академии наук : журнал. — Самара — В. Известия Самарского научного центра Российской академии наук. — Т. 8.
Географическое краеведение Самарской области: учебное пособие для студентов и учителей: в 2-х частях. Часть I: История и природа / М. Н. Баранова, О. В. Воробьёва, С. А. Ибрагимова, Г. С. Калёнов, Л. Ф. Ляховская, Ф. А. Никитин, С. А. Журавлёва, И. П. Шиманчик. — Самара: СГПУ, 2009.
Атлас Самарской области / Сост.: В. В. Шнырёв, В. Н. Гнатишин, Г. С. Калёнов, В. И. Матвеев, С. В. Савина, Ю. В. Симонов, А. В. Виноградов, Л. Ф. Ляховская, Д. В. Магдеев, Н. Л. Небритов, В. П. Ясюк. — М.: Роскарто-графия, 1999.
Физическая карта Самарской области / Отв. ред. В. В. Шнырёв. — Сама-ра: Роскартография, 1999.

Каçăсем

Влаç органĕсем

Тĕрлĕ

[ReferenceA-1] t.samregion.ru История Самарского края.

[2] Археологическая экспозиция «Бесценная россыпь эпох» // Музей им. П. В. Алабина. çăлкуçран архивланă 20 Чӳк уйӑхӗн 2015.

[3] Седов В. В. Очерки по археологии славян. М., 1994. С. 59-63.

[4] ttp://www.ssu.samara.ru/~povolzje/Nacion.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 42-мĕш йĕрке: / 42-мĕш йĕрке: @@
 [[Тури палеолит]] тапхăрĕнче вутчулĕнчен тунă япаласене ([[Нуклеус (археологи)|нуклеусы]], çĕçĕ евĕрлĕ пластинăсем, хырмаллисем) Самар территоринчи [[Постник çырми]]нче тупнă. Чаллăпуç районĕнчи [[Сиделькино]] ялĕ çумĕнчи Маяк сăрчĕ çинче тупнă палеоантропологие кирлĕ япаласене 11,55 пин çул маларах тунă теççĕ. Çаплах, çак сăрт çинче [[мезолит]] тапхăрĕнчи сийри япаласене те тупнă. [[Елша культури|елша археологи культурин]] (Елшанка, Хĕрлĕ Çыр, Сиделькино) çынсем пурăннă вырăн [[неолит]] тапхăрĕнче пулнине палăртнă<ref>{{cite web |url = http://www.alabin.ru/alabina/exposure/expositions/archaeology_hall/ |title = Археологическая экспозиция «Бесценная россыпь эпох» // Музей им. П. В. Алабина  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20151120223558/http://www.alabin.ru/alabina/exposure/expositions/archaeology_hall/ |archivedate = 2015-11-20 }}</ref>.
+III тата VII ĕмĕрсем хушшинчи тапхăрта [[именьково культури]]н хулашĕсемпе пурăнан вырăнсене тупнă. [[VII ĕмĕр]]те Вăтам Атăл çине [[пăлхарсем]] килсен, именьковсен палăкĕсем пĕтеççĕ. Именьковсен пайĕ пăлхарсемпе хутăшса кайнă, теççĕ, тепĕр пайĕ анăç еннелле, [[Тăнăвар]]па [[Тан]] хушшине куçса кайнă, унта вĕсем вара [[волынцево культури]]не туса хунă<ref>''Седов В. В.'' Очерки по археологии славян. {{М.}}, 1994. С. 59-63.</ref>, çак вырăнта пурăннă [[Колочино археологи культури|колочино]] тата [[Пеньково культури|пеньково]] культурсемпе пĕрлешсе кайнă, майĕпен Киев Руçĕн никĕсне хывакансем шутланаççĕ.
 == Облаç тытамлăхĕ ==