Амстердам страницӑн кодне пӑхни

'''Амстердам''' ({{lang-nl|Amsterdam}} {{IPA|[ˌɑmstərˈdɑm]}}) — [[Нидерландсем|Нидерландсен]] тĕп хули. [[Хула]] [[Çурçĕр Голланди]] çĕрĕнче, [[Амстел]] шывĕн вĕçĕнче вырнаçнă. Амстердам [[Çурçĕр тинĕсĕ]]пе [[канал]]па çыхăннă.

== Халăхĕ ==

[[2005]] [[çĕртме, 1]] тĕлне Амстердам [[муниципалитет]] шутĕнче 741 922 çын пурăннă, хула тулашĕсемпе (хула тăрăхĕ) — 1,5 миллион çын.

== Тавралăхĕ ==

Хула çĕрĕн лаптăкĕ — 219,07 çм² (54,09 çм² -шыв).

=== Климат ===

== Кун-çулĕ ==
[[Ӳкерчĕк:Amsterdam333.jpg|thumb|200px|left|Amsterdam]]
Хулана [[1275]] çул тĕлĕнче никĕсленĕ. Хăй çуралнипе вăл шывран сыхланă дамбăна тивĕç пулмалла. Ячĕ те вара çав дамбпа çыхăннă (Dam — нидерланди чĕлхипе — дамба). [[XV ĕмĕр]] тĕлне Амстердам Нидерландын сутă-илӳ енĕпе пысăк хули пулса тăнă.

Сакăрвунăçуллă вăрçă вăхăтĕнче [[Антверпен]] хула-порт [[Испани]] аллине лекнĕ ([[1585]] çул), вара унтан чылай Антверпен сутă-илӳçĕсем тата ремесленниксем, Испани инквизицинчен тарнă темĕн чухлĕ еврей Амстердам хулине пырса ларнă.

== Ялавĕпе гербĕ ==
[[Ӳкерчĕк:Wapen van Amsterdam bewerkt.PNG|thumb|right|200px|Амстердам гербĕ]]

== Экономика ==

=== Финансă ===
[[Ӳкерчĕк:ZuidasAmsterdamtheNetherlands.jpg|thumb|200px|right|Зёйдас — Амстердамăн финансă районĕ.]]

=== Промăçлăхĕ ===

== Транспорт ==
=== [[Этем пĕрлĕхĕн транспорчĕ]] ===
[[Ӳкерчĕк:GVB Combino 2075 (Amsterdam tram) on route 10, January 2005.jpg|thumb|200px|Амстердам трамвайĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Brug 346, Westerkeersluis in Amsterdam, Netherlands.jpg|thumb|200px|[[Разводной мост]]]]

=== Автотранспорт ===
Хула витĕр A1, A2, A4, A6, A7, A8, A9 тата A10 автоçулсем хывнă:

* A1: Амстердам — [[Хилверсюм]] — [[Амерсфорт]] — [[Апелдорн]] — [[Девентер]] — [[Хенгело]] — [[Германи]]
* A2: Амстердам — [[Утрехт]] — [[Хертогенбос]] — [[Эйндховен]] — [[Верт]] — Гелен — [[Маастрихт]] — граница с [[Бельгия|Бельгией]] у [[Визе (город)|Визе]]
* A4: Амстердам — [[Схипхол]] (аэропорт) — [[Лейден]] — [[Гаага]] — [[Делфт]]
* А6: Амстердам — [[Алмере]] — [[Лелистад]] — [[Эммелорд]] — [[Яуре]]
* А7: Амстердам — [[Занстад]] — [[Пюрмеренд]] — [[Хоорн|Хорн]] — [[Мидденмер]] — [[Афслёйтдейк]] — [[Снек]] — [[Яуре]] — [[Херенвен]] — [[Драхтен]] — [[Гронинген (хула)|Гронинген]] — [[Ниусханс]] — [[Германи]]
* А8: Амстердам — [[Занстад]]
* А9: соединена с А1 — [[Амстелвен]] — [[Харлем]] — [[Бевервейк]] — [[Алкмар]]
* А10: Амстердам унки

=== Сывлăш транспорчĕ ===


== Ăслăх тата пĕлӳлĕх ==
[[Ӳкерчĕк:Nemo at night.jpg|200px|thumb|[[NEMO музейĕ]] çĕрле.]]

== Архитектура тата паллă вырăнсем ==
[[Ӳкерчĕк:Amsterdam Dam 2008.jpg|thumb|200px|Дам лапамĕнчи патша керменĕ]]
[[Ӳкерчĕк:KeizersgrachtReguliersgrachtAmsterdam.jpg|thumb|200px|Амстердамри хăй майлă архитектурлă каналсем, кĕперсем тата çуртсем]]
[[Ӳкерчĕк:Дамрак.JPG|left|thumb|200px|[[Дамрак]] урамĕ]]

[[Ӳкерчĕк:Sint-Nicolaaskerk (Amsterdam).jpg|thumb|right|200px|Таса Микула чиркĕвĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Muntorren.JPG|thumb|200px|[[Вак укçа турулĕ]]]]

== Паллă ентешсем ==
* [[Рембрандт]] Харменс ван Рейн (1606—1669) — нидерланд сăнарçи, гравёр, çутă-ĕмĕлкен аслă ăсти, голланд сăнар ĕçĕн «ылтăн ĕмĕрĕнчи» чаплă ĕçченĕ.
* [[Бенедикт Спиноза]] ([[1632]]-[[1677]]) — XVII ĕмĕрти [[Нидерландсем|нидерланди]] философĕ.
* [[Недерхорст Гузье|Гузье Недерхорст]] (1969—2004) — нидерланд артисчĕ, юрăç тата ача-пăча çыравçи.

== Тăванлă хуласем ==
* {{Китай ялавĕ|20px}} [[Пекин]] ({{lang-zh|北京}}), [[Китай]] ([[юпа, 29]] [[1994]])
* {{Икĕпат ялавĕ|20px}} [[Каир]] ({{lang-ar|القاهرة}}), [[Икĕпат]]
* {{Канада ялавĕ|20px}} [[Монреаль]] ({{lang-fr|Montréal}}, {{lang-en|Montreal}}), [[Канада]]
* {{Латви ялавĕ|20px}} [[Рига]] ({{lang-lv|Rīga}}), [[Латви]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Вашингтон (Колумби тăрăхĕ)|Вашингтон]], [[Колумби тăрăхĕ]], [[АПШ]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Çĕнĕ Йорк]], [[Çĕнĕ Йорк (штат)]], [[АПШ]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Майами]], [[Флорида]], [[АПШ]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Чикаго]], [[Иллинойс]], [[АПШ]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Лос-Анджелес]], [[Калифорни]], [[АПШ]]
* {{АПШ ялавĕ}} [[Сан-Франциско]], [[Калифорни]], [[АПШ]]

== [[Бенилюкс]] ==
* {{Бельги ялавĕ}}[[Брюссель]], [[Бельги]]
* {{Бельги ялавĕ}}[[Антверпен]], [[Бельги]]
* {{Люксембург ялавĕ}} [[Люксембург (хула)]], [[Люксембург]]
* {{Нидерландсен ялавĕ}} [[Роттердам]], [[Нидерландсем]]
* {{Нидерландсен ялавĕ}} [[Гаага]], [[Нидерландсем]]

== Каçăсем ==
* [http://www.iamsterdam.com/ I Amsterdam]
* [http://www.sababa.nl/ru/ Сирĕн Голландири портал]
* [http://www.amsterdam.nl/ City of Amsterdam]
* [http://sradio.ru/city/%C0%EC%F1%F2%E5%F0%E4%E0%EC FM радио Амстердамран] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130812013507/http://sradio.ru/city/%C0%EC%F1%F2%E5%F0%E4%E0%EC |date=2013-08-12 }}
* [http://www.amsterdamhotspots.nl/ Amsterdam Hotspots]
* [http://amsterdam.visittown.com Amsterdam, VisitTown.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131114040146/http://amsterdam.visittown.com/ |date=2013-11-14 }}
* [http://www.stihi.ru/poems/2006/03/07-2411.html Amsterdam, Ukrainian-Russian poet]
* [http://www.aviarost.ru/city-5.html Амстердам] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070202125338/http://www.aviarost.ru/city-5.html |date=2007-02-02 }} (АВИАРОСТ Компани)

{{Европăн тĕп хулисем}}

[[Категори:Амстердам|*]]
[[Категори:XIII ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем]]
[[Категори:ПНЙ пайташ-патшалăхĕсен тĕп хулисем]]
[[Категори:Нидерландсем| ]]
[[Категори:Нидерландсен хулисем]]