Дерпт епископлăхĕ

Дерпт епископлăхĕ Ecclesia Tarbatensis Bistum Dorpat
Герб
Патшалăх	Ливони
Администраци центрĕ	Дерпт
Йĕркеленĕ вăхăт	1224—1558
епископсем	(ят-йыш)
Официаллă чĕлхесем	нимĕç, латин

Дерпт епископлăхĕ (çаплах Дорпат епископлăхĕ; эстон çăлкуçĕсенче Тарту епископлăхĕ; 1224-1558çç.; ан.-ним. Bisdom Dorpat) – чун-чĕмлĕ феодаллă кнеçлĕх, çаплах хальхи Эстони республикин кăнтăр-тухăçĕнче, Дорпат/Дерпт/Тарту/Юрьев тĕпĕнче, йĕркеленĕ католици диоцезĕ. 1224 çулта рига архиепископĕ Альберт, Балтиçумне Хĕçпе çӳрекенсен орденĕ кĕрсе кайсан никĕс хунă, 1237 çултанпа ăна Ливон орденĕ ятпа палăртаççĕ.

Кун-çулĕ

1223-1224 çç. эстсем, Вячко вырăс кнеçĕпе пĕрле Юрьева хĕçпе çӳрекен нимĕç рыцăрĕсенчен хӳтĕленĕ. Нимĕç рыцăрĕсем хулана çĕнтерсе илсен, Дерпт ят параççĕ. Хăй епископлăхĕ Ливон конфедерацине, герман Балтиçумĕн 5 феодаллă патшалăхĕпе пĕрле, кĕрет. Епископлăха католици епископĕ ертсе пынă, ăна пуху канонçисен капитулĕнче, вырăнти чиркӳн кафедра ĕçтешĕсен аслă коллегийĕ, суйланă. Епископăн çаплах кнеçлĕхре чылай çĕр харпăрлăхĕ пулнă, хăшпĕр çĕрне вăрçă çыннисене панă пулсан та. Килсĕ кĕнĕ нимĕç чиркĕвĕн çыннисемпе рыцăрь-феодалсем вырăнти эстон тата вырăс çĕр ĕçтешĕсене (90 % пурăнан халăх) хытă пусмăрланă. Епископлăх чикĕ хĕрринче пулнипе орденпа анăçри урăх патшалăхĕсен пулăшăвĕпе кӳршĕ вырăс çĕрĕсен еннелле тăшманла хĕрес харçисем ирттересшĕн тăрăшнă. Епископлăха XII ĕмĕрĕн пуçламăшĕнчи чиккинче тытса тăма авалхи вырăс карманĕ Изборск кăна пултарнă, çак паттăрлăхшăн ăна "Тимĕр хула" тенĕ.

Каçăсем

• Замок Дерптского епископства 2011 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.
• Замок Дерптского епископства. çăлкуçран архивланă 21 Чӳк уйӑхӗн 2011.