Иврит страницӑн кодне пӑхни

{{Чĕлхе
|тĕс = афрази
|ят = Иврит
|тăван ят =עברית
|патшалăхсем = [[Израиль]] тата ур.
|регионсем =
|официаллă чĕлхе = Израиль
|йĕркелекенĕ = [[Иврит чĕлхин академийĕ]]
|калаçакан йышĕ = 7 млн{{Нет АИ|18|05|2009}}
|рейтинг =
|статус =
|çухалнă =
|категори = [[Еврази чĕлхисем]]
|классификаци =
[[Афрази чĕлхисем|Афрази макроçемьи]]
: [[Семит чĕлхисем|Семит çемьи]]
:: [[Анăç семит челхисем|Анăç семит ушкăнĕ]]
|çыру =[[еврей алфавичĕ]]
|ГОСТ 7.75-97 = ивр 198
|ISO1 = he
|ISO2 = heb
|ISO3 = heb
}}

'''Иври́т''' (עִבְרִית — «[[еврейсем|еврей]] чĕлхи») — [[Семит чĕлхисем|семит çемьин]] чĕлхи, [[Израиль|Израилĕн]]  [[патшалăх чĕлхи]], хăшпĕр еврей [[диаспора]] чĕлхи; ивритăн авалхи хорми (хăш чухне ăна [[Авалхи еврей чĕлхи]] теççĕ) — [[иудаизм]]ăн йăла чĕлхи. Хальхи иврита чĕртнĕ те пуплеве кĕртнĕ, [[XX ĕмĕр]]те Израиль Патшалăхĕн официаллă чĕлхи пулса тăрать.

== Иврита чĕртни ==
== Иврит СССР-та ==
{{main|Ульпан}}

== Ячĕ ==

== Çырăвĕ ==

=== Вуланни ===

{{main|Некудот}}
{| class="standard"
|+
! |Сасăланин<br />символĕ
! |Сасăлани<br />ячĕ
! |Графика символне çырни
! |Епле вуланать
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ַ
|Патах
|сасă палли айĕнчи горизонталь йĕрĕ
|''а''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ָ
|Камац
|«т» сасă палли айĕнчи паллă
|''а''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ֵ
|Цере
|Сасă палли айĕнчи икĕ пăнчă, горизонтальлĕ вырнаçнă
|''э''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ֶ
|Сэголь
|Сасă палли айĕнчи виçĕ пăнчă, çĕрелле пăхакан пĕр тан енлĕ<br />виçкĕтеслĕх евĕр
|''э''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ִ
|Хирик
|Сасă палли айĕнчи пăнчă
|''и''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|י ִ
|Хирик с йод
|Сасă палли айĕнчи пăнчă, хыççăн йод сасă палли
|''и''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ֹ
|Холам хасэр
|Сасăран çӳлти пăнчă
|''о''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|וֹ
|Холам мале
|Çӳлти пăнчăллă сасă палли
|''о''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ָ
|Камац катан
|«т» паллă, сасă палли айĕнче (камац пекех)
|''а''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|ֻ
|Куббуц
|Сасă палли айĕнчи виçĕ пăнчă, диагональпе
|''у''
|-----
|style="font-size:4em;line-height:1.2;text-align:center;"|וּ
|Шурук
|Ăшĕнче пăнчăлла вав сасă палли
|''у''
|+
|}

<div id="vowels"></div>

=== Сасă паллисем ===
: ''Тĕп статья: [[Еврей алфавичĕ]]''

Еврей алфавиче 22 сас паллинчен тăрать. Уçă сассисем çук, сăмахĕсем хупă сасăпа кăна тытăнаççĕ. Çырма сылтăм енчен сулахай енне çыраççĕ, пысăкларан çыракан буквисем çук.

{|class="wikitable"
|-
! colspan=2 | Сасă палли
!! rowspan=3 | Хисеп<br />палăртăвĕ<br />(гематри)
!! colspan=3 | Ят
!! colspan=3 | Транслитераци
!! colspan=5 | Пуплев ([[МФА]])
|-
!! rowspan=2 | пуç.<br />ср.!! rowspan=2 | вĕç.
!! rowspan=2 | Стандарт !! rowspan=2 | [[Ашкеназисем|Ашкенази]] !! rowspan=2 | Иврит
!! rowspan=2 |Вырăс !! rowspan=2 |Тĕнче !! rowspan=2 | Ансат
! rowspan=2 | Израиль !! rowspan=2 | Ашкенази !! rowspan=2 | Сефард
! colspan=2 | Реконструкци
|-
! Мишна !! Библ.
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|א||
| align="center" |1 || А́леф || А́леф || אָלֶף
|| ' || {{unicode|ʾ}} || '
|| {{IPA|[ ʔ, - ]}} || [ — ] || {{IPA|[ ʔ, - ]}} || {{IPA|[ ʔ, - ]}} || {{IPA|[ʔ ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ב||
| align="center" |2 || Бет (вет) || Бейс (вейс) || בֵּית
|| б, в || {{unicode|b, ḇ}} || b, v
|| [ b, v ] || {{IPA|[b, v~v̥ ]}} || [ b, b~{{IPA|β}}~v ] || [ b, β ] || [ b ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ג||
| align="center" |3 || Ги́мель || Ги́мель || גִימֶל
|| г || {{unicode|g, ḡ}} || g
|| {{IPA|[ ɡ ]}} || {{IPA|[ɡ~ɡ ̊]}} || {{IPA|[ ɡ, ɡ~ɣ ]}} || {{IPA|[ ɡ, ɣ ]}} || {{IPA|[ ɡ ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ד||
| align="center" |4 || Да́лет || До́лес || דָלֶת
|| д || {{unicode|d, ḏ}} || d
|| [ d ] || {{IPA|[ d~d̥  ̊]}} || {{IPA|[ d̪~ð ]}} || {{IPA|[ d̪, ð ]}} || {{IPA|[ d ̪]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ה||
| align="center" |5 || хе || хэй || הֵא
|| (h), х, г || {{unicode|h, Ḏ}} || h
|| {{IPA|[ h~ʔ, - ]}} || [ h, — ] || [ h, — ] || [ h, — ] || [ h ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ו||
| align="center" |6 || Вав || Вов || וָו
|| в, у, о || w || w
|| [ v ] || {{IPA|[ v~v̥  ]}} || {{IPA|[ v ]}} || [ w ] || [ w ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ז||
| align="center" |7 || За́ин || За́ин || זַיִן
|| з || z || z
|| [ z ] || {{IPA|[ z~z̥  ]}} || [ z ] || [ z ] || [ dz ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ח||
| align="center" |8 || Хэт || Хэс || חֵית
|| х || {{unicode|ḥ}} || h`, x
|| {{IPA|[ χ~ħ ]}} || {{IPA|[ x ]}} || [ ħ ] || [ ħ, x ] || [ ħ, x ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ט||
| align="center" |9 || Тэт || Тэс || טֵית
|| т || {{unicode|ṭ}} || t`
|| {{IPA|[ t ]}} || {{IPA|[ t ]}} || {{IPA|[ t̪ ]}} || {{IPA|[ t̪ˁ  ]}} || {{IPA|[ t̪ʼ  ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|י||
| align="center" |10|| Йод || Йуд || יוֹד
|| й || {{unicode|y}} || y
|| [ j ] || [ j ] || [ j ] || [ j ] || [ j ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|‭כ||style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ך
| align="center" |20|| Каф (хаф) || Коф (хоф) || כָּף
|| к, х || {{unicode|k, ḵ}} || k, kh
|| [ k, {{IPA|χ}} ] || [ k, x ] || [ k, x ] || [ k, x ] || [ k ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ל||
| align="center" |30|| Ла́мед || Ло́мед || לָמֶד
|| л || l || l
|| [ l ] || {{IPA|[ l~ɫ ]}} || [ l ] || [ l ] || [ l ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|‭מ||style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ם
| align="center" |40|| Мем || Мем || מֵם
|| м || m || m
|| [ m ] || [ m ] || [ m ] || [ m ] || [ m ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|‭נ||style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ן
| align="center" |50|| Нун || Нун || נוּן
|| н || n || n
|| [ n ] || [ n ] || {{IPA|[ n̪  ]}} || {{IPA|[ n̪  ]}} || {{IPA|[ n̪  ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ס||
| align="center" |60|| Са́мэх || Со́мэх || סָמֶך
|| с || s || s
|| [ s ] || [ s ] || [ s ] || [ s ] || [ ts ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ע||
| align="center" |70|| А́ин || А́ин || עַיִן
|| ` || ` || `
|| {{IPA|[ ʔ ~ ʕ, – ]}} || [ — ] || {{IPA|[ ʕ, ŋ, – ]}} || {{IPA|[ ʕ, ɣ ]}} || {{IPA|[ ʕ, ɣ ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|‭פ||style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ף
| align="center" |80|| Пэ (фэ) || Пэй (фэй) || פֵּא
|| п, ф || p, ph || p, ph
|| [ p, f ] || [ p, f ] || [ p, f ] || {{IPA|[ p, ɸ ]}} || [ p ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|‭צ||style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ץ
| align="center" |90|| Ца́ди || Цо́ди, цо́дик || צָדִי
|| с, ц || {{unicode|ṣ}} || s`
|| {{IPA|[ ʦ ]}} || {{IPA|[ ʦ ]}} || {{IPA|[ ʦ ]}} || {{IPA|[ sˁ ]}} || {{IPA|[ʦʼ, ʧʼ, t͡ɬʼ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ק||
| align="center" |100|| Коф || Куф || קוֹף
|| к || k || k
|| [ k ] ||	[ k ] || [ k ] || [ q ] || [ kʼ ]
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ר||
| align="center" |200|| Рэш || Рэйш || רֵיש
|| р || r || r
|| {{IPA|[ ʁ ]}} || {{IPA|[ ʀ ]}} || {{IPA|[ r~ɾ ]}} || {{IPA|[ ɾ ]}} || {{IPA|[ ɾ ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ש||
| align="center" |300|| Шин (син) || Шин (син) || שִין
|| ш, с || {{unicode|š, ś}} || sh, lh
|| {{IPA|[ ʃ, s ]}} || {{IPA|[ ʃ, s ]}} || {{IPA|[ ʃ, s ]}} || {{IPA|[ ʃ, ɬ ]}} || {{IPA|[ ʧ, t͡ɬ, s ]}}
|-
| align="center" style="font-size:240%; font-family:serif" height=28|ת||
| align="center" |400|| Тав || Тов (сов) || תָו
|| т || {{unicode|t, ṯ}} || t, th
||[ t ] || {{IPA|[ t, s ]}} || {{IPA|[ t̪, θ ]}} || {{IPA|[ t̪, θ ]}} || {{IPA|[ t̪ ]}}
|-
|}

==== Асăрхавсем ====
* Израильте ытларах ашкенази ят элементлă сасă паллисемпе усă кураççĕ.
* Таблицăра кăтартнă вырăс транслитераци, тĕп тӳрех мар.

=== Вĕçĕнчи сас паллисем ===
Пиллĕк сас палли икĕ тĕрлĕ çырăнать — пĕрри сăмах пуçламăшĕнче тата варринче, тепри сăмахăн вĕçĕнче:

{| class="standard"
|+
!colspan=2|Сăмахăн пуçламăшĕнче тата варринче
!colspan=2|Сăмахăн вĕçĕнче
|-----
|Каф
|style="font-size:4em;line-height:1.2"|כ<br /><span style="font-family:serif">כ</span>
|Каф-софит
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|ך<br /><span style="font-family:serif">ך</span>
|-----
|Мем
|style="font-size:4em;line-height:1.2"|מ<br /><span style="font-family:serif">מ</span>
|Мем-софит
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|ם<br /><span style="font-family:serif">ם</span>
|-----
|Нун
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|נ<br /><span style="font-family:serif">נ</span>
|Нун-софит
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|ן<br /><span style="font-family:serif">ן</span>
|-----
|Пей
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|פ<br /><span style="font-family:serif">פ</span>
|Пей-софит
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|ף<br /><span style="font-family:serif">ף</span>
|-----
|Цадик
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|צ<br /><span style="font-family:serif">צ</span>
|Цадик-софит
|style="font-size:4em;line-height:1.2;"|ץ<br /><span style="font-family:serif">ץ</span>
|+
|}

== Çавăн пекех ==
* [[Авалхи еврей чĕлхи]]
* [[Еврей алфавичĕ]]
* [[Еврей чĕлхисем]]

== Каçăсем ==
{{Interwiki|code=he|עמוד ראשי|иврит}}
{{викикĕнеке}}
* {{ЭЕЭ|11675|Иврит чĕлхи}}
* [http://www.jafi.org.il/education/russian/Culture/Hebrew/index.html Иврит чĕлхен кĕске кун-кун-çулĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081202151740/http://www.jafi.org.il/education/russian/Culture/Hebrew/index.html |date=2008-12-02 }}, Хаим Рабин.
* [http://stra.teg.ru/library/strategics/7/2/2 Иврита чĕретни] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040921215130/http://stra.teg.ru/library/strategics/7/2/2 |date=2004-09-21 }}, [[Бен-Йехуд Элиэзе]].
* [http://www.livejournal.com/users/psich/2005/03/07/ Шумерсенчен пуçласа паянкунчченхи азбука эволюцийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.kzu.ch/fach/as/aktuell/2000/03_schalttag/gezer_01.htm Календарь, Гезертан] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090608185459/http://www.kzu.ch/fach/as/aktuell/2000/03_schalttag/gezer_01.htm |date=2009-06-08 }}
* [http://hamelamed.narod.ru Иврит миме витĕр]
* [http://ulpan.hebrus.net Виртуаллă Ульпан: авалхи тата хальхи иврит, грамматикăпа лексика] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120419184952/http://ulpan.hebrus.net/ |date=2012-04-19 }}
* [http://www.hebrew.ecott.ch/ Хальхи иврит] {{ref-en}}

=== Сăмахсарсем ===
* [http://www.slovar.co.il/translate.php Онлайн иврит сăмахсарĕ], Пысăк иврит-вырăс тата вырăс-иврит сăмахсарĕ, ред. тухтăр Б. Подольский
* [http://stra.teg.ru/library/strategics/7/2/1 Иврит пирки темиçе ыйту сине хурав] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040926233705/http://stra.teg.ru/library/strategics/7/2/1 |date=2004-09-26 }}, «Глобус Израиля»
* [http://www.lugovsa.net/portal/ Иврит тата ытти семит челхисем çинчен порталх] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100323114501/http://lugovsa.net/portal/ |date=2010-03-23 }}
* [http://terus.l.co.il/ Иврита куçармалли программа — вырăсла ТЕРУС 2.1 тата сăмахсарсем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090924081712/http://terus.l.co.il/ |date=2009-09-24 }}
* [http://www.hebrew-ivrit.narod.ru Еврей чĕлхисем: иврит, идиш], вĕренӳ кĕнекисем, хăйне май вĕренӳ кĕнекисем, сăмахсарсем, грамматика

{{Еврей чĕлхисем}}
{{Семит чĕлхисем}}

[[Категори:Иврит|*]]
[[Категори:Еврей чĕлхисем]]
[[Категори:Семит чĕлхисем]]
[[Категори:Чĕлхесем тата диалектсем, алфавитпа]]
[[Категори:Израиль чĕлхисем]]