Контент патне куҫ

Конфуци

Каҫӑсене тӳрлет
«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Конфуций
Конфуци (1922)

Конфуций (孔子, сайра 孔夫子, латинласа Confucius; пирĕн эрăччен 551 çул тĕлĕнче — 479) — китай ăсчахĕ тата философĕ. Цюйфу хулинче çуралнă, пурăннă.

Кун-çулĕпе ĕçĕ-хĕлĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вĕрентĕвĕ

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕп статья: Конфуцилĕх

Пархатарлă çыннăн пиллĕк тăтăшĕ (цзюнь-цзы, 君子)

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Жень (仁) — çынна юратни.
  • И (义 [義]) — тӳрĕлĕх.
  • Ли (礼 [禮]) — тӳррĕн каласан «ритуал»,
  • Чжи
  • Синь (чĕре палли (иероглифĕ) — чун уçăмлăхĕ, ырă кăмăллăх,

Конфуци вĕрентсе каланисем, вĕренекенĕсем çырса илнĕ.

[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вĕрентӳçĕ каланă: – Кам çĕнĕне ăнкартать, киввине ырлать, çав вĕрентӳçĕ пулма пултарать.

Хăвăн мĕскĕнлĕх пирки ан хурлан; Хăвна никам та пĕлмест тесе ан хуйхăлан, Çапах та чапа тухма тăрăш.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Вунпилĕк çулта эпĕ вĕренес кăмăла туйса илтĕм; вăтăра çитсен эпĕ тĕрĕклентĕм; хĕрĕхре иккĕленӳрен хăтăлтăм; аллăра Тӳпе хистевне ăнкартăм; утмăлта манăн хăлха витĕмлĕ илтет; çитмĕлте эпĕ виçе пăсмасăр чĕре сунăмĕпе пурăнатăп.

Вĕрентӳçĕ каланă: – Юн? Çыннăн, анчах та хӳхĕм пӳплешӳсĕр.

Вĕрентӳçĕ явăпланă:

– Мĕн ăна хӳхĕм пуплешӳлĕх? Кам хăйне чĕлхипе йăрă хӳтĕлет, хăйне часах курайманлăх тупать. Тавçăраймастăп, пур-ши унăн этеплĕхĕ, çапах та мĕне кирлĕ ăна хӳхĕм калаçни?

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Тĕрĕк вăта – пур ырлăхсенчен чи çӳлли, анчах та вăл çын хушшинче халĕ сайра çӳрет.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Пархатарлă ар тӳрĕлĕхе тупăçлать. Пĕчĕк çын услама çеç тупать.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Ятлă-сумлă çынна тĕл пулсан, унпа танлашма тăрăшăр; тивĕçӳсĕр çынна тĕл пулсан, хăвăрăн ăнланăва кĕрĕр.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Кам ашшĕ çĕре кĕрсен виçĕ çулчен унăн çулĕнчен аяккалла пăрăнмасть, çав ашшĕн хисепне тивĕç.

Вĕрентӳçĕ каланă: – Авал çынсем намăс-симĕс пуласран çăвар уçман, сăмах хыççăн ĕлкĕрме май çук тесе.

Тăван ялĕнче Конфуци уçă кăмăллă çын вырăнĕнче пулнă, мухтанса пуплемен, патша керменĕнче тата мăн аслашшĕсен кĕлĕ çурчĕнче вара сахал пулин те селĕм калаçнă.

Авмака циновка çине ларман.

Вĕрентӳçĕ каланă:

Эхер çӳлте тăраканнисен харпăр тыткалани тĕрĕс, ĕçсем йĕркипех пыраççĕ, хушусем памасан та. Эхер çӳлте тăраканнисен харпăр тыткалани тĕрĕс мар, хушсан та халăх пăхăнмасть.

Лаша вити çунса кайсан, вĕрентӳçĕ, кнеç патĕнчен таврăнсан, ыйтнă:

– Пур те сывă-и? Лашасем пирки ыйтман.

Янь Юань этеплĕх мĕне пĕлтерет тесе ыйтнă. Вĕрентӳçĕ явапланă:

– Эттеплĕ пуласси – хăвна çĕнтересси, ритуала кĕресси. Эхер пĕррехинче хăвна çĕнтерсе ритуала кĕрсен, Тӳпе айĕнче пурĕ те сана этеплĕ вырăна хурĕç. Этеплĕхе çитесси хăвăнтан кăна, ыттисенчен мар, килет.

– Тĕплĕнрех ăнлантарса парăймăр-и эсир? — малаллах тĕпченĕ Янь Юань. Вĕрентӳçĕ хуравланă:

– Ритуала ютшăнуллă пулсан, ун çине ан пăх. Ритуала ютшăнуллă пулсан, ăна ан итле. Мĕн ритуалран ютшăнуллă, ăна ан кала.Ритуала ютшăнуллă пулсан, ăна ан ту.

Янь Юань каланă:

– Эпĕ тавçăруллă мар пулин те, ирĕк парсамăр мана çак сăмахсене пурнăçа кĕртме.

Ци çĕрĕнчи Аслă кнеç Конфуцирен ыйтнă, мĕнре патшалăха тытса пырасси. Конфуци явапланă:

– Патша патшах пултăр, тарçи – тарçах, ашшĕ – ашшех, ывăлĕ – ывăлех.

– Селĕм! Чăн-чăнах, эхер те патшан патша пулмасан, тарçăн тарçах, ашшĕн ашшех тата ывăлĕн ывăлех, манăн çăкăр пулсан та, çиме пултарăйăп-ши ăна? – хуравланă кнеç.

Такам ыйтнă: – Эхер сарăпа ырлăхпа сапласан. Вĕрентӳçĕ явапланă:

– Мĕнпе вара ырлăха саплас? Сарăпшăн тӳрĕлĕхпе тӳле. Ырлăха ырлăхпа сапла.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Этем çула мăнаçлă тума пултарать, анчах этеме çул мăнаçлă тăваймасть.

Вĕрентӳçĕ каланă:

– Çав кăна — йынăш, хăшĕ тӳрленеймест.

Цзыгун ыйтнă:

Пĕтĕм пурнăçа ун хыççăн пымалли сăмах пур-ши? Вĕрентӳçĕ хуравланă:

– Çавăн пекех-ши çын асапĕшĕн пăшăрханни? Хăвна мĕне сунмастăн, çавнах ыттисене ан ту.

Кермен хапхине кĕнĕ май вырнаçанаймастăп тенĕ евĕр çав тери хутланнă. Чарăнсан варринче тăхтаман, кĕнĕ чух алăк янаххи çине пусман.

Астул çумне пынă çем, вăл сăн-пичĕпе те улшăннă, урисем те унăн хавшакланнă пек утнă, сăмахĕсем те таçта çĕтнĕ. Акă, аркăна пуçтарса, вăл мăн пӳлĕме кĕрет — пĕтĕмпех пĕкĕнсе, сывлама чарăнса. Залран тухса пĕр картлашка ансанах, унăн сăн-пичĕ çăмăлланулăхпа илленнĕ. Пусма картлашкисенчен анса, аллисене çунатсем евĕр сарса, малалла утнă, типĕ тытнă ырлă сăнпа хăйĕн вырăнне таврăннă.

Вуламалли

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
  • Книга «Беседы и суждения» Конфуция, пять переводов на русский «на одной странице» 2017 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ.
  • Конфуций. Китайская философия.
  • Труды Конфуция и сопутствующие материалы на 23 языках (Confucius Publishing Co.Ltd.)
  • Религия Китая
  • Кравцова М. Е., Баргачева В. Н. Культ Конфуция // Духовная культура Китая. — М., 2006. — T. 2
  • Буранок С. О. Проблема интерпретации и перевода первого суждения в «Лунь юй» 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче архивланӑ. // Научная конференция «Интеллектуальная культура исторической эпохи» УрО РОИИ, Екатеринбург, 26-27 апреля 2007 г.
  • Конфуций. 2008 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ. // Маслов А. А. Китай: колокольца в пыли. Странствия мага и интеллектуала. — М.: Алетейя, 2003. — С. 100—115
  • Васильев В. А. Конфуций о добродетели // Социально-гуманитарные знания. 2006. № 6. С.132-146.
  • Головачёва Л. И. Конфуций о преодолении отклонений при просветлении (тезисы)// XXXII науч. конф. «Общество и государство в Китае»/ РАН. Ин-т востоковедения. — М., 2002. — С.155-160
  • Головачёва Л. И. Конфуций о цельности// XII Всероссийская конф. «Философии Восточно-Азиатского региона и современная цивилизация». … / РАН. Ин-т Дал. Востока. М., 2007. С. 129—138. (Информ. материалы. Сер. Г; Вып. 14)
  • Golovacheva L. I. Confucious Is Not Plain, Indeed// Современная миссия конфуцианства — сборник докладов междунар. науч. конф. в память 2560 годовщины Конфуция — Пекин, 2009. В 4 т. С.405-415 《儒学的当代使命——纪念孔子诞辰2560周年国际学术研讨会论文集（第四册）》 2009年
  • Головачёва Л. И. Конфуций поистине непрост// XL науч. конф. «Общество и государство в Китае»/ РАН. Ин-т востоковедения. М., 2010. С.323-332. (Учен. зап./ Отд. Китая; Вып.2)
  • Го Сяо-ли. Мир трансцендентный и мир действительный: сравнительный анализ культурного мышления через призму произведений Достоевского, Конфуция и Лао-цзы //Вопросы философии. №3. 2013. С.103-111.
  • Гусаров В. Ф. Непоследовательность Конфуция и дуализм философии Чжу Си // Третья научная конференция «Общество и государство в Китае». Т.1. М., 1972.
  • Кычанов Е. И. Тангутский апокриф о встрече Конфуция и Лао-цзы //XIX научная конференция по историографии и источниковедению истории стран Азии и Африки. СПб.,1997. С.82-84.
  • Илюшечкин В. П. Конфуций и Шан Ян о путях объединения Китая // XVI Научная конференция «Общество и государство в Китае». Ч.I, М., 1985. С.36-42.
  • Лукьянов А. Е. Лао-цзы и Конфуций: Философия Дао. М., 2001. 384 с.
  • Малявин В. В. «Конфуций» — Москва: Молодая гвардия, 1992. — С. 335. ISBN 5-235-01702-1
  • Переломов Л. С. Конфуций. Лунь юй. Исследование; перевод древнекитайского, комментарии. Факсимильный текст Лунь юя с комментариями Чжу Си". — М.: Наука, 1998. — 590 с.
  • 'Переломов Л. С.' Конфуций: жизнь, учение, судьба. — Мускав: Наукаçул=1993.
  • Попов П. С. Изречения Конфуция, учеников его и других лиц. СПб.,1910.
  • Роузман Генри О знании (чжи): дискурс-руководство к действию в «Аналектах» Конфуция // Сравнительная философия: Знание и вера в контексте диалога культур. М.: Восточная литература., 2008. С.20-28.ISBN 978-5-02-036338-0
  • Чепурковский Е. М. Соперник Конфуция (библиографическая заметка о философе Мо-цзы и об объективном изучении народных воззрений Китая). Харбин, 1928.
  • Ян Хин-шун, А. Д. Донобаев. Этические концепции Конфуция и Ян Чжу. // Десятая научная конференция «Общество и государство в Китае» Ч.I. М., 1979. C. 195—206.
  • Yu, Jiyuan «The Beginnings of Ethics: Confucius and Socrates.» Asian Philosophy 15 (July 2005): 173-89.
  • Jiyuan Yu, The Ethics of Confucius and Aristotle: Mirrors of Virtue, Routledge, 2007, 276pp., ISBN 978-0-415-95647-5.
  • Bonevac Daniel, Phillips Stephen Introduction to world philosophy. — New York: Oxford University Press, 2009. — ISBN 978-0-19-515231-9
  • Creel Herrlee Glessner . — New York: John Day Company, 1949.
  • Dubs Homer H. The political career of Confucius // Journal of the American Oriental Society. |тип= |çул=1946 |том=4 |номер=66 |страницы= |doi= |issn=| ref=Dubs}}
  • Hobson John M. The Eastern origins of Western civilisation. — Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
  • Chin Ann-ping The authentic Confucius: A life of thought and politics. — New York: Scribner, 2007. — ISBN 978-0-7432-4618-7
  • Kong Demao, Ke Lan, Roberts Rosemary The house of Confucius. — Hodder & Stoughton, 1988.
  • Parker John Windows into China: The Jesuits and their books, 1580-1730. — Trustees of the Public Library of the City of Boston, 1977. — ISBN 0-89073-050-4
  • Phan Peter C. пай=Catholicism and Confucianism: An intercultural and interreligious dialogue Catholicism and interreligious dialogue. — New York: Oxford University Press, 2012. — ISBN 978-0-19-982787-9
  • Rainey Lee Dian Confucius & Confucianism: The essentials. — Oxford: Wiley-Blackwell, 2010. — ISBN 978-1-4051-8841-8
  • Riegel Jeffrey K. Poetry and the legend of Confucius's exile // Journal of the American Oriental Society. — 1986. — Т. 106. — № 1.
  • Yao Xinzhong Confucianism and Christianity: A Comparative Study of Jen and Agape. — Brighton: Sussex Academic Press, 1997. — ISBN 1-898723-76-1
  • Yao Xinzhong An Introduction to Confucianism. — Cambridge: Cambridge University Press, 2000. — ISBN 0-521-64430-5
Онлайн-публикацисем


Каçăсем

[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Конфуци&oldid=806854»