Коса чĕлхи

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Коса чĕлхибанту чĕлхисем шутне кĕрекен чĕлхе. Çырулăхĕ латиница çинче никĕсленет. Коса чĕлхипе коса халăхĕ калаçать. Кăнтăр Африка Республикин патшалăх чĕлхи шутланать. Пурĕ чĕлхепе 7.9 миллион çын (КАР-ăн 18%) калаçать.

Унăн хурăнташ чĕлхисем — зулу, свази тата ндебеле, касасем çак чĕлхесемпе калаçакансене те ăнланаççĕ.

ISO 639-1 тăрăх xh, ISO 639-2 тăрăх xho пек палартăнать.

Хоса чĕлхинче хоса халăхĕсĕр пуçсăр урăх никам та калама пултарайман сасăсем пур.

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Лингвистика хаклавĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Фонетикăпа фонологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Орфографи МФА Ăнлантару
a [a]
b [ɓ]
bh [bʱ] (m хыççăн b пек çыраççĕ)
c [kǀ] (n хыççăн kc пек çыраççĕ)
ch [kǀʰ]
d [dʱ]
dl [ɮ̈] (n хыççăн [dɮʱ] пек çыраççĕ)
dy [dʲʱ]
dz [dz] Сайра тĕл пулать
e [ɛ]
f [f]
g [ɡʱ]
gc [ɡǀʱ]
gq [ɡǃʱ]
gr [ɣ̈]
gx [ɡǁʱ]
h [h]
hh [ɦ̤] (часах h пек çыраççĕ)
hl [ɬ] (tl пек çыраççĕ, n хыççăн [tɬ’] пек илтĕнет)
i [i]
j [d̠ʒʱ]
k [k’]
kh [kʰ]
kr [kx’]
l [l]
lh [l̤]
m [m]
mh [m̤]
n [n] (k умĕн [ŋ] пек илтĕнет)
n’ [ŋ]
nc [ŋǀ]
ngc [ŋǀʱ]
ngq [ŋǃʱ]
ngx [ŋǁʱ]
nh [n̤]
nq [ŋǃ]
nx [ŋǁ]
ny [nʲ]
nyh [n̤ʲ]
o [ɔ]
p [p’]
ph [pʰ]
q [kǃ] (n хыççăн kq пек çыраççĕ)
qh [kǃʰ]
r [r, r̤] (ют чĕлхе сăмахĕсенче кăна)
rh [x]
s [s]
sh [ʃ]
t [t’]
th [tʰ]
ths [tsʰ] (хăш чух tsh пек çыраççĕ)
tl [tɬ’] (hl варианчĕ n хыççăн)
ts [ts’]
tsh [tʃ’; tʃʰ] (икĕ фонемă; [tʃʰ] хăш чух thsh пек çыраççĕ)
ty [tʲ’]
tyh [tʲʰ]
u [u]
v [v̤]
w [w]
wh [w̤]
x [kǁ] (n хыççăн kx пек çыраççĕ)
xh [kǁʰ]
y [j]
yh [j̈]
z [z̤]

Банту ытти чĕлхисем пекех, коса — тĕрлĕ тĕс сасăллă чĕлхе. Унăн икĕ сас тĕсĕ — çӳлли (çинçи) тата хулăмми. Янравлă хупă сасăсем çинçе сасăсене тухма пулăшаççĕ: вĕсем хыççăн вăл çӳлле çивĕч хăпарать.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Wikipedia
Wikipedia
Википедин [[:{{{code}}}:|{{{1}}} уйрăмĕ]].
Кăнтăр Африка Республикин патшалăх чĕлхисем

акăлчан · африкаанс · венда · зулу · коса · кăнтăр ндебеле · свази · кăнтăр сото · ҫурҫĕ сото · тсвана · тсонга