Котельников Глеб Евгеньевич страницӑн кодне пӑхни

{{Пĕр хушаматлисем|Котельников}}
[[File:2012. Марка России 1619m.jpg|220 px|thumb|Г. Е. Котельников ăслайçă. Ранец парашютне тĕрĕслени 100 çул. <small>Раççей почтă маркки, 2012 ç.</small>]]
[[File:Котельников, Глеб Евгеньевич.jpg|thumb|Котельников хăй ăслайланă парашютпа]]
'''Глеб Евге́ньевич Коте́льников''' (1872 çулхи кăрлачăн 30-мĕшĕ, [[Санкт-Петербург]] — 1944 çулхи чӳкĕн 22-мĕшĕ, [[Мускав]])  — ранец авиаци [[парашют]]не ăслайланăскер.

== Кун-çулĕ ==
Глеб Евгеньевич Котельников 1872 çулхи кăрлачăн 30-мĕшĕ, [[Санкт-Петербург]]ра механика тата аслă математика профессорĕн çемьинче çуралнă. Çуратакансем театра кăмăлланă, ывăлĕ те ӳнер еннелле туртăннă. Ачаранпах вал юрланă, сĕрме купăспа вылянă, çаплах тĕрлĕ тетесемпе модельсене ăсталама юратнă.

[[Кейӳри пехота инженерĕсен юнкер училищи|Кейӳри вăрçă училищнче]] вĕренсе тухнă ([[1894]]), та, виççĕ çул хĕсметре тăнă хыççăн канăва тухнă. Провинцире [[акциз]] чиновникĕ пулса тăрăшнă, драма кĕтесĕсене йĕркелеме пулăшнă, хăй те хăш чухне спектакльсенче вылянă, конструкцисемпе аппаланнă. [[1910]] çулта Глеб Петербурга таврăнса Петербург енĕнчи Халăх театрĕн труппине хутшăнать (суя ячĕ - Глебов-Котельников)<ref>[http://www.calend.ru/person/5402/ Глеб Котельников родился 30 января 1872 — Глеб Котельников умер 22 ноября 1944]</ref>.

Ывăлĕ — [[Глебов Анатолий Глебович|Анатолий Глебов (Котельников)]], совет драматургĕ.

== Парашюта ăсталани ==

[[1910]] çулта [[Мациевич Лев Макарович|Л. М. Мациевич]] вĕçевçĕ сарăмсăр вилнипе кулянса  парашют ăсталама шутлать.

Унчен вĕçевçĕсем сывлăшра инкек сиксе тухсан самолёт çинчи хутлатнă вăрăм сунчăксемпе çăлăнма тăрăшнă. Вĕсен кострукцийĕ шанчăксăр шутланнă, тата вĕсем йывăр пулнă. Çавăнпа та вĕсемпе сайра усă курнă. [[1911]] çулхи раштав уйăхĕнче Котельников хăйĕн изобретенине — ирĕклĕ ĕçлевлĕ ранец парашютне Раççейре патент илесшĕн тăрмашнă, анчах та паллă мар сăлтавсене пула ăна патентпа тивĕçтермен. 

Тепĕр хут вăл хăйĕн ăслайне [[Франци]]ре çирĕплетме хăтланать, вара 1912 çулхи [[пуш, 20|пушăн 20-мĕшĕнче]] 438&nbsp;612&nbsp;№ патента туянать<ref>{{cite web|url=http://www.getthepatent.com/Search/Number.dog|title=FR 438612 "Appareil de sauvetage pour aviateurs avec parachute"|publisher=GetthePatent.com, owned by Cartesian Products, Inc|accessdate=2013-02-07|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/6ELCJ4zBd|archivedate=2013-02-11}}</ref>.

РК-1 парашюта (русский, Котельниковăн, пĕрремĕш модель) ăсталас тесе вăл 10 уйăх хушши тăрăшнă, пĕрремĕш хăтланăвне Глеб Евгеньевич [[1912]] çулхи çĕртмен 19-мĕшĕнче, — Сализи ялĕ (халĕ — [[Котельниково (Ленинград облаçĕ)|Котельниково]]) патĕнче кăтартнă.

Парашют çавра ĕлкĕллĕ пулнă, вĕçевçĕ çине çакса янă металл [[ранец]]ре выртнă; конструкцие çын çине иккĕ çĕртре çирĕплетнĕ пулнă. Ранец тĕпĕнче, купол айĕнче пружинăсене лартнă, кăлармалли ункăна туртсан вĕсем купола ранецрен туртса кăларнă<ref>Каярах, 1916—1917 çулсенче, хытă ранец вырăнне çемçереххине тунă, унăн тĕпĕнче [[строп (хатĕр)|строп]] карассене лартнă. Çăлăну парашютăн çак конструкципе халĕ те усă кураççĕ.</ref>.

== Адрессем: Санкт-Петербург — Петроград — Ленинград ==
[[File:Gleb Kotelnikov board SPb bw.jpg|thumb|right|180 px|Санкт-Петербургри асăну хăми, [[Василий утравĕнчи 14-мĕш йĕр|14-мĕш йĕр]] В. О.]]
1912—1941 — [[асилий утравĕнчи 14—15-мĕш йĕрсем|14-мĕш йĕр]], 31, кв. 20.

== Ăслăх ĕçĕсем ==
* {{кĕнеке
|автор = Котельников Г.Е.
|пуçелĕк =История одного изобретения: русский парашют
|оригинал =
|каçă =
|вырăн =М.-Л.
|издательство =Детиздат.
|çул =1938
|страницы =88, илл
|isbn = }}

* {{кĕнеке
|автор = Котельников Г.Е.
|пуçелĕк =История одного изобретения: русский парашют
|оригинал =
|каçă =
|вырăн =М.-Л.
|издательство =Детиздат, 2-е изд., испр. и доп.
|çул =1939
|страницы =107, илл
|isbn = }}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Вуламалли ==
* {{кĕнеке
|автор =Глебов А., Залуцкий Г.
|пуçелĕк =Создатель авиационного парашюта
|оригинал =
|каçă =
|вырăн =М.
|издательство =
|çул =1951
|страницы =
|isbn = }}

* {{кĕнеке
|автор =Залуцкий Г. В.
|пуçелĕк =Изобретатель авиационного парашюта Г. Е. Котельников
|оригинал =
|каçă =
|вырăн =М.
|издательство =2-е изд.
|çул =1953
|страницы =
|isbn = }}

* {{статья
|автор =Горленко Г.
|пуçелĕк =Тормозной посадочный парашют
|оригинал =
|каçă =
|кăларăм ="Вестник воздушного флота"
|вырăн =
|çул =1955
|том =
|номер =11
|страница = }}

* {{кĕнеке
|автор =Черненко Г. Т.
|пуçелĕк = Второе призвание
|оригинал =
|каçă =
|вырăн = Ленинград
|издательство = Лениздат
|çул =1982
|тираж         = 50000
|страниц = 160
|isbn = }}

== Каçăсем ==
* [http://history-gatchina.ru/town/krylia/kotelnikov.htm Котельников парашючĕ]
* {{youtube|-VjZEp_a9xw|О Глебе Котельникове в Киножурнале «Хочу всё знать»}}
* [http://militera.lib.ru/h/zaharov_vp/index.html Захаров, Владимир Петрович, «Первый военный аэродром»]

[[Категори:Ăслайçăсем, алфавитпа]]
[[Категори:Раççей ăслайçисем]]
[[Категори:Санкт-Петербургра çуралнисем]]
[[Категори:Мускавра вилнисем]]
[[Категори:Парашютизм]]
[[Категори:Новодевичье çăвине пытарнисем]]