Любляна страницӑн кодне пӑхни

'''Любля́на''' ({{lang-sl|Ljubljana}} , {{lang-de|Laibach}}, {{lang-it|Lubiana}}) — [[Словени]]н тĕп тата пысăк хули.

== Пĕтĕмĕшле хыпарсем ==
Халăх йышĕ: 267 920 çын ([[2007]] çул). Çĕр лаптăкĕ 275 км². Любляна гербĕ çинче хула символĕ — симĕс Люблян çĕленĕ. Хула [[Любляница (юханшыв)|Любляница]] çинче, [[Сава (юханшыв)|Савăна]] юхса кĕнĕ çĕртен 10 çм тăвалла, вырнаçнă.
Патшалăх чĕлхи — [[словен чĕлхи]], нумайăшĕ [[нимĕç чĕлхи|нимĕçле]] тата [[акăлчан чĕлхи|акăлчанла]] пуплеме пултараççĕ. Тĕне тытса пыракансен ытларахăшĕ — [[католици тĕнĕ|католиксем]].

== Кун-çулĕ ==
[[Ӳкерчĕк:Ljubljana BW 2014-10-09 11-34-41.jpg|thumb|left|150px|Ратуша]]
[[Ӳкерчĕк:Univerza Ljubljana.jpg|thumb|180px|Любляна университечĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Bežigrad.JPG|thumb|180px|Люблянăн варрин çурçĕрĕ (Kamnik Alps)]]


Хула таврашĕ пирĕн эрăчченех [[Авалхи Рим|авалхи рим]] харпăрлăхĕ шутне кĕнĕ. [[Пирĕн эрăччен 34|П.э.34 çулта]] хальхи Любляна çумĕнчи Эмона рим колонине хула статусне панă. [[V ĕмĕр]]те территори варварсен алине лекет. [[VI ĕмĕр]]тенпе кунта славян Лувигани пулнă, ăна [[X ĕмĕр]]те [[венгрсем]] туртса илеççĕ.

Любляна хулана пĕрремĕш хут [[1144]] çулта асăннă. [[1260]] çулта пĕрремĕш хут ăна Любляница çинчи хула тесе кăтартнă. Унчех Любляна [[Крайна|Крайнăн]] административлă тĕпĕ пулса тăрать. [[1276]] çултанпа тирольх графĕсен аллине куçать. [[1335]] - [[1918]] çулсенче — Габсбургсен влаçĕнчи Крайнăн тĕп хули. [[1809]]—[[1813]]/[[1815]] — франци иллири провинцисен тĕпĕ.  [[XIX ĕмĕр|XIX]] — [[XX ĕмĕр]] пуçламăшĕнче — словен халăх ирĕклĕх юхăмĕн тĕпĕ.

[[1918]] çулта [[Сербсен, Хорватсен тата Словенсен патшалăхĕ]] никĕсленсен (кайран  [[Югослави]] патшалахĕ пулса тăрать), Любляна ун шутĕнче Словенин тĕп хули пулать. [[Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи]] пуçлансан [[итальянсем]] ([[1941]]—[[1943]]), каярах [[нимĕçсем]] ([[1943]]—[[1945]]) оккупацилеççĕ. Вăрçă хыççăн Любляна Югослави Социаллă Республика Словенин тĕп хули. [[1991]] çултанпа — ирĕклĕ [[Словени]]н тĕп хули.

== Хуçалăхĕ ==

== Тăванлă хуласем ==
<table><tr><td valign=top>
* {{Греци ялавĕ}} [[Афина]], [[Греци]], 2000
* {{Серби ялавĕ}} [[Белград]], [[Серби]], 2003
* {{Словаки ялавĕ}} [[Братислава]], [[Словаки]], 1967
* {{Бельги ялавĕ}} [[Брӳссел]], [[Бельги]], 2004
* {{Германи ялавĕ}} [[Хемниц]], [[Германи]], 1966
* {{Германи ялавĕ}} [[Леверкузен]], [[Германи]], 1979
* {{Германи ялавĕ}} [[Висбаден]], [[Германи]], 1977
* {{Австри ялавĕ}} [[Вена (хула)]], [[Австри]], 1999
* {{Китай ялавĕ}} [[Чэнду]], [[Китай]], 1981
* {{АПШ ялавĕ}} [[Кливленд]], [[АПШ]]
* {{Турци ялавĕ}} [[Мардин]], [[Турци]], 2003
<td valign=top>
* {{Раççей ялавĕ}} [[Мускав]], [[Раççей]], 2000
* {{Раççей ялавĕ}} [[Аçтăрхан (хула]], [[Раççей]]
* {{Англи ялавĕ}} [[Ноттингем]], [[Англи]], 1963
* {{Итали ялавĕ}} [[Парма]], [[Итали]], 1964
* {{Итали ялавĕ}} [[Пезаро]], [[Итали]], 1964
* {{Хорвати ялавĕ}} [[Плоче]], [[Хорвати]], 1982
* {{Хорвати ялавĕ}} [[Риека]], [[Хорвати]], 1979
* {{Хорвати ялавĕ}} [[Загреб]], [[Хорвати]], 2001
* {{Босни тата Герцеговина ялавĕ}} [[Сараево]], [[Босни тата Герцеговина]], 2002
* {{Македони ялавĕ}} [[Скопье]], [[Çурçĕр Македони Республики|Çурçĕр Македони]]
* {{Тунис ялавĕ}} [[Сус]], [[Тунис]], 1969
* {{Грузи ялавĕ}} [[Тбилиси]], [[Грузи]], 1977
</tr></td></table>

== Каçăсем ==
{{commons|Ljubljana}}
* [http://www.ljubljana.si Хулан официаллă сайчĕ]{{ref-sl}}
* [http://www.ljubljana-tourism.si www.ljubljana-tourism.si] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181001170724/http://www.ljubljana-tourism.si/ |date=2018-10-01 }}{{ref-sl}}

{{Европăри тĕп хуласем}}

[[Категори:Словени хулисем]]
[[Категори:Патшалăхсен тĕп хулисем]]