Механика
Курӑнакан калӑплав
![two by two chart of mechanics for size by speed](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Physicsdomains.svg/380px-Physicsdomains.svg.png)
Механика (грек μηχανική — машина тăвас искусствă ) — физикăн материаллă объектсен механикăлла хусканăвне е хусканманлăхне тата вĕсен хушшинчи çыхăнусене тĕпчекен уйрăмĕ. Классикăлла механика тата квант механики пур . Чĕмсĕрлĕх йĕркипе, "механика" тенĕ чухне шăпах классикăлла механикăна ăшра тытаççĕ.
Механика системи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Механика тĕпчекен объектсене механикăлла система теççĕ.
Механика пайĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Шаблон:Классикăлла механика Шаблон:Татăлми тавралăхсен механики Шаблон:Квантла механика Шкулта вĕренекен механика пайĕсем: кинематика, статика, динамика, упрану саккунĕсем.
Кинематика
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Динамика
[тӳрлет | кодне тӳрлет]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg/220px-GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg)
Динамика Ньютон саккунĕсем çинче никĕсленсе тăрать.
- Пур çавăн пек пуçлав системисем (вĕсене инерциаллă теççĕ), хăшĕсенче япаларăш пĕрпĕтĕммĕн куçнин хăвăртлăхĕ улшăнмасть, енчен те нимле ытти япалăршсен вăйăмĕ çук е ăна тивекен мĕнпур вăйсем пĕрне-пĕри компенсацилеççĕ.
Кунта: — мĕн пур вăйсем, — хăвăртлăх.
- Инерциаллă пуçлав системисенче япаларашăн хăвăртланăвĕн пысăкăшĕ мĕнпур вăйсем хушăннин пысăкăшне масса çине пайланипе танлашать; хăвăртланăвăн тата хушăнcан пулнă пĕтĕмĕшле вăйăн тĕллемисем пĕр еннелле.
Кунта: — хăвăртлану, — масса.
- Икĕ япаларăш пĕр-пĕрне витерекен вăйсем пĕр йĕр çинче выртаççĕ, тĕллемисем хире-хирĕçле тата пысăкăшĕсемпе пăр тан.
Кунта: — пĕрремĕш япаларăшăн вăйĕ, — иккĕмĕш япаларăшăн вăйĕ.
Тата пăхăр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- XIX-мĕш ĕмĕрчен механика аталанăвĕн исторйĕ 2009 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ..(выр.)