Монгол чĕлхисем

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал

Монгол чĕлхисем, — алтай чĕлхисен çемьине кĕрекен чĕлхесен ушкăнĕ. Лексикостатистика тĕпчесе пĕлнĕ тăрăх вĕсем пирĕн эрăн V ĕмĕрте пайланса кайнă.

Пайланăвĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çурçĕр монгол ушкăнĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Авал çыруллăхлă монгол чĕлхи (XIII-XVII ĕмĕрте пур монгол йăхĕсем те усă курнă литература чĕлхи)
    • Класиккăлă вăхăтченхи монгол чĕлхи (XIII-XVI ĕмĕрсем)
      • «тăваткал çыруллăх» палăкĕсен чĕлхи (XIII-XIV ĕмĕрсем)
    • Вăтам монгол чĕлхи (XV-XVII ĕмĕрсем)
    • Бурят извочĕ
    • Шалти Монголин (Китай) литература чĕлхи
  • Тĕп монгол ушкăнĕ — вырăнти калаçу теме пулать пулин те 3 чĕлхе уйăраççĕ
    • хальхи монгол чĕлхи
      • Халха монгол литература чĕлхи — Монголи;
      • тухăç, тĕп тата кăнтăр диалектсем — Монголипе Китай;
      • ордос диалекчĕ — тĕп тата анăç монгол чĕлхисем хушшинче тăракан чĕлхе — Китай;
    • бурят чĕлхи — Раççей, Монголи, Китай;
    • хамниган чĕлхи
  • Анăç монгол чĕлхи
    • Ойрат классик чĕлхи
    • Кăлмăк чĕлхи
    • Монголипе Китайри ойрат диалекчĕсем

Кăнтăр монгол ушкăнĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Моголь ушкăнĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кидань ушкăнĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ытти авалхи чĕлхесем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • сяньби чĕлхи — хальхи Шалти Монголин çĕрĕсем çинче II-IV ĕмĕрсенче пурăннă сяньбисен чĕлхи. Вĕсем табгачсемпе пĕрле VI ĕмĕрте Китая çĕнтерсе илсе унта Тоба династине йĕркеленĕ. Ку династи VI ĕмĕрччен сыхланса юлнă.
    • табгач диалекчĕ