Мурманск облаçĕ страницӑн кодне пӑхни

{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Мурманск облаçĕ
|OfNm1 = Мурманская область
|OfNm2 = &nbsp;
|FSFlag = Flag_of_Murmansk_Oblast.svg
|FSCoA = Герб_Мурманской_области.svg
|FlagLnk = Мурманск облаҫӗн Ялавӗ
|CoALnk = Мурманск облаҫӗн гербӗ
|FSMap = Map of Russia (2014–2022) - Murmansk Oblast.svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Мурманск]]
|AreaRnk = 25 
|TotArea = 144 902 
|WaterPrcnt = 
|PopRnk = 66
|PopQty = 658 698 çын
|PopCtDate = 2023
|PopDens = 4,55 çын
|FedDistrNm = [[Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Çурçĕр экономика районĕ]]
|CadNo = 51
|LangLangs = s
|OfLangs = [[Вырăс чĕлхи]]
|HeadTtl = Губернатор
|HeadNm = [[Чибис Андрей Владимирович]]
|ViceTtl = Облаç думин председателĕ
|ViceNm = [[Дубовой Сергей Михайлович]]
|LegislTtl =
|LegislNm =
|FSAnthem = [[Мурманск облаçĕн гимнĕ]]
|FSUTC = +0300
}}

'''Мурманск облаçĕ''' (''Кола Ен'', {{lang-ru|Мурманская область}}) — [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерацин]] [[Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхĕ]], [[Çурçĕр экономика районĕ]] кĕрекен субъекчĕ. Тĕп хули — [[Мурманск]] хули. 1938 çулхи çу 28 мĕшĕнче никĕсленнĕ. 2019 çултан облаç губернаторĕ — [[Чибис Андрей Владимирович]]<ref>{{Cite web|url=http://kremlin.ru/events/president/news/60124|title=Встреча с Андреем Чибисом|author=|website=Президент России|date=|publisher=}}</ref>.

Ĕлĕк [[Ленинград облаçĕ]]н тытăмĕнче Мурманск тăрăхĕ пулнă.
== Географи ==

Облаç Раççейĕн çурçĕр-анăçĕнче вырнаçнă. Лаптăкĕ 144,9 пин çм². Облаçĕн административлă тĕпĕ — Мурманск хули.
Облаç Кола ӳрутрвĕнче, Çурçĕр поляр унки леш енче ларать. Кăнтăрта [[Карели Республики]]пе чикĕленет, анăçра — [[Норвеги]]пе тата [[Финлянди]]пе. [[Шурă тинĕс|Шурă]] тата [[Баренц тинĕсĕ]]сен шывĕсемпе çăвăнать.
Авал тахçан Кола çурутравĕ пĕтĕмпех пăрлăхпа витĕннĕ пулнă, кайран çĕр çинче тарăн йĕрсем хăварса, пăрлăх шуçса тухнă, çавăнпа Мурманск облаçĕнче питĕ нумай шывсем ([[Варзуга]], [[Умба]], [[Нива]], [[Воронья]], [[Кола]], [[Тулома]], чи вăрăмми — [[Поной]]) тата кӳлĕсем ([[Умбозеро]], [[Ловозеро]], чи анлă лаптăкли — [[Имандра]]).
Мурманск облаççĕрĕсенче [[Хибин]] тăвĕсем пур, унта кашни çул [[альпинист]]сем пуçтарăнаççĕ.


== Климат ==
Кăнтăр енче вăтам тинĕслĕ, çурçĕр енче — субарктика климачĕ, ăшă [[Гольфстрим]] юхăмĕ пулнипе, çавăн пирки кунта çулĕпех тинĕс шыв çулĕсем уçă. Хĕлле — [[поляр каçĕсем]], çулла — [[поляр кунĕсем]].

== Çутçанталăкĕ ==

Пĕтĕм çĕрĕсенче [[тундра]] е хутăш тундра-вăрман, кăнтăр енче çеç — çурçĕр [[тайга|тайги]]. Йывăçсем облаçĕн çурçĕрĕнче карликлă (хурăн тата осина), кунта чăрăш лайăх ӳсет, хырсем тĕл пулаççĕ, тундрăра мăкпа тата лишайника сарса хунă пекех, çырла та нумай: черника, морошка, голубика, брусника тата клюква питĕ сарăлнă. Чĕрчунсем сахалтарах, шыв фауни çĕр çинчирен темĕн тĕрлĕрех. Тилĕсем, куницăсем, горностаи тĕл пулаççĕ, песец, кашкăр та хура упа, лоси и северные олени, пакшасем тата леммингсем нумай.

Кайăксенчен шурă куропаткăна, поляр тăмине, тетеревсене тата глухарсене курма пулать, вăрмансенче снегири, синицы, свиристели пур. Нумай чарлансем, крачексем тата ытти тинĕс кайăкĕсем.

Мурманск облаçĕнче треска, тинĕс окунĕ, палтус, зубатка, камбала, сельдь пуллисене тытаççĕ. Юхханшывсенче форель пур.

== Халăхĕ ==

[[2005]] çулта кунта 872,8 пин çын пурăнать. Халăх-çын тăвăрлăхĕ: 6,0 çын/çм² (2005), хуласенче 91,5 % (2005) çын пурăнать.

== Истори ==

Облаçе [[1938]] çулхи [[çу, 28]] йĕркеленĕ.

== Хуласем ==

* [[Апатиты]] 
* [[Заполярный]] 
* [[Кандалакша]] 
* [[Кировск]] 
* [[Ковдор]] 
* [[Кола]] 
* [[Мончегорск]] 
* [[Оленегорск]] 
* [[Полярные Зори]] 

== Хупăннă хуласем, посёлксем ==

* [[Видяево]] 
* [[Гаджиево (Скалистый)]] 
* [[Заозёрск]] 
* [[Островной]] 
* [[Полярный]] 
* [[Североморск]] 
* [[Снежногорск]]

== Урăх çĕртре кăтартни ==

* [http://www.kolvica.ru/ Кола çурутравĕн Туристсен Информаци Тĕпĕ "Колвица-Тур"]
* [http://www.hibiny.ru/ Хибины.ru - Мурманск облаçĕн информаци серверĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070312164158/http://www.hibiny.ru/ |date=2007-03-12 }}
* [http://www.region51.com/ Мурманск облаçĕн информаци ресурсĕ]
* [http://www.gov-murman.ru/ Мурманск облаçĕн Ертĕвĕ. Ӗçтăакан органсен официаллă порталĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127032238/http://www.gov-murman.ru/ |date=2020-11-27 }}
* [http://www.tur.samara.ru/cgi-bin/allrussia/index.pl?act=reg&id=51& МУРМАНСК ОБЛАÇӖ. Административлă-çĕрсен пайланăвĕ Справочникĕ, 1.01.2005 ç. — каталогĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110831151903/http://www.tur.samara.ru/cgi-bin/allrussia/index.pl?act=reg&id=51& |date=2011-08-31 }}
[[Категори:Мурманск облаçĕ]]

{{Мурманск облаçĕ}}
{{Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхĕ}}
{{Раççей Федерацин субъекчĕсем}}