Перс чĕлхи страницӑн кодне пӑхни

{{Чĕлхе
| тĕс = ИЕ
| ят = Перс чĕлхи
| тăван ячĕ = <big><big>{{lang-fa2|فارْسِى}}</big></big> ''(fārsi)'' [[File:Farsi.svg|160px]]
| патшалăхсем = '''Анăç фарси:'''<br />{{IRN}}<br />{{IRQ}}<br />{{Ялавлани|Бахрейн}}<br />{{KUW}}<br />'''[[Дари]]:'''<br />{{AFG}}<br />{{PAK}}<br /> '''[[Таджик чĕлхи|Таджик]]:'''<br />{{TJK}}<br />{{UZ}}<br />
Диаспорăсем: [[АПШ]], [[Аслă Британи]], [[Германи]], [[РФ]], [[Израиль]], [[Турци]], [[Эрмени]],  [[Швеци]], [[Инди]], [[Азербайджан]]
| официаллă чĕлхе = {{IRN}}<br />{{AFG}} ([[дари]])<br />{{TJK}} ([[таджик]])
| йĕркелекен = [[Перс чĕлхипе литературин академийĕ]]
| калаçакан йышĕ = Мĕнпур калаçакан йышĕ:<br />[[пĕрремĕш чĕлхе]] 60 млн ытла /<br />[[иккĕмĕш чĕлхе]] 53 млн яхăн<br />вĕсенчен<br />'''''анăç фарси''''' ([[Иран]]):<br />35 млн ытла / 35 млн ытла;<br />'''''тухăç фарси:'''''<br />([[Афганистан]]  [[Таджикистан]])<br /> 25 млн яхăн/ 18 млн яхăн<ref name="pers&taj">Windfuhr G. and Perry J.R. Persian and Tajik. / The Iranian Languages. NY. 2009</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html Iran], 36 млн (51 %) — 33 млн (45 %) [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf Loc.gov], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html Afghanistan], 16 369 пин (50 %), [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html Tajikistan], 5 770 пин (80 %), [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html Uzbekistan], 1,2 млн (4.4 %)</ref>
 '''Пурĕпе''': 125 млн 
| рейтинг = тăван чĕлхе '''22'''<ref name="Ethnologue-rating-2017">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/statistics/size|title=Statistical Summaries. Summary by language size. Language size|date=2017|editor=Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, Charles D. Fennig|work=[[Ethnologue|Ethnologue: Languages of the World]]|location=Dallas|publisher=[[SIL International]]|lang=en}}</ref>
| категори = [[Еврази чĕлхисем]]
| классификаци =
[[Индоевропа çемьи]]
: [[Иран чĕлхисем|Иран турачĕ]]
:: [[Перс-таджик диалекчĕсем|Кăнтăр-анăç кĕçĕн группи]]
| çыру = [[перс алфавичĕ|арап-перс]], [[кириллица]] ([[таджик алфавичĕ]])
| ГОСТ 7.75–97 = пер 535
| ISO1 = fa
| ISO2 = per (B); fas (T)
| ISO3 = fas, prs, pes, tgk
}}
[[file:Persian Language Location Map.svg|frameless|right]]
{{пĕлтерĕшсем|Фарси (пĕлтерĕшсем)}}
[[File:Iran, Afghanistan and Tajikistan.svg|thumb|325пкс|Хĕрлĕ сăрăпа перс чĕлхи официаллă шутланакан патшалăхсене палăртнă]]

'''Перс чĕлхи''' (е фарси, زبان فارسی — zabân-e fârsi) — [[иран чĕлхисем|иран чĕлхисен]] шутне кĕрекен, вĕсен хушшинче чи анлă сарăлнă [[чĕлхе]]. [[Иран]]ра [[официаллă чĕлхе]] шутланать.

Енчен те '''перс чĕлхи''' тени Хĕвеланăсĕнчи (Иранра) пурнакансене çеç пырса тивет пулсан, '''фарси''' (''фарççи'') тени вара Хĕвелтухăçĕнчисем (таджик, дари) тĕлĕшпе те тĕрĕс — вĕсене те фарççи теме юрать. 

Иранра ку чĕлхепе халăхăн 80% калаçать — 50 млн патнелле. Тĕнче шайĕнче чĕлхене пĕлекенсен шучĕ 61 млн çитет. 

Перс çырулăхĕпе усă кураççĕ, вăл [[арап çырулăхĕ]]н никĕсĕпе тĕпленнĕ. Унта арап çырулăхĕнчи 28 [[саспалли]] тата 4 хушма паллă пур. Хушма паллисене перс чĕлхинчи ятарлă сасăсене кăтартма кĕртнĕ. Сылтăмран сулахаялла çыраççĕ.

[[Арап чĕлхи]]нчен кĕнĕ сăмахсем нумай. Ку вăл [[VII ĕмĕр]]те [[Иран]] çĕрне арапсем тытса илнĕ вăхăтпа çыхăннă.

== Морфологи ==
Перс чĕлхи флактивлă аналитикăллă.

=== Ятсем ===
Чĕлхере [[япала ячĕ|япала]], [[паллă ячĕ|паллă]], [[хисеп ячĕ|хисеп]] ячĕсемпе [[местоимени]] пур. Япала ячĕн хисеп категорийĕпе паллăлăхпа паллăмарлăхĕ пур. Паллă ячĕсем танлаштару степенĕпе, местоименисем — сăпат категорийĕпе уйрăлса тăраççĕ. Пур ятсем те аналитикăллă йĕркеленеççĕ, сăмахсем агглюнативлă майпа хатĕрленеççĕ. Çав вăхăтрах [[аффикс]]сен шучĕ нумай мар. 

Япала ячĕсен [[падеж]] форми çук.

[[Чăваш чĕлхи]]нчи пекех хисеп ячĕ пур чухне нумайлăх хисепне усă курмаççĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://in-yaz-book.narod.ru/pers.html Перс чĕлхине харпăрла вĕренӳ пособийĕ]
* [http://russiantopersian.medpred.net Онлайнри вырăсла персла сăмахсар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120209231447/http://russiantopersian.medpred.net/ |date=2012-02-09 }}
* [http://persiantorussian.medpred.net Онлайнри персла вырăсла сăмахсар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120202072206/http://persiantorussian.medpred.net/ |date=2012-02-02 }}

{{Иран чĕлхисем}}
{{Перс чĕлхи}}

[[Категори:Перс чĕлхи]]
[[Категори:Иран чĕлхисем]]
[[Категори:Афганистан чĕлхисем]]
[[Категори:Пакистан чĕлхисем]]
[[Категори:Таджикистан чĕлхисем]]