Пукан
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Пукан (пĕлтерĕшсем).
Пукан (тĕрĕсрех хыçлă пукан) — пĕр çын лармалла хытă ларкăчлă тата сĕвенчĕклĕ сĕтел-пукан[1]. Пукан пайĕсем — ларкăч тата сĕвенчĕк, яланхилле ларкăч тăваттă ура çине лартаççĕ, хăш чухне пукан конструкцине чавсахуркăчсем кĕреççĕ. Сĕвенчĕкрен çӳлелле ларкăч хушшинче пушă хушăсем е пулма та, пулмасăр та пултараççĕ. Çаплах унта декораци элементне вырнаçтарма пулать[2].
Пукана, йĕркипе, урай хăми çине хытарса лартмаççĕ.
Пуканпа кресло хушшине вырнаҫтарни-изделисен хӑтлӑлӑхӗ, рабочи кресло ҫакӑн пек чухне рабочи пуканран пачах уйрӑлса тӑма пултарать.
Ҫав вӑхӑтрах кресло пукан пек пӑхса тухӑпӑр.
Пукансем-чи анлӑ та массӑллӑ сӗтел-пукансем, тӗрлӗ модельсемпе фасонсем пур. Тен, сӗтел-пуканӑн ытти япалисенчен те ытларах мода витӗм кӳме пултарать.
Пукан шухӑшласа кӑларакансем хыҫлӑ ларкӑч пек лараҫҫӗ, авалхи египтянсем, авалхи сӑрласа ӳкернӗ тата тупнӑ пукансем пирӗн эрӑчченхи виҫҫӗмӗш пин ҫулсен шутне кӗреҫҫӗ пулас.
Пуканӑн тӗп пайӗсем-ларкӑч, ҫурӑм тата ура.
Традициллӗ пуканӑн тӑватӑ ураллӑ, "хачӑ" йышши конструкципе мӑшӑрӑн-мӑшӑрӑн ҫыхӑнса тӑракан уйрӑм урасем пур (Х-сӑнарлӑ конструкци). Ура шучӗ варенме пултарать, уйрӑм урасӑр пукансен моделӗсем пур-сӑмахран, консоль пуканӗ.
Пукан хыҫӗ кайри урисем (кайри урисем) е уйрӑм элемент пек курӑнса тӑма пултарать,талккӑшпех е витӗр курӑнмалла.
Пукансем ҫирӗп те, ҫемҫе те пулма пултараҫҫӗ; материалпа тата тунӑ май пукансем столяр (цельнодер йывӑҫӗнчен), авӑнакан (ҫулҫӑ йӑхӗнчен), клеенкӑран (шпонран), ҫатан (хӑва хулӑран), тимӗр, пластик тата хутӑшлӑ пулаҫҫӗ.
Этимологи[тӳрлет | кодне тӳрлет]
"Пукан" сӑмах герман чӗлхинчен авалхи вырӑсла кивҫен илни шутланать, с., сӑмахран, крымла-гот stul, авалхи ландска. stall-и, ҫук-и. Stihl. Пукансем тӑвакан Столяр Вырӑсла "пукан" е "пуканҫӑ"тесе ят панӑ.
Конструкци[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пуканӑн тӗп пайӗсем-ларкӑч, ҫурӑм (прислон, щит) тата урасем.
Пулӑшу пайӗсем — патшасем (сидорени айӗнчи пукан урисене ҫирӗплетекен элементсем, ҫавӑн пекех лармалли тӗрев те пулма пултараҫҫӗ), ура тӗпӗсем-сӗтел-пукан урисене аялти пайра, пӑрҫа (кӑмрӑк) пӗрлештерекен элементсем. Ҫурӑм хыҫӗнчи пӗр пайне подпинка теҫҫӗ.
Традициллӗ пуканӑн тӑватӑ ураллӑ, "хачӑ" йышши конструкципе мӑшӑрӑн-мӑшӑрӑн ҫыхӑнса тӑракан уйрӑм урасем пур (Х-сӑнарлӑ конструкци). Ҫӗҫӗсен шучӗ варалама пултарать, уйрӑм урасӑр пукансен моделӗсем пур-сӑмахран, консоль пуканӗ.
Ура, патшасем тата урасем пӗрле пукан каркасӗ пулса тӑраҫҫӗ.
Пукан хыҫӗ кайри урасене тытӑмлӑн малалла тӑсма е уйрӑм элемент пулма пултарать.
Вӑл талккӑшпех, витӗр курӑнакан е шыв пухмалли (юханшыв) пулма пултарать.
Пуканӑн тӗп парамечӗсем-пӗтӗмӗшле ҫӳллӗшӗ (ҫурӑмӗ тӑрӑх), ҫӳллӗшӗ те, сарлакӑшӗ те, ларкӑч тарӑнӑшӗ те.
Пуканӑн ҫӳллӗшӗ сӗтел ҫӳллӗшӗпе усӑ курма меллӗ тесе палӑртаҫҫӗ.
Пукансем ҫирӗп пулнипе пукансене категорири кирек мӗнле сӗтел — пукан ҫине те-хытӑ, ҫурма вырӑнлӑ, ҫурма ҫемҫен те ҫемҫен пӑхма пултараҫҫӗ, ҫурӑмӗ ларкӑч пекех хытӑ е хытӑрах пулма пултарать.
Пукансен фасонӗ пуринчен малтан ҫӳллӗ, конструкципе тата ҫурӑм формипе, ҫавӑн пекех ларкӑч конструкцийӗпе, урасен формипе тата ытти те.
Тӗп материалпа тата хатӗрлемелли меслетпе столярнӑй пукансем (детальсем пӗр-пӗр массивран чӑрӑш е хытӑ йывӑҫран), авӑнакан, е гуттарнӑй (йывӑҫран ҫулҫӑ ӑратӗнчен, пӑс айӗнче авӑнакан), ҫатан (хӑва хулӑран, ҫавӑн пекех ротанг, хӑмӑш, улӑм, ланг), тимӗр (ҫав шутра материалпа комбинациленӗ) уйӑраҫҫӗ. Раҫҫейри продукци классификаторӗ те ҫавӑн пекех клеенка пукансем (авнӑ пукансен технологийӗсемпе клеенкӑсем, авнӑ пукансен технологийӗсене уйӑрса парать, анчах та йывӑҫран тунӑ хулӑсем вырӑнне хутӑштарнӑ шпон вырӑнне пулаҫҫӗ), хутӑштарнӑ конструкцисем те, кирлӗ пек уйрӑм категорисем те-ача пуканӗсем те, пианино валли пукансем те. Унсӑр пуҫне пукансене пластикран (формовкӑпа) пластикран, клеенкӑран тунӑ пукансенчен, авӑнчӑк-клеенкӑсӑр пуҫне, лаптӑклӑ пулма пултараҫҫӗ — фанера никӗсӗ ҫинчи рамӑсем.
Ҫатан пукансем ҫине ҫавӑн пекех патаксемпе ытти материалсенчен тунӑ патаксем хураҫҫӗ.
Пукансен материалӗпе конструкцийӗ вӗсене тытса пыни ҫине витӗм кӳреҫҫӗ.
Пластик пукансем ҫӑмӑл тата час-часах конструкциллӗ, вӗсем пӗр пуканне теприне, перекетлӗ вырӑна "таянтарма" май параҫҫӗ. Ҫакӑ вӗсене яланхи пӳлӗмсен тулашӗнче массӑллӑ мероприятисене йӗркелеме юрӑхлӑ тӑвать.
Ҫатан пукансене час-часах "ялти сӗтел-пукан" вырӑнне пӑхса тухаҫҫӗ.
Ӳнерпе литературăра[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Телекурав[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- «13 пукан» кабачок — йăпанăç кăларăмĕ (1966 - 1980 çулсем).
Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ ГОСТ 20400-80 Продукция мебельного производства. Термины и определения
- ^ Кухня пуканӗсен тӗсӗсем
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Михаель Тонет
- Стулья из фанеры
- стулья // Краткая энциклопедия домашнего хозяйства. — М.: Государственное Научное издательство «Большая Советская энциклопедия», 1959.