Супетей

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Супетей
Çуралнă вăхăт 1176
Çуралнă вырăн Монгол империйĕ
Вилнĕ вăхăт 1248
Вилнĕ вырăн тăван çĕрĕнче
Пăхăнулăх Монгол империйĕ
Çар ăрачĕ утлă çар, çуран çар
Хисеп тĕменçĕ
Çапăçусем/вăрçăсем така çапăçăвĕ

Супетей (ĕлĕкхи монголла: ᠰᠦᠪᠦᠭᠠᠲᠠᠢ, Sube'etai; хальхи монголла: Сүбээдэй, Sübeedei; китайла: 速不台, Subutai; пурăннă çулсем: 11761248) — вăтам ĕмĕрсенчи Монголи çарпуçĕ. Вăл, сăмахран, 1236-мĕш çулта Атăлçи Пăлхар патшалăхне çĕнсе илессине, 1237-мĕш çултан пуçласа Руç хулисемпе кнеçлĕхĕсене аркатса юхăнтарассине ертсе пынă.

Çăлкуçсенче ун ятне еплерех асăнассин варианчĕсем нумай: Субэдэй[1][2], Субеетай, Субеетай-Баатур[3], Субээтэй[4], Субэтай[5], Субэдай, Субэдай-бахадур, Субудай-Маадыр[6], Субудай, Супатай. Хальхи чăваш тексчĕсенче вара ытларах "Супетей" теесси йăлана кĕнĕ.

Кунçул[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тимĕрçĕ ывăлĕ пулнă. Çамрăклах, пиччĕшĕсенчен тĕслĕх илсе, Чингисхан ушкăнне хутшăннă. Чингисхан вилсен унăн тăхăмĕсем патĕнче хĕсметре тăнă.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Gabriel R. A. Subotai the valiant: Genghis Khan's greatest general. — Greenwood Publishing Group, 2004. — 164 p. — ISBN 0275975827.
  • Злыгостев В. А. Субэдэй. Всадник, покорявший вселенную. — Уфа: ДизайнПолиграфСервис, 2011. — 396 p. — ISBN 978-5-94423-236-6.

Çăлкуç пĕлтерĕшлĕ литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л.: Издательство АН СССР, 1941. — Т. I.
  • Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Л. А. Хетагурова, редакция и примечания профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.
  • Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского О. И. Смирновой,редакция профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 2.
  • Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Ю. П. Верховского, редакция профессора И. П. Петрушевского. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1960. — Т. 2.
  • Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М.: Петербургское востоковедение, 1998. — Вып. XXIX.
  • Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М.: АСТ: ЛЮКС, 2005. — С. 432—525. — ISBN 5-17-027916-7.

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Вернадский Г. В. Глава I. Монгольское завоевание // Монголы и Русь = The Mongols and Russia / Пер с англ. Е. П. Беренштейна, Б. Л. Губмана, О. В. Строгановой. — Тверь, М.: ЛЕАН, АГРАФ, 1997. — 480 с. — 7000 экз. — ISBN 5-85929-004-6.
  2. ^ Петрушевский И. П. Поход монгольских войск в Среднюю Азию в 1219—1224 гг. и его последствия // Татаро-монголы в Азии и Европе : Сборник статей. — М.: Наука, 1977. — С. 107—139.
  3. ^ Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л., 1941.
  4. ^ Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М., 1998. — Вып. XXIX. — С. 62.
  5. ^ Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М., 2005. — С. 497—505, 513.
  6. ^ Рашид ад-Дин. Сборник летописей. — М., Л., 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]