Супетей
Супетей | |
Çуралнă вăхăт | 1176 |
---|---|
Çуралнă вырăн | Монгол империйĕ |
Вилнĕ вăхăт | 1248 |
Вилнĕ вырăн | тăван çĕрĕнче |
Пăхăнулăх | Монгол империйĕ |
Çар ăрачĕ | утлă çар, çуран çар |
Хисеп | тĕменçĕ |
Çапăçусем/вăрçăсем | така çапăçăвĕ |
Супетей (ĕлĕкхи монголла: ᠰᠦᠪᠦᠭᠠᠲᠠᠢ, Sube'etai; хальхи монголла: Сүбээдэй, Sübeedei; китайла: 速不台, Subutai; пурăннă çулсем: 1176 — 1248) — вăтам ĕмĕрсенчи Монголи çарпуçĕ. Вăл, сăмахран, 1236-мĕш çулта Атăлçи Пăлхар патшалăхне çĕнсе илессине, 1237-мĕш çултан пуçласа Руç хулисемпе кнеçлĕхĕсене аркатса юхăнтарассине ертсе пынă.
Çăлкуçсенче ун ятне еплерех асăнассин варианчĕсем нумай: Субэдэй[1][2], Субеетай, Субеетай-Баатур[3], Субээтэй[4], Субэтай[5], Субэдай, Субэдай-бахадур, Субудай-Маадыр[6], Субудай, Супатай. Хальхи чăваш тексчĕсенче вара ытларах "Супетей" теесси йăлана кĕнĕ.
Кунçул
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Тимĕрçĕ ывăлĕ пулнă. Çамрăклах, пиччĕшĕсенчен тĕслĕх илсе, Чингисхан ушкăнне хутшăннă. Чингисхан вилсен унăн тăхăмĕсем патĕнче хĕсметре тăнă.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Gabriel R. A. Subotai the valiant: Genghis Khan's greatest general. — Greenwood Publishing Group, 2004. — 164 p. — ISBN 0275975827.
- Злыгостев В. А. Субэдэй. Всадник, покорявший вселенную. — Уфа: ДизайнПолиграфСервис, 2011. — 396 p. — ISBN 978-5-94423-236-6.
Çăлкуç пĕлтерĕшлĕ литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л.: Издательство АН СССР, 1941. — Т. I.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Л. А. Хетагурова, редакция и примечания профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского О. И. Смирновой,редакция профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 2.
- Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Ю. П. Верховского, редакция профессора И. П. Петрушевского. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1960. — Т. 2.
- Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М.: Петербургское востоковедение, 1998. — Вып. XXIX.
- Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М.: АСТ: ЛЮКС, 2005. — С. 432—525. — ISBN 5-17-027916-7.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Вернадский Г. В. Глава I. Монгольское завоевание // Монголы и Русь = The Mongols and Russia / Пер с англ. Е. П. Беренштейна, Б. Л. Губмана, О. В. Строгановой. — Тверь, М.: ЛЕАН, АГРАФ, 1997. — 480 с. — 7000 экз. — ISBN 5-85929-004-6.
- ^ Петрушевский И. П. Поход монгольских войск в Среднюю Азию в 1219—1224 гг. и его последствия // Татаро-монголы в Азии и Европе : Сборник статей. — М.: Наука, 1977. — С. 107—139.
- ^ Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л., 1941.
- ^ Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М., 1998. — Вып. XXIX. — С. 62.
- ^ Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М., 2005. — С. 497—505, 513.
- ^ Рашид ад-Дин. Сборник летописей. — М., Л., 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Субедей Багатур 2013 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ..
Монголсен 1236—1242 çулсенчи анăç харçи |
|
---|---|
Çапăçусен театрĕсем | • Атăлçи Пăлхар • Алансем • Руç • Половецсен çеçенхирĕ • Мазови тата Прусси • Польша • Чехи • Венгри • Болгари • Хорвати тата Далмаци |
Çапăçусем | |
Монгол çарпуçĕсем | |
Европа çарпуçĕсем | • Пуян •
Джику |