Феликс Кляйн

Феликс Клейн | |
![]() | |
Çуралнă вăхăт: | 1849, ака, 25 |
---|---|
Çуралнă вырăн: | Дюссельдорф, Райн провинцийĕ, Прус короллĕхĕ |
Вилнĕ вăхăт: | 1925, çĕртме, 22 |
Вилнĕ вырăн: | Гёттинген, Германи |
Патшалăх: | |
Ăслăх сфери: | геометри, анализ |
Ĕç вырăнĕ: |
|
Альма-матер: | Бонн университечĕ |
Ăслăх ертӳçи: |
Юлиус Плюккер Рудольф Липшиц |
Паллă: | Эрланген программи, Клейн кĕленчи авторĕ |
Чыславсемпе парнесем |
Морган медалĕ (1893) Копли медалĕ (1912) |
Феликс Кляйн (ним. Felix Christian Klein; 1849–1925) — нимĕç математикĕ.
Кун-çулĕпе ĕçĕ-хĕлĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Феликс Кляйн Дюссельдорфра, чиновник çемйинче çуралнă. Дюссельдорфри гимназирен ăнăçлă вĕренсе тухса, Бонн университетĕнче математикăпа физика пĕлĕвĕсене пухнă. Малтан унăн физикăра ĕçлес шухăш пулнă. Çав вăхăтра Юлиус Плюккер Боннра математикăпа экспериментлă физика уйрăмне ертсе пынă, Кляйн унăн ассистенчĕ пулса тăрать. Çапах та пулин Плюккерăн тĕп кăсăкĕ геометри пулнă. Вăл ертсе пынипе Кляйн 1868 çулта ăслăлăх тухтăр тивĕçне илет.
1868: Плюккер çĕре кĕрет. Кляйн Германи тăрăх çӳрет, Клебшпа тата урăх вăйлă математиксемпе паллашать. Ăна уйрăмахСофус Лин ăс-тăн хевтелĕхĕ илĕртет.
Ăслăлăх ĕçлĕхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ӗçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Статьисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Felix Klein, Gesammelte mathematische Abhandlungen, 3 Bde.
- Felix Klein, Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872(ĕçлемен каçă)
Пĕрлехи ыйтуллă лекцисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ф. Клейн. Лекции о развитии математики в XIX cтолетии. (Нем.: Vorlesungen über die Entwicklung der Mathematik im 19. Jahrhundert(ĕçлемен каçă))
- Том первый Архивленĕ 14 Пуш уйӑхӗн 2007 çулта.. М.-Л., ГОНТИ, 1937, 432 с.
- Иккĕмĕш том. М.-Ижевск, 2003, 239 с.
- Ф. Клейн., Элементарная математика с точки зрения высшей. (Нем.: Elementarmathematik vom höheren Standpunkt, 3 Bde.(ĕçлемен каçă))
- Том первый. Арифметика. Алгебра. Анализ. Архивленĕ 16 Юпа уйӑхӗн 2015 çулта. М., Наука, 1987, 432 с.
- Том второй. Геометрия. Архивленĕ 16 Юпа уйӑхӗн 2015 çулта., М., Наука, 1987, 416 с.
- Том третий. Графики функций. Плоские кривые. (Куçарман?)
Геометрин лекцисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ф. Клейн. Высшая геометрия Архивленĕ 5 Нарӑс уйӑхӗн 2007 çулта.. М.-Л., ГОНТИ, 1939, 400 с (нем.: Vorlesungen über höhere Geometrie(ĕçлемен каçă), mit Wolfgang Blaschke)
- Ф. Клейн. Неевклидова геометрия Архивленĕ 4 Пуш уйӑхӗн 2016 çулта.. М.-Л., ОНТИ, 1936, 356 с (нем.: Vorlesungen über Nichteuklidische Geometrie(ĕçлемен каçă), mit Walther Rosemann)
- Felix Klein, Anwendung der Differential- und Integralrechnung auf Geometrie: eine Revision der Principien. Vorlesung, gehalten waehrend des Sommersemesters 1901
Алгебрăпа хисепсен теорийĕн лекцисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ф. Клейн. Лекции об икосаэдре и решении уравнений пятой степени. М., 1989, 336 с (Нем.: Vorlesungen über das Ikosaeder)
- Felix Klein, Ausgewaehlte Kapitel der Zahlentheorie
Функцисен теорийĕн лекцисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Felix Klein, Лекции по геометрической теории функций. Геттинген, зимний семестр 1880/81
- Конспект: Einleitung in die geometrische Funktionentheorie.
- Издание: Felix Klein, Funktionentheorie in geometrischer Behandlungsweise. Leipzig: Teubner, 1987
- Felix Klein, Über Riemanns Theorie der algebraischen Funktionen
- Felix Klein, Theorie der elliptischen Modulfunktionen, mit Robert Fricke.
- Felix Klein, Ausgewaehlte Kapitel aus der Theorie der linearen Differentialgleichungen zweiter Ordnung. Bd. 1, Bd. 2
- Felix Klein, Ueber lineare differentialgleichungen der zweiten ordnung.
- Felix Klein Vorlesungen über die hypergeometrische Funktion(ĕçлемен каçă)
Механика лекцисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Ф. Клейн. Математическая теория волчка. М.-Ижевск, 2003, 69 с.
- Felix Klein, Arnold Sommerfeld. Ueber die Theorie des Kreisels. 1897–1910. Heft 1-2, Heft 3-4.
Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Выгодский М. Я. Феликс Клейн и его историческая работа. См. в книге: Клейн Ф. Лекции о развитии математики в XIX столетии. Том I. Архивленĕ 28 Ака уйӑхӗн 2010 çулта. М.-Л., ГОНТИ, 1937, 432 с.
- Гиндикин С. Феликс Клейн. Архивленĕ 31 Раштав уйӑхӗн 2010 çулта. "Квант", 1975, № 12.
- Колмогоров А. Н., Юшкевич А. П. (ред.) Математика XIX века. М.: Наука.
- Том 1 Математическая логика. Алгебра. Теория чисел. Теория вероятностей. 1978.(ĕçлемен каçă)
- Том 2 Геометрия. Теория аналитических функций. 1981.(ĕçлемен каçă)
- Феликс Клейн на Math.ru.
- Яглом И.М. Феликс Клейн и Софус Ли. - М.: Знание, 1977.
- Джон Дж. О’Коннор и Эдмунд Ф. Робертсон, Феликс Кляйн в архиве MacTutor.
- Klein's Web Pages.
Категорисем:
- Шаблонсенче тӑтӑш тӗл пулакан аргументсемпе усӑ куракан старницӑсем
- Пайăр çынсем, алфавитпа
- Ăсчахсем, алфавитпа
- Дюссельдорфра çуралнисем
- Гёттингенре вилнисем
- Википеди:Ĕçлемен каçăллă статьясем
- 1849 çулта çуралнисем
- Акан 25-мĕшĕнче çуралнисем
- 1925 çулта вилнисем
- Çĕртмен 22-мĕшĕнче вилнисем
- Математиксем, алфавитпа
- Германи математикĕсем
- XIX ĕмĕрти математиксем
- XX ĕмĕрти математиксем
- Математика историкĕсем
- Геометрсем