Хаяр Йăван
Курӑнакан калӑплав
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Хаяр Йăван (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Иван Васильевич пăхăр.
Ива́н IV Васи́льевич, Хаяр ят панăскер (пĕрремĕш — Татищевăн «Раççей историйĕнче»[3]), çаплах Тит тата Смарагд ятсем пулнă[4], çӳç кассан — Иона (çурла, 25, 1530, Коломенское сали[5] Мускав патĕнче — 18.3.1584, Мускав) — хуçа, аслă мускав кнеçĕ тата мĕнпур Руçĕн - 1533 çултанпа, мĕнпур Руçĕн пĕрремĕш венчете тăнă патши (1547 çултанпа; 1575—1576 çулсемсĕр пуçне, ун чухне «мĕнпур руçĕн аслă кнеçĕ» ячĕшĕн Симеон Бекбулатович шутланнă).
Биографи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Культурăра
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Кинематограф
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Киноӳнерте патшан пайăр пурнăçне çак фильмсенче кăтартнă[6]:
- 1909 — Смерть Иоанна Грозного — А. Славин
- 1909 — Песнь про купца Калашникова — Иван Потёмкин
- 1914 — Волга и Сибирь — Пётр Чардынин
- 1915 — Царь Иван Васильевич Грозный — Фёдор Шаляпин
- 1924 — Кабинет восковых фигур / Das Wachsfigurenkabinett — Конрад Фейдт
- 1926 — Крылья холопа — Леонид Леонидов
- 1941 — Первопечатник Иван Фёдоров — Павел Шпрингфельд
- 1944 — Иван Грозный (фильм) — Николай Черкасов
- 1965 — Царская невеста — Пётр Глебов
- 1970 — Спорт, спорт, спорт — Игорь Класс
- 1973 — Иван Васильевич меняет профессию — Юрий Яковлев
- 1991 — Царь Иван Грозный — Кахи Кавсадзе
- 1991 — Кремлёвские тайны шестнадцатого века — Алексей Жарков
- 1991 — Откровение Иоанна Первопечатника — Иннокентий Смоктуновский
- 1992 — Гроза над Русью — Олег Борисов
- 1996 — Ермак — Евгений Евстигнеев
- 1997 — Старые песни о главном 3 — Юрий Яковлев
- 2004 — Чудеса в Решетове — Иван Гордиенко
- 2009 — Царь — Пётр Мамонов[7]
- 2009 — Иван Грозный (телесериал)[8] — Александр Демидов
- 2009 — Ночь в музее 2 — Кристофер Гест
- 2010 — Грозное время — Олег Долин
- 2013 — Сокровища О. К. — Гоша Куценко
- 2018 — Годунов — Сергей Маковецкий
Театр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- 1809 — Марфа Посадница, или Покорение Новагорода — Фёдор Иванов пьеси.
- 1866 — Смерть Иоанна Грозного — Алексей Константинович Толстой пьеси. Является начальной в трилогии «Смерть Иоанна Грозного. Царь Фёдор Иоаннович. Царь Борис».
- 1871 — Псковитянка — Николай Римский-Корсаков опери. Лев Мейĕн пĕр ятлă пьесипе хайланă.
- 1867 — Василиса Мелентьевна — Александр Островский пьеси.
- 1936 — Иван Васильевич — Михаил Булгаков пьеси.
- 1943 — Иван Грозный — Алексей Николаевич Толстой икĕ пайлă пьеси.
- 1945 — Великий государь — Владимир Соловьёв пьеси.
- 2016 — Хроники «Иван Грозный» в Муниципальном театре им. М. М. Бахтина (г. Орёл). Режиссёр — Валерий Симоненко
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Комментарисем
- Çăлкуçсем
- ^ Frank Kämpfer[de] «Die „parsuna“ Ivans IV. in Kopenhagen — Originalporträt oder historisches Bild?» in: Essays in Honor of A. A. Zimin. Columbus, Ohio, 1985, pp. 187—204
- ^ Бусева-Давыдова И. Л. Некоторые проблемы атрибуции парсуны // Русский исторический портрет. Эпоха парсуны. Труды ГИМ : Материалы конференции. — Мускав: 2006. — В. Русский исторический портрет. Эпоха парсуны. Труды ГИМ. — ISBN 5-89076-1250.
- ^ Charles J. Halperin The Metamorphosis of Ivan IV into Ivan the Terrible // Miscellanea slavica. Сборник статей к 70-летию Бориса Андреевича Успенского. — М.: Индрик, 2008. — ISBN 978-5-85759-466-7
- ^ Литвина Успенский, 2006, с. 197
- ^ [ Хаяр Йăван] — ПСЭ (3-мĕш издание)
- ^ IMDb: Ivan IV the Terrible of Russia in movies - a list by sp. çăлкуçран архивланă 17 Ака уйӑхӗн 2013. Тĕрĕсленĕ 16 Ака уйӑхӗн 2013.
- ^ Лунгин и Мамонов приступают к съёмкам "Ивана Грозного" (выр.). Lenta.ru. Тĕрĕсленĕ 24 Ҫу уйӑхӗн 2019.
- ^ Дарья Майорова. Александр Демидов: я хотел сыграть Гамлета, а Ивана Грозного - даже не предполагал (2009-04-30). Тĕрĕсленĕ 9 Ака уйӑхӗн 2013.
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Всемирная история, т. 4, М., 1958
- Собрание музыкальных сочинений Ивана IV Грозного в аутентичном исполнении Мужского хора Издательского отдела Московского патриархата
- Материалы русской истории. Труды крупнейших дореволюционных историков 2019 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче архивланӑ.
- Сапунов Б. В. «Иван Грозный и феномен опричины»2013 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
- Иван Васильевич Грозный // Проект «Хронос»
- Позор и несчастье России
- Луков В. А. Иван Грозный, русский современник Шекспира. Информационно-исследовательская база данных «Современники Шекспира» (2012). çăлкуçран архивланă 25 Ҫу уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 16 Нарӑс уйӑхӗн 2012.
Руç патшисем |
|
---|---|
Категорисем:
- Асамлӑ ISBN каҫӑсемпе усӑ куракан страницӑсем
- Даниловичсем (Рюриковичсем)
- Рюриковичсем, алфавитпа
- Вырăс патшисем
- Кăшăлланă ачасем
- Аслă Мускав кнеçĕсем
- XVI ĕмĕрти тытамçăсем
- Хуласене никĕслекенсем
- Ливон вăрçине хутшăннисем
- Вырăс-Литва вăрçисене хутшăннисем
- Вырăс-Хусан вăрçисене хутшăннисем
- Вырăс православи чиркĕвĕн монахĕсем
- Монаха тухнă вырăс монархĕсем
- Вырăс патшалăхĕн çыравçисем
- XVI ĕмĕрти вырăс çыравçисем
- Литература персонажĕсен прототипĕсем
- Мускав Кремлĕн Архангел соборĕнче пытарнисем
- Хаяр Йăван