Чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕ

Чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕ
(Чувино (каярахпа: Чуприно))
Тăван çĕлĕк	Чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕ
Малтанхи ят	Чĕмпĕрти чăваш 3 çуллăх педагогика курсĕсем
Никĕсленĕ çул	1920
Тĕс	институт
Студентсем	122 студент (1921-мĕш çулхи ноябрĕн 1-мĕшĕ тĕлне)
Профессорсем	Яковлев Алексей Иванович
Юридици адресĕ	Чĕмпĕр хули
Сайт	пулман

Чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕ (каярахпа: Чăваш халăх вĕрентĕвĕн ĕслевлĕхлĕ институчĕ, кĕскен Чувино (малтан) тата Чуприно), — Чĕмпĕр хулинче 1920-1923-мĕш çулсенче ĕçленĕ аслă шкул. Ăна ятарласа чăвашсем валли уçнă историри пĕрремĕш аслă шкул теме пулать.

Ку вĕрентÿ тытăмне Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн никĕсĕ çинче йĕркеленĕ, çавăнпа та ăна çавăн историйĕнчи пулăм пек хакаламалла. Аслă шкул ятне (статусне) илнине хайхи Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ хăйĕн кунçулĕнче чи çÿллĕ тÿпене çĕкленни темелле.

Яштайкин Илья Николаевич, 1922-мĕш çултан пуçласа Чĕмпĕрти Чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕн ректорĕ

Ашмарин

Тимухха Хĕветĕрĕ

Истори

Умистори

1919-мĕш çулхи декабрĕн 12-мĕшĕнчен пуçласа Чĕмпĕрти чăваш шкулне Чĕмпĕрти чăваш 3 çуллăх педагогика курсĕсем туса хунă. Вăл çак статуспа 1920-мĕш çулхи сентябрĕн 1-мешĕнчен тăнă. Асăннă тапхăра Чĕмпĕрти чăваш халăх вĕрентĕвĕн институчĕн умисторийĕ темелле.

Факультетсем

1920-1921-мĕш çулсенче

• 1-мĕш сыпăкри шкулсем валли вĕрентевçĕсем хатĕрлекен факультет (58 студент)
• 1-мĕш сыпăкри шкулсем валли вĕрентевçĕсем хатĕрлекен факультет (22 студент)

1921-мĕш çултан пуçласа

• Шкул çулне çитменхисен вĕрентевçисен уйрăмĕ
• Шкул вĕрентевçисен уйрăмĕ
• Чăваш пĕлĕвĕн уйрăмĕ

Вĕрентекенсем

Аслă шкула йĕркелеме И.Я.Яковлев ывăлне Яковлев Алексей Иванович профессора чĕнсе илнĕ. Анчах та вăл чăннипе институтăн ректорĕ пулман пулмалла. Ректор пулма вырăнти (Чĕмперти) влаçсем çирĕплетнĕ çын — И.К.Васильков.

1922-мĕш çулхи февралĕн 2-мĕшенчен институт тÿрреммĕн Чăваш автономийен Çутĕç халăх комиссариатне пăхăнма пуçлать. Вара Шупашкартан ректор пулма И.Н. Яштайкина яраççĕ.

Ытти вĕрентекенсем:

• Н.И. Ашмарин,
• С.А. Акимов,
• Ф.Т. Тимофеев Тимухха Хĕветĕрĕ,
• С.М. Максимов
• Яквлева Ольга Петровна, А.И. Яковлева арăмĕ, хранццус чĕлхине вĕрентнĕ.
• Колосов,
• Орлов,
• Степанов

Урăх ĕçлевçĕсем:

• Яковлева Екатерина Алексеевна ( А.И.Яковлев амăшĕ, И.Я. Яковлев арăмĕ, О.П.Яковлева пăянамăшĕ) — фельдшер ĕçĕсене туса пынă. Каярахпа институт çумĕнчи интернат ертÿçи.

Каçăсем

• Александров Г.А. ЧУВАШСКИЙ ИНСТИТУТ НАРОДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ — Электронла чăваш энциклопедири статья.
• Деятельность А.И. Яковлева в Симбирском чувашском институте народного образования (1920-1922 гг.) 2021 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ. — Чăваш республикин патшалăх истори архивĕн сайчĕ.
• Этем ырă ăсĕпе 2020 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ..
• В. В. Алексеев, О. И. Ефимов, Д. Е. Иванов, М. Б. Кожанова, Т. Н. Петрова, Л. Б. Пастухова ЧГПУ ИМ. И. Я. ЯКОВЛЕВА: ОСНОВНЫЕ ИТОГИ И ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ — Вестник Чувашского государственного педагогического университета им. И.Я. Яковлева 2015
• С 1943г. - Чувашское педагогическое училище Ульяновского областного отдела народного образования г.Ульяновск Ульяновской области В 1956г. - училище закрыто 2021 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ. — Чĕмпĕр облаçĕн патшалăх архивĕн сайчĕ.