Чӳрече

Чÿрече

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Кантăк (пĕлтерĕшсем).

Чÿрече е кантăк, çавăн пекех витраж теме пултараççĕ — çуртсене çутă кĕртме тата уçăлтарса вентиляциме ятарласа тунă конструкцисем.

Истори сведенийӗсем

Цивилизаци аталанӑвӗн малтанхи тапхӑрӗнче ун пеккисем пулман. Тӗрлӗ регионсен тата климат пиҫиххисен авалхи ҫурчӗсем чӳречесенни пек пулман . Вӑтам Ӗмӗрсем ҫитичченех стенасем ҫинче ахаль шӑтӑксем пулнӑ, вӗсене чӗрчунсен тирӗпе е пирпе витсе тӑнӑ. Ҫавӑн пекех ҫак тӗллевсем валли ҫурт ӑшнелле тухакан чӗрчун хырӑмӗ ҫинчен илнӗ вӑкӑр хӑмпипе усӑ курнӑ.

Авалхи Римра кантӑксӑр чӳречесемпе усӑ курнӑ. Ҫав хушӑрах вӗсен форми тӳркӗтеслӗ пулнӑ, анчах чӳречесем ӑшӗнче ятарлӑ эрешсем, ҫав шутра чулран та, тунӑ. Пӗрремӗш кӗленче чӳречесем Рим империйӗн тапхӑрӗнче курӑнса тӑнӑ, анчах та ҫакӑн пек чаплӑ япаласем пур граждансем кӑна пулма пултарнӑ. Францире 1330 ҫула яхӑн, Унтан Германире "уйӑх кӗленчи"текен ят шухӑшласа кӑларнӑ. Кӗленче хӑмпӑ кӗленче трубкӑра янраса кайрӗ, чул плитана касса лапчӑтрӗҫ. Диск-тикӗс мар, питех витӗр курӑнман диск пулнӑ. Ҫавӑн пек "уйӑх кӗленчисенчен" тӑхлан тӗслӗ сӑрпа сӑрланӑ чӳречесем витӗр вӑтам ӗмӗрсенчи тата ренесанс интерьерӗсен характерӗ пулса тӑнӑ, вӗсене европӑри авалхи нумай ҫуртра халӗ те курма пулать. Уйӑх кӗленчисем кабинет витажӗсен периметрӗпе те усӑ кураҫҫӗ. Листа кӗленче цилиндра янтӑламалли меслетпе венеци мастерӗсем XVI в .хулинче ҫеҫ шухӑшласа кӑларнӑ, анчах та вӑл питӗ хаклӑ пулнӑ.

XI-XIII ӗмӗрте йывӑҫ архитектурӑра волок чӳречисемпе усӑ курнӑ. Ҫӳлте, горизонталь тӑрӑх, пысӑках мар чӳрече пӗрене е икӗ пӗрене ҫӳллӗшне ӗҫнӗ, вӗсене шалтан чус сӑлӑпӗпе хупланӑ . Каярахпа, XVII в. маҫтӑрсем хулӑн та ҫаврака чӳречесенчен 20-30 см диаметр туса хатӗрлемелли техникӑна алла илнӗ, ҫавӑн пекех сӗлеке татӑкӗсенчен тунӑ слюда чӳречисемпе Усӑ Курнӑ. Ун пек чӳречесем пӑтранчӑк хулӑн кӗленчерен те ҫутӑрах курӑнаҫҫӗ.

Чӳречесен историлле уйрӑмлӑхӗсем

• Берлин чӳречи-ҫуртӑн икӗ флигелӗн хӗресӗ урлӑ каҫнӑ пӳлӗмсене ҫутатма шалти кӗтесре вырнаҫнӑ виҫӗ кӗтеслӗ сарлака чӳрече.
• Бифориум-колонка е юпа уйӑрнӑ икӗ прома. Хӗвеланӑҫӗнчи вӑтам ӗмӗрсенчи роман тата готика архитектуринче анлӑ сарӑлнӑ.
• Брамант чӳречи — ҫурма культурӑллӑ, арка вӗҫлевӗ, унта тӳркӗтеслӗх форматне улӑштарасси. Итали архитекторӗ XVI в.Д. Брмант пуҫланчӗ.
• Ҫурҫӗр чӳречи-чӳрече, ҫӳлти пайӗ веер вырнаҫтарнӑ секторсенчен тӑрать.
• Венецски-икӗ хутлӑ арка чӳречи, варринче колонка.
• Чӳрече кантӑкӗ — пура пӗренисем диаметр ҫӳллӗш пӗчӗк чӳрече. Шалтан йывӑҫ питӗркӗч — сӗтӗрӗнсе тухать.
• Хӗрлӗ кантӑк — кантӑк, чӳрече янаххи-ялан тенӗ пекех кантӑкпа пысӑк виҫеллӗ (виҫӗ пӗрене ҫӳллӗш).
• Мансард чӳречи-ҫурт тӑррине тӳрех тӑрӑнтарнӑ тата мансардӑсене ҫутатма палӑртса хунӑ чӳрече.
• Мезонин чӳречи-ҫӳлти ҫур хутаж чӳречи, бельэтажӑн ҫӳлӗ чӳречисем тӗлӗнче вырнаҫнӑ.
• Иккӗмӗш ҫутӑ чӳречи-ҫутӑ пӳлӗмрен ҫутӑ ӳкекен тӗттӗм пӳлӗмре чӳрече.
• Чӳречене карнӑ-кӗтесри чӳрече.
• Паллади чӳречи-виҫӗ хутлӑ чӳрече, ҫав чӳрече витӗр центральнӑй программӑна икӗ енчен те тӳркӗтеслӗ, центртан пӗчӗк колонкӑсемпе пилясӑсем уйӑрса тӑракан икӗ енӗпе фланкланӑ. Пӗтӗм композицие пӗтӗмӗшле аркӑпа тата тӳркӗтеслӗхпе пӗрлештернӗ. Итальян архитекторӗ ЯЧӖПЕ XVI в.А. Палладио иккӗмӗш ҫурри.
• Пысӑк пӳлӗмсенчи панорамӑллӑ чӳрече стена вырӑнне илемлӗ сӑн-пит уҫа-уҫа улӑштарма пултарать. Французсен авалхи чӳречисене модификацилесси.
• Пушар чӳречи-вут-ҫулӑм саракан пӳлӗмсене хушма та шанчӑклӑ хӳтӗлемелли меслет.
• Роза-готика храмӗн хӗвеланӑҫ енчи пысӑк ҫаврака чӳречи,центртан радиопа тухса тӑракан пайӑркасем пек хуплашкаллӑ. Пӗчӗк розӑсене те трансепт стенисем ҫине вырнаҫтарнӑ.
• "Пулӑ хӑмпи" — юлашки архитектурӑри криволиней формин чӳречи.
• Вӑтамран кӑшт ҫӳлерех колонкӑсемпе пилясӑсем туса ҫавӑрнӑ виҫӗ хутлӑ чӳрече. Итальян архитекторӗ ЯЧӖПЕ XVI в.С. Серло XVI ҫуррине яхӑн.
• Суккӑр чӳрече — стена ҫинчи шӑтӑк, кантӑк хӗсет.
• Хӑлха чӳречи-пӳрт маччи ҫинчи чӳрече, мачча чӳречи.
• Термал чӳречи-тӳп-тӳрӗ тӑракан икӗ перемӗклӗ пысӑк чӳрече. Авалхи термӑсен архитектурипе паллӑ.
• Караслӑ ("мельниковская", гексагональнӑй) чӳрече-хурт карасне аса илтерекен ултӑ кӗтеслӗ чӳрече. Архитектора-КОНСТАНТИН Мельникова (с.Мельникова) константин Архитектора пула Форма пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнӑ, ҫав формӑпа мачча чӳречисем йӑлана кӗнӗ йывӑҫ архитектурӑра XIX ӗмӗрте кӑна усӑ курнӑ.
• Флорент чӳречи-пӗр пысӑк аркӑллӑ икӗ е виҫӗ чӳрече. Венеци чӳречин модификацийӗ.
• Французсен чӳречи — урайӗнчен пуҫласа маччана ҫитиччен вӗтӗ саспаллисемпе, арка вӗҫӗпе тата аялти чаҫре французсен балконӗ. ФРАНЦУЗ архитектурин XVII в. характерлӑ элеменчӗ

Вуламалли

• Fönster”. Svenska byggnadsvårdsföreningen. 15 januari 2008. Läst 15 april 2010. (шведла)
• Hermelin, Carl F.; Welander-Berggren, Elsebeth (1980). Glasboken: historia, teknik och form: handbok. Stockholm: Askild & Kärnekull. Libris 7437312. ISBN 91-582-0072-X (inb.) (шведла)
• Fönster i Nordisk familjebok (andra upplagan, 1908) (шведла)