Шыçă

Шыçă

Шыçă (çавăн пекех Шыç, ав. грек. -ομα — шыçă, лат. tumor — шыçă) (син.: неоплази, неоплазма) — патологилле процесс

Прогрессипе клиникӑпа морфологи уйрӑмлӑхӗсене кура подразделенисем икӗ тӗп ушкӑна пайланаҫҫӗ: ырӑ тата усӑллӑ.

Шыҫса кайнӑ пилӗк классикӑлла уйрӑмлӑх пур: атипизм (пир-авӑр тата клетка), ҫурт-йӗр организацилӗхӗ, прогрессийӗ, уйрӑм автономи тата виҫесӗр ӳсӗм.

Ырӑ шыҫӑ

Сагиттальнӑй синусӑн вӑтам пайӗнчи менингиомпа пысӑк гиперосозлӑ фальксӑн ырӑ пахалӑхлӑ шыҫҫи

Лайӑх шыҫҫисем (пиҫсе ҫитнӗ, гомологиллӗ) клеткӑсенчен тӑраҫҫӗ, вӗсене хӑш пиртен ӳснине те пӗлме пулать. Ҫак шыҫмаксемшӗн экспансивлӑ ӳсӗм, метастазсем ҫукки, организма пӗтӗмӗшле витӗм кӳменни палӑрать. Хӑш-пӗр ырӑ шыҫҫисем малигнизациленме пултараҫҫӗ (усаллӑн пулса тӑма).

Чи сарӑлнӑ ырӑ шыҫҫисем: миома матки, папилома, аденома, аденома гипофиза т. ыт. те.

Ылтӑн шыҫҫисем

Ылтӑн шыҫҫисем (пиҫсе ҫитеймен, гетерологиллӗ) виҫеллӗ тата сахалиференциллӗ клеткӑсенчен тӑраҫҫӗ. Вӗсем пир пӗрпеклӗхне ҫухатма пултараҫҫӗ. Усал шыҫмаксемшӗн хӑвӑрт, час-часах инфильтрацилекен, ӳсӗм, метастазилесси тата рецидивласси, организма пӗтӗмӗшле витӗм кӳресси характерлӑ. Ылтӑн шыҫмаксемшӗн клетка (базальнӑй мембрана хулӑнлатни тата атипизмӗ, цитоплазмӑпа етресен калӑпӑшӗсене улӑштарни, ядер хуппине улӑштарни, калӑпӑшне ӳстерни, миз фигурисен шутне ӳстерни, миз атипизмӗ т.ыт. те), пир-авӑр атипизмӗ те (тӗслӗхрен, стройпа паренхим компоненчӗсем хушшинче анлӑ та йышлӑ килӗшӳсене пӑсни). стройпа т. ыт. те).

Сарком — пӗрлешӳллӗ пир - авӑр (остеогеннӑй сарком), кӑмӑрчев (хондросарком), мышечнӑй (миосарком), ҫу (липосарком), юнпа лимфат савӑтсен стенисем активлӑн пайланакан ылтӑн шыҫӑсен ушкӑнӗ. "Пӗтӗмӗшпе илсен" саркпа танлаштарсан, рак органсен шалти хупписене саракан эпиталь клеткисенчен (сӑмахран, ҫӑмӑл папка ракӗ) е покровной эпителирен (ӳт-тирӗ, ҫӑварӗн лӑймака хуппи т.ыт. те), саркӑсене мӗнле те пулин органсемпе ҫыхӑнтарман. Синовальнӑй сарком — сиенлӗ синовиома, унӑн сыпписен, типшӗм нӳрӗ вырӑнсен, ҫӳлти тата аялти урисен фасцийӗсен сийӗсенчен сайра-хутра ҫеҫ шыҫҫи тухса тӑрать. Кирек хӑш ҫулти арҫынсен те, хӗрарӑмсен те тӗл пулать, анчах пуринчен ытла 50 ҫулччен, 55-60 ҫул хыҫҫӑн сайра тӗл пулать. Чи юратнӑ локализаци-шултра сыпӑсенчи аялти тата ҫӳлти ура сыпписем, мӑйпа кӑкӑр таврашӗ сайра.

• Йăваш шыçă
• Усал шыçă

Литература

• Давыдовский И. В. Общая патологическая анатомия. 2-е изд.— М., 1969.
• Калитеевский П. Ф. Макроскопическая дифференциальная диагностика патологических процессов.— М., 1987.
• Общая онкология / Под ред. Н. П. Напалкова.— Л., 1989.
• Общая патология человека: Руководство для врачей / Под ред. А. И. Струкова, В. В. Серова, Д. С. Саркисова: В 2 т.— Т. 2.— М., 1990.
• Пальцев М. А., Аничков Н. М. Патологическая анатомия. (В 2-х т.) — М.: Медицина, 2001 (1-е изд.), 2005 (2-е изд.), 2007 (3-е изд.).
• Патологическая анатомия болезней плода и ребёнка / Под ред. Т. Е. Ивановской, Б. С. Гусман: В 2 т.— М., 1981.
• Струков А. И., Серов В. В. Патологическая анатомия.— М., 1995.
• Развитие современных знаний о причинах рака. // История рака. Пер. с англ. Н. Д. Фирсова (2016).
• Tavassoli F. A., Devilee P. (Eds.): World Health Organization Classification of Tumours. Pathology and Genetics of Tumours of the Breast and Female Genital Organs.— IARC Press: Lyon, 2003.