Алтай чĕлхисем

Алтай чĕлхисене карттă çинче кăтартни (кăвак тĕспе — тĕрĕк чĕлхисем, симĕс тĕспе — монгол чĕлхисем, хĕрлĕ тĕспе — тунгус-маньчжур чĕлхисем. Асăрхаттарни: тавлашуллă шутланакан корей чĕлхине тата яппун-рюкю ушкăнĕнчи чĕлхесене карттă çинче кăтартман

Алтай чĕлхисем, — тĕрĕк, монгол, тунгус-маньчжур чĕлхисен ушкăнĕсене пĕрлештерсе тăракан малсăлтавлă йыш (чĕлхесен çемйи, йышĕ). Вăл йыша хăш чухне çавăн пекех корей чĕлхине, татах та сайрарах — яппун-рюкю ушкăнĕнчи чĕлхесене кĕртеççĕ. Йыш ятне Алтай тăвĕсен ятне тĕпе хурса панă. Ку йыша кĕрекен мĕнпур чĕлхесен генетикăлла тăванлăхне (хуранташлăхне) ăславçăсем пурте йышăнаççĕ теме çук.

Йышри чĕлхесен перпеклĕхĕсем пурри яр уçă. Çак никама та иккĕлентермест. Анчах та ыйту ак çапла тарать: перпеклĕхсем чăн-чăн хурăнташлăхпа çыхăннă е историре пулса иртнĕ хире-хирĕçле витĕмсем хăйсен йĕрне хăварнă?

Вуламалли

• Федотов, Михаил. Алтай е Алтай чĕлхисен тапхăрĕ çинчен. // Тăван Атăл, 1970, 3 (144)№, С.69-72.

Вырăсла пичетленнисем

• Ахатов Г. Х. Местные диалекты — надежный источник для сравнительно-исторического изучения языков // Вопросы диалектологии тюркских языков. — Баку, 1963.
• Баскаков Н. А. Алтайская семья языков и её изучение / Институт языкознания АН СССР. — М.: Наука, 1981. — 136 с.
• Кормушин И. В. Системы времён глагола в алтайских языках. — М.: Наука, 1984.
• Котвич В. Исследование по алтайским языкам = Studia nad językami ałtajskimi. Krakow, 1953 / Пер. с польск. А. И. Толкачёва; Общ. ред. и предисл. Н. А. Баскакова; Примеч. Н. А. Баскакова и Г. Д. Санжеева. — М.: Издательство иностранной литературы, 1962. — 372 с. (в пер.)
• Рамстедт Г. И. Введение в алтайское языкознание: Морфология / Пер. с нем.. — М., 1957. (в пер.)
• Старостин С. А. Алтайская проблема и происхождение японского языка / Институт востоковедения АН СССР. — М.: Наука, 1991. — 296 с. — ISBN 5-02-016813-0.

Ют çĕршыв чĕлхисемпе пичетленнисем

• Achatow G. Unsere vielsprachige Welt. — Berlin: NL, 1986.
• Haguenauer, Charles : Nouvelles recherches comparées sur le japonais et les langues altaïques , Paris : l’Asiathèque, 1987
• Miller R.A. Japanese and the other Altaic languages. — Chicago, 1971.
• Poppe N. Vergleichende Grammatik der Altaischen Sprachen, 1. Wiesbaden, 1960.
• Ramstedt G.J. Einführung in die altaische Sprachwissenschaft, Lautlehre. Helsinki, 1957.
• Starostin S.A., Dybo A.V., Mudrak O.A. The etymological dictionary of Altaic languages. Leiden, Brill, 2003.

Каçăсем

• Monumenta Altaica — алтайское языкознание
• Алтай этимологийĕсен (пуххи)бази 2018 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ. «Вавилонская башня» сайт (Старостин С. А.).