Краков страницӑн кодне пӑхни

'''Кра́ков''' ({{lang-pl|{{Audio|Pl-Kraków.ogg|Kraków}}}} /кра́-куф/); тулли официаллă ячĕ ''Патша тĕп хули Краков'', {{lang-pl|Królewskie Stołeczne Miasto Kraków}}) — [[Польша|Польшăри]] хула, [[Висла (юханшыв)|Вислăн]] сулахай çыранĕнче вырнаçнă.  

== Краков кун-çулĕ ==
=== Польшăн авалхи тĕп хули ===
[[Ӳкерчĕк:Wawel - Sigismund Chapel, Vasa Chapel.jpg|thumb|300px|right|Часовньă. Вавель]]

=== XIX ĕмĕр: ирĕк хула, австри тăрăмлăхĕ ===

=== XX ĕмĕр ===
[[1918]] çулчен Польшăн çак пайĕ [[Австри-Венгри]] шутĕнче пулнă.

Польша [[1918]] çулта пĕрлешĕнсен Краков каллех поляк хули пулса тăрать.

[[1923]] çулта çĕршыври политикăпа экономика кризисне пула [[1923 çулхи Краков пăлхавĕ|Краковра пăлхав хыпса тухать]].

[[1939]]—[[1945]] çулсенче [[Виççĕмĕш райх|наци Германи]] окупацилет. Польша колони администрацин [[Генерал-кĕпернеттĕрлĕх (Польша)|генерал-кĕпернеттĕрлĕхĕн]] тĕп хули шутланнă. Нацистсем 128 краков ăсчахне адмистрципе тĕл пулма йыхравланă та аресленĕ,  концлагере ăсатнă. Хулара [[гетто]] («[[Список Шиндлера (фильм)|Список Шиндлера]]» истори ĕç-пуçĕ Краковра пулса иртнĕ) йĕркеленĕ, хулапа юнашар [[Освенцим (концентраци лагерĕ)|Освенцим]] [[концлагерь]] туса хунă.

== Краков музейĕсем ==
* [[Краковри наци музейĕ]] («Muzeum Narodowe w Krakowie»)
* [[Чарторыйскисен музейĕ]] («Muzeum Czartoryskich i Arsenał Muzeum Czartoryskich»)
* Пустав речĕсем («Sukiennice»)
* Ян Матейка çурчĕ («Dom Jana Matejki»)
* Станислав Выспянскин çурчĕ («Muzeum Stanisława Wyspiańskiego.»)
* «Manggha» япун ӳнерĕпе техника  çурчĕ («Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha"»)
* [[Вавель|Вавельри патша карманĕ]] («Zamek Królewski na Wawelu»)
* Археологи музейĕ («Muzeum Archeologiczne»)
* Истори музейĕ («Muzeum Historyczne»)
* Ягеллон университечĕн музейĕ («Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius»)
* Этнографи музейĕ («Muzeum Etnograficzne»)
* Фотографи кун-çулĕн музейĕ («Muzeum Historii Fotografii»)
* [[Польша Авиацин музейĕ]] («Muzeum Lotnictwa Polskiego»)

== Çулçӳрев паллă вырăнĕсем ==
[[Ӳкерчĕк:Krakow-Wawel-Courtyard.jpg|thumb|300px|left|Вавель карман карти]]
{{Пур тĕнче кăнарлăхĕ|29}}
* Краков аквапаркĕ («Park Wodny»)

== Таванлă хуласем ==
* {{Франци ялавĕ|20px}} [[Бордо]] ({{lang-fr|Bordeaux}}), [[Франци]] 
* {{Словаки ялавĕ|20px}} [[Братислава]] ({{lang-sk|Bratislava}}), [[Словаки]] 
* {{Литва ялавĕ|20px}} [[Вильнюс]] ({{lang-lt|Vilnius}}), [[Литва]] 
* {{Хорвати ялавĕ|20px}} [[Загреб]] ({{lang-hr|Zagreb}}), [[Хорвати]] 
* {{Швейцари ялавĕ|20px}} [[Золотурн]] ({{lang-de|Solothurn}}, {{lang-fr|Soleure}}, {{lang-it|Soletta}}), [[Швейцари]] 
* {{Австри ялавĕ|20px}} [[Инсбрук]] ({{lang-de|Innsburck}}), [[Австри]] 
* {{Украина ялавĕ|20px}} [[Кейӳ]] ({{lang-uk|Київ}}), [[Украина]] 
* {{Перу ялавĕ|20px}} [[Куско]] ({{lang-es|Cuzco}}), [[Перу]] 
* {{Бразили ялавĕ|20px}} [[Куритиба]] ({{lang-pt|Curitiba}}), [[Бразили]] 
* {{Чили ялавĕ|20px}} [[Ла-Серена]] ({{lang-es|La Serena}}), [[Чили]] 
* {{Пакистан ялавĕ|20px}} [[Лахор]] ({{lang-ur|لاہور}}, [[Пенджаб чĕлхи|пенджаб.]] لہور), [[Пакистан]]
* {{Германи ялавĕ|20px}} [[Лейпциг]] ({{lang-de|Leipzig}}), [[Германи]] 
* {{Бельги ялавĕ|20px}} [[Лёвен]] ({{lang-nl|Leuven}}, {{lang-fr|Louvain}}, {{lang-de|Löwen}}), [[Бельгия]] 
* {{Украина ялавĕ|20px}} [[Львов]] ({{lang-uk|Львів}}), [[Украина]] 
* {{Итали ялавĕ|20px}} [[Милан]] ({{lang-it|Milano}}), [[Итали]] 
* {{Итали ялавĕ|20px}} [[Флоренци]] ({{lang-it|Firenze}}), [[Итали]] 
* {{Серби ялавĕ|20px}} [[Ниш]] ({{lang-sh|Niš}}), [[Сербия]] 
* {{Германи ялавĕ|20px}} [[Нюрнберг]] ({{lang-de|Nürnberg}}), [[Германи]] 
* {{Франци ялавĕ|20px}} [[Орлеан]] ({{lang-fr|Orléans}}), [[Франци]] 
* {{Венгри ялавĕ|20px}} [[Печ (Венгри хули)|Печ]] ({{lang-hu|Pécs}}), [[Венгри]] 
* {{АПШ ялавĕ|20px}} [[Рочестер]] ({{lang-en|Rochester}}), [[Çĕнĕ Йорк (штат)|Нью-Йорк]], [[АПШ]] 
* {{Испани ялавĕ|20px}} [[Севилья]] ({{lang-es|Sevilla}}), [[Испани]] 
* {{Марокко ялавĕ|20px}} [[Фес]] ({{lang-ar|فاس}}, {{lang-fr|Fès}}), [[Марокко]] 
* {{Шотланди ялавĕ|20px}} [[Эдинбург]] ({{lang-en|Edinburgh}}), [[Шотланди]]

== Паллă çыннисем ==
* [[Михаловский Пётр|Пётр Михаловский]] (1800-1855) — поляк сăрăçи тата этем пĕрлĕх ĕçтĕшĕ.

== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Ирĕк Краков]]

== Вуламалли ==
* «Kodex dyplomatyczny miasta Krakowa 1257—1506» (1879-82);
* Szujski, «Krakow a ź do poczatkow XV w.»;
* Kalinka, «Galicya i Krakow pod panowaniem austryjackiem»;
* Крыжановский, «Славянский Краков» («Древности», [[1875]], т. VI, в. I).
* Много документов, выясняющих историю Кракова, в издании «Monumenta medii aevi» (выходили в Кракове при Академии Наук).

== Асăрхаттарнисем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{Commonscat|Kraków}}
* [http://www.krakow.ru/ Краков.ру] Краков раççей çулçӳревçи валли (вырăсла)
* [http://www.krakov.su/ Краковра çул кăтартакан] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304131138/http://www.krakov.su/ |date=2016-03-04 }}
* [http://www.jewishfestival.pl Еврей этеплĕх фестивалĕ Краковра]
* [http://www.krakow.pl Хулан официаллă сайчĕ]
* [http://www.krakow-info.com Хула хыпарĕ]{{ref-en}}
* [http://www.zlotehotele.pl/krakow Краков хăна çурчĕсем]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.e-krakow.pl www.e-krakow.pl]- Kraków сайчĕ

{{stub}}
{{Ганза}}

[[Категори:Тĕп хула пулнă хуласем]]
[[Категори:Малопольша воеводстви хулисем]]
[[Категори:Польшăри пур тĕнче кăнарлăхĕ]]
[[Категори:Краков|*]]