Ненец автономиллĕ тăрăхĕ страницӑн кодне пӑхни

{{ан пăтраштар|Ямал-Ненец автономи тăрăхĕ|Ямал-Ненец автономи тăрăхĕпе}}
{{Урăх пĕлтерĕшсем|НАТ}}

{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Ненец автономи тăрăхĕ
|OfNm1 = {{lang-ru|Ненецкий автономный округ}} <br>
|OfNm2 = {{lang-yrk|Ненецие" автономной округ’}} <br> [[File:Naryan-Mar_reindeer.jpg|300px]]
|FSFlag = Flag_of_Nenets_Autonomous_District.svg
|FSCoA = Coat_of_arms_of_Nenets_Autonomous_Okrug.svg
|FlagLnk = Ненец автономи тăрăхĕн Ялавӗ
|CoALnk = Ненец автономи тăрăхĕн гербӗ
|FSMap = Map of Russia (2014–2022) - Nenets Autonomous Okrug.svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Нарьян-Мар]]
|AreaRnk = 20 
|TotArea = 176 810
|PopRnk = 85
|PopQty = 41 383 çын
|PopCtDate = 2023
|PopDens = 0,23 çын
|FedDistrNm = [[Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Çурçĕр экономика районĕ]]
|CadNo = 83
|LangLangs = s
|OfLangs = [[Ненец чĕлхи]], [[Вырăс чĕлхи]]
|HeadTtl = Губернатор
|HeadNm = [[Бездудный Юрий Васильевич]]
|ViceTtl = Тăрăх депутатсен канашĕн председателĕ
|ViceNm = [[Лутовинов Александр Ильич]]
|LegislTtl =
|LegislNm =
|FSAnthem = [[Ненец автономи тăрăхĕн гимнĕ]]
|FSUTC = +03:00
}}

[[File:RR5514-0071R.png|190px|thumb|РФ банкĕн 10 рубль номиналлă астăвам монета (2010)]]

'''Не́нец автоно́ми тăрăхĕ''' ({{lang-yrk|Ненэцие" автономной округ’}}, {{lang-ru|Ненецкий автономный округ}}) — [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерацин]] субъекчĕ<ref name="БРЭ-ТОМ-22">{{кĕнеке|автор= Тельнова Н.О., Мурыгин А.М. и др|пуçелĕк= Не́нецкий автоно́мный о́круг |каçă= https://bigenc.ru/geography/text/2259022|яваплă=председ. [[Осипов Юрий Сергеевич|Ю.С. Осипов]] и др., отв. ред. С.Л. Кравец|кăларăм=[[Мăн Раççей Энциклопедийĕ]] (в 35 т.)|вырăн = Мускав|издательство=Научное издательство «[[Большая российская энциклопедия (издательство)|Большая российская энциклопедия]]» |çул=2013 |том=22. Нанонаука - Николай Кавасила |страницы=377—383 |страниц=766 |isbn=978-5-85270-358-3 |тираж=26000|language=ru}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.constitution.ru/10003000/10003000-5.htm|title=Конституция Российской Федерации. Часть 3. Федеративное устройство|accessdate=2011-03-15|deadlink=no}}</ref>. [[Архангельск облаçĕ]]н Уставĕпе килĕшӳллĕ, çаплах [[Архангельск облаçĕ|Архангельск облаçне]] кĕрет, çав вăхăтрах [[Раççей Федерацин субъекчĕсем|Раççей Федерацин субъекчĕ]] тата облаç йышĕнчи пайĕ шутланать<ref>{{cite web|url=http://www.dvinaland.ru/region/order/|deadlink=yes|title=Устав Архангельской области|accessdate=2013-02-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130319013843/http://www.dvinaland.ru/region/order/|archivedate=2013-03-19}}</ref>. Раççей Федерацинче чи сахал йышлă регион.

[[Ненец автономи тăрăхĕн уставĕ]]пе, тăрăх [[Раççеĕ|Раççей Федерацин]] тулли тивĕç-ирĕклĕ субъекчĕ шутланать, хăйĕн территоринче мĕнпур патшалăх влаçне, çав Раççей Федерацин тивĕç-ирĕк пултармалăхне тата пĕрле тытса пымаллăхне кĕмест пулсан, тытса тăрать<ref>{{cite web|url=http://constitution.garant.ru/region/ustav_nenetsk/chapter/1/#100|title=Устав Ненецкого автономного округа / Глава 1. Основы правового статуса округа (ст. ст. 1-7(2))|publisher=constitution.garant.ru|accessdate=2018-10-23}}</ref>.

[[Администраци центрĕ]] — [[Нарьян-Мар]] [[Хула|хули]].

Тăрăха 1929 çулхи утăн 15-мĕшĕнче Ненец тăрăхĕ туса хунă, 1930-1977 çулсенче — Ненец наци тăрăхĕ пулнă, хальхи ячĕ çине 1977 çулта куçарнă. Анăç енче [[Архангельск облаçĕ]]пе (хăй унăн йышне кĕрет), кăнтăр енче — [[Коми Республики]]пе, тухăçра — [[Ямал-Ненец автономи тăрăхĕ]]пе, çурçĕрте чикĕ [[Шурă тинĕс|Шурă]], [[Баренц тинĕсĕ|Баренц]] тата [[Кар тинĕсĕ|Кар]] тинĕс çыранĕсемпе пырать, çавăн пекех тăрăх территорине [[Архангельск облаçĕ|Архангельск облаçне]] кĕмен юнашар утравсем те кĕреççĕ. Çаплах тăрăха Коми Республики территоринчи [[Харута (поçолăк)|Харута]] поçолăк кĕрет.

Тăрăхăн пурне те территори [[Раççей Федерацийĕн Арктика зони|Раççей Федерацийĕн Арктика зонинче]] кĕрĕт<ref>Указ Президента Российской Федерации от 2 мая 2014 года № 296 [http://news.kremlin.ru/media/events/files/41d4d8e8206d56fc949d.pdf «О сухопутных территориях Арктической зоны Российской Федерации»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140512121408/http://news.kremlin.ru/media/events/files/41d4d8e8206d56fc949d.pdf |date=2014-05-12 }}.</ref>, тата Аякри Çурçĕрĕн районĕсене тарать<ref>{{Cite web |url=http://www.consultant.ru/online/base/?req=doc;base=LAW;n=70937 |title=Перечень районов Крайнего Севера и местностей, приравненных к районам &#91;&#91;Крайний Север{{!}}Крайнего Севера&#93;&#93;, утверждённый постановлением Совета Министров СССР от 10 ноября 1967 года, с исправлениями и дополнениями. |access-date=2018-07-23 |archive-date=2012-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120226130256/http://www.consultant.ru/online/base/?req=doc;base=LAW;n=70937 |deadlink=no }}</ref>.

[[2020]] çулхи [[Çу, 13|çу 13-мĕшĕнче]] [[Архангельск облаçĕ|Архангельск облаçĕн]] тата НАТ-н пуçлахĕсем регионсен пĕрлештерни процессĕ пуçланă<ref>{{Cite web |url=https://www.vedomosti.ru/politics/news/2020/05/13/830068-arhangelskaya-oblast-i-nenetskii-avtonomnii-okrug |title=Архангельская область и Ненецкий автономный округ начнут объединение |access-date=2020-05-13 |archive-date=2020-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200516072946/https://www.vedomosti.ru/politics/news/2020/05/13/830068-arhangelskaya-oblast-i-nenetskii-avtonomnii-okrug |deadlink=no }}</ref>. Анчах та, 2020 утăн çак процесс тăратнă<ref>{{Cite web |url=https://www.kommersant.ru/doc/4399975 |title=Глава НАО заявил об отказе от объединения с Архангельской областью |access-date=2020-07-02 |archive-date=2020-07-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200703040538/https://www.kommersant.ru/doc/4399975 |deadlink=no }}</ref>.

== Географи ==

== Климат ==

== Халăх ==

== Кунçул ==

== Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ ==
Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕпе Ненец автономи тăрăхĕнче<ref>{{cite web |url=http://arhangelskstat.ru/digital/DocLib9/R_021.htm |title=Территория и административно-территориальное деление Архангельской области на 1 января 2010 года // Архангельскстат |accessdate=2011-02-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120511174611/http://arhangelskstat.ru/digital/DocLib9/R_021.htm |archivedate=2012-05-11 |deadlink=yes }}</ref>:
* 1 [[Хула|хула]] тăрăх пĕлтерешпе ([[Нарьян-Мар]])
* 1 [[Муниципаллă район|муниципаллă район]] ([[Поляр Лешьен районĕ]])
** 1 [[Хула евĕр паçулкă|хула евĕр паççулкă]] ([[Искателей Паççулки]])
** 17 [[Ял канашĕ|ялканаш]]
** 41 [[Ял|ял]].

== Экономика ==

== Çав. пекех ==
* [[Ненец автономи тăрăхĕн гимнĕ]]
* [[Ненец автономи тăрăхĕн администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ]]
* [[Ненец автономи тăрăхĕн ялавĕсем]]
* [[Ненец автономи тăрăхĕн пурăнан вырăнĕсен гербĕсем]]
* [[Ненец автономи тăрăхĕн пурăнан вырăнĕсем]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

== Литература ==
* {{кĕнеке|автор=[[Сухановский Алексей Феликсович|Сухановский А. Ф.]]|пуçелĕк=Печорский край. Секунда истории|каçă=http://www.sk-russia.ru/pdfs/second.pdf|вырăн=Архангельск|издательство=[[СК-Россия]]|çул=2009|страниц=341|серия=Библиотека печорского края|тираж=5000}} {{Wayback|url=http://www.sk-russia.ru/pdfs/second.pdf |date=20120117202849 }}

== Каçăсем ==
* {{Официаллă сайт}}
* [https://web.archive.org/web/20080614050311/http://www.naomuseum.ru/ Ненецкий краеведческий музей]
* [http://www.igpi.ru/monitoring/1047645476/1999/0999/83.html Ненецкий автономный округ — 70 лет]
* [http://gatchina3000.ru/big/081/082_bolshaya-sovetskaya.htm Ненецкий национальный округ — Большая Советская Энциклопедия]
* [http://nvk520.narod.ru/municipal/nenetsky06012005.html «Закон Ненецкого автономного округа „О статусе, административных центрах и границах муниципальных образований Ненецкого автономного округа“»]

{{Ненец автономи тăрăхĕ}}
{{Архангельск облаçĕ}}
{{Çурçĕр-Анăç федераци тăрăхĕ}}
{{Раççей Федерацин субъекчĕсем}}

{{Баренц-регион|патшалăх=Раççей}}
{{Ненец автономи тăрăхĕ темăсенче}}

{{РСФСР}}


[[Категори:Ненец автономи тăрăхĕ| ]]
[[Категори:1929 çул Ненец автономи тăрăхĕнче]]
[[Категори:Вырăс Çурçĕрĕ]]