Супетей страницӑн кодне пӑхни

{{Çар ĕçченĕ
|ят             = Супетей
|çуралнă вăхăт  = {{ÇуралнăВăхăт|||1176}}
|вилнĕ вăхăт    = {{ВилнĕВăхăт|||1248}}
|çуралнă вырăн  =[[Монгол империйĕ]] 
|вилнĕ вырăн    =  тăван çĕрĕнче
|ӳкерчĕк        =  Subudei.jpg
|анлăш          = 200px
|ӳкерчĕке ăнлантарни = Супетей сăнĕ/ Китай çăлкуçĕ
|витлев         = 
|пăхăнулăх      =  [[Монгол империйĕ]]
|хĕсмет çулĕсем = 
|хисеп          = тĕменçĕ
|çар ăрачĕ      = [[утлă çар]], [[çуран çар]]
|командăланă    = 
|чаç            = 
|çапăçусем      = така çапăçăвĕ
|чыславсем      =
|çыхăнусем      =
}}
'''Супетей''' ([[ĕлĕкхи монголла]]: <big>ᠰᠦᠪᠦᠭᠠᠲᠠᠢ</big>, Sube'etai; [[монгол чĕлхи|хальхи монголла]]: Сүбээдэй, Sübeedei; [[китай чĕлхи|китайла]]: 速不台, Subutai; пурăннă çулсем: [[1176]] — [[1248]]) — вăтам ĕмĕрсенчи Монголи çарпуçĕ. Вăл, сăмахран, [[1236]]-мĕш çулта [[Атăлçи Пăлхар]] патшалăхне çĕнсе илессине, [[1237]]-мĕш çултан пуçласа [[Руç]] хулисемпе кнеçлĕхĕсене аркатса юхăнтарассине ертсе пынă. 

Çăлкуçсенче ун ятне еплерех асăнассин варианчĕсем нумай: Субэдэй<ref>Вернадский Г. В. Глава I. Монгольское завоевание // Монголы и Русь = The Mongols and Russia / Пер с англ. Е. П. Беренштейна, Б. Л. Губмана, О. В. Строгановой. — Тверь, М.: ЛЕАН, АГРАФ, 1997. — 480 с. — 7000 экз. — ISBN 5-85929-004-6.</ref><ref>Петрушевский И. П. Поход монгольских войск в Среднюю Азию в 1219—1224 гг. и его последствия // Татаро-монголы в Азии и Европе : Сборник статей. — М.: Наука, 1977. — С. 107—139.</ref>, Субеетай, Субеетай-Баатур<ref> Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л., 1941.</ref>, Субээтэй<ref> Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М., 1998. — Вып. XXIX. — С. 62.</ref>, Субэтай<ref>Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М., 2005. — С. 497—505, 513.</ref>, Субэдай, Субэдай-бахадур, Субудай-Маадыр<ref>Рашид ад-Дин. Сборник летописей. — М., Л., 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.</ref>, Субудай, Супатай. Хальхи чăваш тексчĕсенче вара ытларах "Супетей" теесси йăлана кĕнĕ.
== Кунçул ==
Тимĕрçĕ ывăлĕ пулнă. Çамрăклах, пиччĕшĕсенчен тĕслĕх илсе, Чингисхан ушкăнне хутшăннă. Чингисхан вилсен унăн тăхăмĕсем патĕнче [[хĕсмет]]ре тăнă.
== Вуламалли ==
*Gabriel R. A. Subotai the valiant: Genghis Khan's greatest general. — Greenwood Publishing Group, 2004. — 164 p. — ISBN 0275975827.
*Злыгостев В. А. Субэдэй. Всадник, покорявший вселенную. — Уфа: ДизайнПолиграфСервис, 2011. — 396 p. — ISBN 978-5-94423-236-6.
=== Çăлкуç пĕлтерĕшлĕ литература ===
* Монгольский обыденный изборник // Сокровенное сказание. Монгольская хроника 1240 г. ЮАНЬ ЧАО БИ ШИ. / Перевод С. А. Козина. — М.-Л.: Издательство АН СССР, 1941. — Т. I.
* Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Л. А. Хетагурова, редакция и примечания профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 1. — С. 158—160.
* Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского О. И. Смирновой,редакция профессора А. А. Семенова. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1952. — Т. 1, кн. 2.
* Рашид ад-Дин. Сборник летописей / Перевод с персидского Ю. П. Верховского, редакция профессора И. П. Петрушевского. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1960. — Т. 2.
* Переводы из «Юань-чао би-ши» // Страны и народы Востока / Перевод Б. И. Панкратова. — М.: Петербургское востоковедение, 1998. — Вып. XXIX.
* Переводы из «Юань ши» (фрагменты) // Храпачевский Р. П. Военная держава Чингисхана. — М.: АСТ: ЛЮКС, 2005. — С. 432—525. — ISBN 5-17-027916-7.
== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* [http://www.bumbinorn.ru/2006/02/03/subedejj_bagatur.html Субедей Багатур] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130617182012/http://www.bumbinorn.ru/2006/02/03/subedejj_bagatur.html |date=2013-06-17 }}.

{{Монголсен анăç харçи}} 

[[Категори:Çарпуçĕсем]]
[[Категори:Вăтам ĕмĕрсем]]
[[Категори:Атăлçи Пăлхар]]
[[Категори:Истори]]
[[Категори:Чăваш историйĕ]]
[[Категори:Çарпуçсем]]
[[Категори:Монголи историйĕ]]
[[Категори:Монголи]]