Тамерлан страницӑн кодне пӑхни

[[File:Timur reconstruction03.jpg|thumb|]]

'''Тамерлан''' (Уксах Тимур, Тимур), — тĕнче çĕнтерсе илнĕ, [[Вăтам Ази]]н историйĕнче самай йĕр хăварнă çарпуçĕ. [[1336]] çулхи [[пуш, 11|пуш уйăхĕн 11-мĕшĕнче]] Кеше (халĕ [[Шахризабз]]) хулинче çуралнă. [[1405]] çулта [[Отрар]] хулинче чирлесе вилнĕ. [[Историк]]сем вăл [[нарăс, 18|нарăсăн 18-мĕшĕнче]] вилнĕ теççĕ, палăкĕ çинче вара [[нарăс, 15|нарăсăн 15-мĕшĕнче]] вилнĕ тесе çырса хăварнă.

== Этимологи ==
Ячĕ тĕрĕк чĕлхинчен ''Тимĕртен'' (железный) палăртат. Хăркăссем ''Темирдей''. Ытти чухне "''Усах Тимĕр''" тесе чĕннĕ. 

== Пурнăçĕ ==
Тимур ачалăхĕ вăхăтĕнче [[Вăтам Ази]]ре [[Джагатай]] патшалăхĕ саланса кайнă. [[1346]] çултанпа Мавераннахрта тĕрĕк эмирĕсем хуçăланнă. [[1348]] çулта монгол ханĕсем астул çине [[Туклук-Тимур]]а лартнă. Вăл вара Хĕвелтухăçри [[Туркестан]]ра, [[Кульджин Енĕ]]нче, [[Çичшыв]]ра хуçа пулнă.

Пĕрремĕш тĕрĕс эмирĕсем шучĕнче [[Казаган]] ([[1346]]—[[1358]]) пулнă. Тимур малтан Ахăр саманара йĕркеленнĕ вăрă-хурахсен ертӳçи пулнă. Хăйĕн çыннисемпе вăл [[Кеша Хаджи]] патĕнче хĕсметре тăнă. [[1360]] çулта [[Мавераннахр]]та Туклук-Тимур çĕнтерсе илнĕ, Хаджи Хурасана тарнă. Тимур ханпа калаçса татăлса Кеша хуçи пулса тăнă.

Аваллăхра Тимур чăвашсемпе нумай вăрçнă, [[1390]]-[[1395]] çулсенче чăваш халăхĕн 50-90% вĕлернĕ, салатса янă.

== Тимурăн виçĕ мăн харçи ==
[[Ӳкерчĕк:Das Reich Timur-i Lenks (1365-1405).GIF|thumb|280px|Тимерлан патшалăхĕ.]]

== Çавăн пекех пăхăр ==
{{викисклад-кат|Timur}}
* [[Чакатай улусĕ]]

== Вуламалли ==

== Каçăсем ==
* [http://www.echo.msk.ru/programs/vsetak/523454-echo Тамерлан - природа зла] Истори программи, "Эхо Москвы" радио.
* [http://www.e-samarkand.narod.ru/legends.htm Тамерлан çинчен кăссайсем] "Виртуальный Самарканд" историллĕ çулçӳревлĕх проекчĕ.
* [http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=574 Тимур Великолепный.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071102190420/http://vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=574 |date=2007-11-02 }} Журнал «Вокруг Света», №2 (2773), нарăс, 2005.

{{Узбекистан историйĕ}}
{{History-stub}}


[[Категори:1336 çулта çуралнисем]]
[[Категори:1405 çулта вилнисем]]
[[Категори:Иран ертӳçисем]]
[[Категори:Вăтам Ази пуçлăхĕсем]]
[[Категори:Çарпуçсем]]