Чуралăх — Википеди

Чуралăх — çын пĕрлĕхĕн çыхăнăвĕсен системи, çын (чура) тепĕр çынăн (хуçин, чура хуçин) е патшалăхăн харпăрлăхĕ пулни.

Чи малтанах тыткăна илнисене, вăрă-хурахсене, парăма кĕрсе татайманнисене чуралăха кĕртнĕ, каярах граждансене те хуçа валли ĕçлеме хистенĕ. Çавăн пек калăпăшри чуралăх XX ĕмĕрччен анлă сарăлнă пулнă, хăшпĕр араб тата африкан çĕршывĕсенче ĕмĕр вĕçне çитиех пулнă.

Хальхи тĕнчере чуралăх тĕнчен нумайăш çĕршывĕсенче сакуна пăсни пулать тата сакун чарнă япала пулать. Чурана илнĕ çынăн пуласлăхне туртса илни чуралăхăн тĕп айăплă ĕçĕ пулса тăрать.

Чуралăх кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чуралăха пĕтерни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хальхи чуралăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чуралăх этеплĕхре[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Валлон А. История рабства в античном мире. Пер. с фр. С. П. Кондратьева. — М.: Госполитиздат, 1941. — 664 с.
Зайков А. Отмена рабства: европейский и американский опыт // Права человека. Энциклопедический словарь. — М.: Норма, 2009. — С. 72—73.
Ингрэм Д. К. История рабства от древнейших до новых времен. Пер. З. Журавской. — СПб., 1896.
Каутский К. Диктатура пролетариата: От демократии к государственному рабству: Большевизм в тупике. — М.: Антидор, 2002.
Нуреев Р. М. Ветхий завет: борьба с ростовщичеством и долговым рабством // Всемирная история экономической мысли: В 6 томах / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М.: Мысль, 1987. — Т. I. От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни. — С. 66-69. — 606 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-244-00038-1.
Youval Rotman. Byzantine Slavery and the Mediterranean World. — Harvard: Harvard University Press, 2009.
При написании этой статьи использовался материал из Энциклопедического словаря Брокгауза и Ефрона (1890—1907).
А. Валлон. История рабства в античном мире. Греция. Рим. — М.: Соцэкгиз, 1936.
Создание межрасовых барьеров (история рабства в Америке) // Г. Зинн. Народная история США: с 1492 года до наших дней. — М., 2006. — С. 37—55.
К. Новиков. Рабская зависимость

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Конец работорговли 2019 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
Джон Ридер. Рабство вчера и сегодня
Рабство в Африке 2016 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.
Хронология отмены рабства в странах мира

п • с • т Çын тивĕç-ирĕкĕсем
Фундаментлă концепцисем тата категорисем	Фидуциарный договор * Ирĕклĕхсем * Групповые права * Естественные и юридические права * Негативные и позитивные права * Суверенитет * Универсаллăх * Универсаллă юрисдикци

Граждан тата политика	Право на доступ к Интернету * Вилĕм тивĕç-ирĕкĕ * Право на личную неприкосновенность * Ирĕклĕх * Свобода передвижения * Чуралăхран хăтарни * Личность * Халаплă тивĕç-ирĕк * Право на оружие * Равенство перед законом * Право на лечение * Свобода от произвольного ареста и задержания * Свобода от пыток и жестокого обращения * Право на справедливое и беспристрастное правосудие çав шутра, Право на юридическую помощь тата Право на судебную защиту * Айăпсăрлăх презумпцийĕ * Политическое убежище * Пăхăнулăх * Свобода от изгнания* Харпăр пурнăçа тĕкĕнменлĕх * Совеç тивĕç-ирĕкĕ * Тĕне тытас тивĕç-ирĕк * Сăмах тивĕç-ирĕкĕ ** свобода информации * Пухăнусен ирĕклĕхĕ * Ассоциацисен ирĕклĕхĕ * Право на протест * Сасă тивĕç-ирĕкĕ * Брачный союз * Çемьери пурнăç * Права меньшинств * Пурнăç тивĕç-ирĕкĕ * Политикăри ирĕклĕх

Экономика, социум тата культура тивĕç-ирĕкĕсем	Ĕçлеме тивĕç-ирĕк * Право на вознаграждение * Право на справедливую оплату труда * Право на социальное обеспечение * Ерçӳ тата кану тивĕç-ирĕкĕ * Право на собственность * Право на культуру * Пĕрлĕх пурнăçне хутшăнмалли тивĕç-ирĕк * Пĕлӳ илмешкĕн тивĕç-ирĕк * Право на достаточный жизненный уровень * Аталану тивĕç-ирĕкĕ * Право на охрану здоровья * Право на воду * Право на жилище * Права потребителей

Репродукци	Планирование семьи * Сексуаллă сывлăх * Юрилле аборт * Свобода от насильственного обрезания женских половых органов

Вăрçă тата хĕçпăшаллă хирĕçни	Мирное население * Комбатант * Геноцидран ирĕклĕх * Тыткăн
Çынăн тĕнчери тивĕç-ирĕкĕ * Çын тивĕç-ирĕкĕн тĕнчери институчĕсем тата организацисем

п • с • т Чуралăх
Хальхи чуралăх	Африка • Корея • Мали • Европа • Гаити • Индия • Мавритания • Нигер • Россия (Советский Союз) • Судан • США

Хальхи тĕрлĕтĕслĕхсем	детский труд • долговое рабство • насильственный брак (покупка невесты • продажа жены) • принуждение к проституции) • торговля людьми • пеонаж • каторга • сексуальное рабство

Чуралăх историйĕ	Азия • Ангола • арабы • Африка (Варварийский берег • Невольничий берег) • ацтеки • Британия (Англия) • Бразилия • Бутан • Византия • Гаити • Германия • Дания • Древняя Греция • Древний Египет • Древний Рим • индейцы • Канада • Корея • Индия • Иран • Испания (колонии) • Карибские острова • Китай • Куба • Ливия • Оттоманская империя • Польша • Португалия • Россия • Румыния • Сомали • Средневековая Европа • скандинавы • славяне • США (колониальный период) • Швеция • Эфиопия • Япония

Историри тĕрлĕ тĕслĕхсем	Восстание • Долговое рабство на атлантическом побережье Африки • домашние рабы • крепостное право (российская реформа 1861 года) • невольники-гребцы • невольничье судно) • Трансатлантическая работорговля • Средний маршрут

Тĕн тата чуралăх	Библи • иудаизм • ислам • христианлăх

Аболиционизм	хронология • Чёрные лоялисты • в Великобритании • в США • Блокада Африки • компенсированная эмансипация • иски о свободе • Slave Power • Подпольная железная дорога (песни) • восстание рабов • международные законы

Çав. пекех	беглые рабы • договорное рабство • наёмное рабство • повествования • принудительный труд • фильмы • отношение к рабам в США (разведение • Вашингтон • Джефферсон • Линкольн)